The Order of the World

Verse Indeterminate Saxon

Wilt þu, fus hæle,      fremdne monnan,
wisne woðboran      wordum gretan,
fricgan felageongne      ymb forðgesceaft,
biddan þe gesecge      sidra gesceafta

5

cræftas cyndelice      cwichrerende,
þa þe dogra gehwam      þurh dom godes
bringe wundra fela      wera cneorissum!
Is þara anra gehwam      orgeate tacen,
þam þurh wisdom      woruld ealle con

10

behabban on hreþre,      hycgende mon,
þæt geara iu,      gliwes cræfte,
mid gieddingum      guman oft wrecan,
rincas rædfæste;      cuþon ryht sprecan,
þæt a fricgende      fira cynnes

15

ond secgende      searoruna gespon
a gemyndge mæst      monna wiston.
Forþon scyle ascian,      se þe on elne leofað,
deophydig mon,      dygelra gesceafta,
bewritan in gewitte      wordhordes cræft,

20

fæstnian ferðsefan,      þencan forð teala;
ne sceal þæs aþreotan      þegn modigne,
þæt he wislice      woruld fulgonge.
Leorna þas lare.      Ic þe lungre sceal
meotudes mægensped      maran gesecgan,

25

þonne þu hygecræftig      in hreþre mæge
mode gegripan.      Is sin meaht forswiþ.
Nis þæt monnes gemet      moldhrerendra,
þæt he mæge in hreþre      his heah geweorc
furþor aspyrgan      þonne him frea sylle

30

to ongietanne      godes agen bibod;
ac we sculon þoncian      þeodne mærum
awa to ealdre,      þæs þe us se eca cyning
on gæste wlite      forgiefan wille
þæt we eaðe magon      upcund rice

35

forð gestigan,      gif us on ferðe geneah
ond we willað healdan      heofoncyninges bibod.
Gehyr nu þis herespel      ond þinne hyge gefæstna.
Hwæt, on frymþe gescop      fæder ælmihtig,
heah hordes weard,      heofon ond eorðan,

40

sæs sidne grund,      sweotule gesceafte,
þa nu in þam þream      þurh þeodnes hond
heaþ ond hebbaþ      þone halgan blæd.
Forþon eal swa teofanade,      se þe teala cuþe,
æghwylc wiþ oþrum;      sceoldon eal beran

45

stiþe stefnbyrd,      swa him se steora bibead
missenlice gemetu      þurh þa miclan gecynd.
Swa hi to worulde      wlite forþ berað
dryhtnes duguþe      ond his dæda þrym,
lixende lof      in þa longan tid,

50

fremmaþ fæstlice      frean ece word
in þam frumstole      þe him frea sette,
hluttor heofones weard,      healdað georne
mere gemære;      meaht forð tihð
heofoncondelle      ond holmas mid,

55

laþað ond lædeþ      lifes agend
in his anes fæþm      ealle gesceafta.
Swa him wideferh      wuldor stondeþ,
ealra demena      þam gedefestan,
þe us þis lif gescop,      ond þis leohte beorht

60

cymeð morgna gehwam      ofer misthleoþu
wadan ofer wægas      wundrum gegierwed,
ond mid ærdæge      eastan snoweð
wlitig ond wynsum      wera cneorissum;
lifgendra gehwam      leoht forð biereð

65

bronda beorhtost,      ond his brucan mot
æghwylc on eorþan,      þe him eagna gesihð
sigora soðcyning      syllan wolde.
Gewiteð þonne mid þy wuldre      on westrodor
forðmære tungol      faran on heape,

70

oþþæt on æfenne      ut garsecges
grundas pæþeð,      glom oþer cigð;
niht æfter cymeð,      healdeð nydbibod
halgan dryhtnes.      Heofontorht swegl
scir gescyndeð      in gesceaft godes

75

under foldan fæþm,      farende tungol.
Forþon nænig fira      þæs frod leofað
þæt his mæge æspringe      þurh his ægne sped witan,
hu geond grund færeð      goldtorht sunne
in þæt wonne genip      under wætra geþring,

80

oþþe hwa þes leohtes      londbuende
brucan mote,      siþþan heo ofer brim hweorfeð.
Forþon swa teofenede,      se þe teala cuþe,
dæg wiþ nihte,      deop wið hean,
lyft wið lagustream,      lond wiþ wæge,

85

flod wið flode,      fisc wið yþum.
Ne waciað þas geweorc,      ac he hi wel healdeð;
stondað stiðlice      bestryþed fæste
miclum meahtlocum      in þam mægenþrymme
mid þam sy ahefed      heofon ond eorþe.

90

Beoð þonne eadge      þa þær in wuniað,
hyhtlic is þæt heorðwerud.      þæt is herga mæst,
eadigra unrim,      engla þreatas.
Hy geseoð symle      hyra sylfra cyning,
eagum on wlitað,      habbað æghwæs genoh.

95

Nis him wihte won,      þam þe wuldres cyning
geseoþ in swegle;      him is symbel ond dream
ece unhwylen      eadgum to frofre.
Forþon scyle mon gehycgan      þæt he meotude hyre;
æghwylc ælda bearna      forlæte idle lustas,

100

læne lifes wynne,      fundige him to lissa blisse,
forlæte heteniþa      gehwone sigan
mid synna fyrnum,      fere him to þam sellan rice.