Precepts

Verse Indeterminate Saxon

ðus frod fæder      freobearn lærde,
modsnottor mon,      maga cystum eald,
wordum wisfæstum,      þæt he wel þunge:
"Do a þætte duge,      deag þin gewyrhtu;

5

god þe biþ symle      goda gehwylces
frea ond fultum,      feond þam oþrum
wyrsan gewyrhta.      Wene þec þy betran,
efn elne þis      a þenden þu lifge.
Fæder ond modor      freo þu mid heortan,

10

maga gehwylcne,      gif him sy meotud on lufan.
Wes þu þinum yldrum      arfæst symle,
fægerwyrde,      ond þe in ferðe læt
þine lareowas      leofe in mode,
þa þec geornast      to gode trymmen."

15

Fæder eft his sunu      frod gegrette
oþre siþe:      "Heald elne þis!
Ne freme firene,      ne næfre freonde þinum,
mæge man ne geþafa,      þy læs þec meotud oncunne,
þæt þu sy wommes gewita.      He þe mid wite gieldeð,

20

swylce þam oþrum      mid eadwelan."
ðriddan syþe      þoncsnottor guma
breostgehygdum      his bearn lærde:
"Ne gewuna wyrsa,      widan feore,
ængum eahta,      ac þu þe anne genim

25

to gesprecan symle      spella ond lara
rædhycgende.      Sy ymb rice swa hit mæge."
Feorþan siðe      fæder eft lærde
modleofne magan,      þæt he gemunde þis:
"Ne aswic sundorwine,      ac a symle geheald

30

ryhtum gerisnum.      Ræfn elne þis,
þæt þu næfre fæcne weorðe      freonde þinum."
Fiftan siþe      fæder eft ongon
breostgeþoncum      his bearn læran:
"Druncen beorg þe      ond dollic word,

35

man on mode      ond in muþe lyge,
yrre ond æfeste      ond idese lufan.
Forðon sceal æwiscmod      oft siþian,
se þe gewiteð      in wifes lufan,
fremdre meowlan.      þær bið a firena wen,

40

laðlicre scome,      long nið wið god,
geotende gielp.      Wes þu a giedda wis,
wær wið willan,      worda hyrde."
Siextan siþe      swæs eft ongon
þurh bliðne geþoht      his bearn læran:

45

"Ongiet georne      hwæt sy god oþþe yfel,
ond toscead simle      scearpe mode
in sefan þinum      ond þe a þæt selle geceos.
A þe bið gedæled;      gif þe deah hyge,
wunað wisdom in,      ond þu wast geare

50

ondgit yfles,      heald þe elne wið,
feorma þu symle      in þinum ferðe god."
Seofeþan siþe      his sunu lærde
fæder, frod guma,      sægde fela geongum:
"Seldan snottor guma      sorgleas blissað,

55

swylce dol seldon      drymeð sorgful
ymb his forðgesceaft,      nefne he fæhþe wite.
Wærwyrde sceal      wisfæst hæle
breostum hycgan,      nales breahtme hlud."
Eahtoþan siþe      eald fæder ongon

60

his mago monian      mildum wordum:
"Leorna lare      lærgedefe,
wene þec in wisdom,      weoruda scyppend
hafa þe to hyhte,      haligra gemynd,
ond a soð to syge,      þonne þu secge hwæt."

65

Nigeþan siþe      nægde se gomola,
eald uðwita      sægde eaforan worn:
"Nis nu fela folca      þætte fyrngewritu
healdan wille,      ac him hyge brosnað,
ellen colað,      idlað þeodscype;

70

ne habbað wiht for þæt,      þeah hi wom don
ofer meotudes bibod.      Monig sceal ongieldan
sawelsusles.      Ac læt þinne sefan healdan
forð fyrngewritu      ond frean domas,
þa þe her on mægðe gehwære      men forlætaþ

75

swiþor asigan,      þonne him sy sylfum ryht."
Teoþan siþe      tornsorgna ful,
eald eft ongon      eaforan læran:
"Snyttra bruceþ      þe fore sawle lufan
warnað him wommas      worda ond dæda

80

on sefan symle      ond soþ fremeð;
bið him geofona gehwylc      gode geyced,
meahtum spedig,      þonne he mon flyhð.
Yrre ne læt þe      æfre gewealdan,
heah in hreþre,      heoroworda grund

85

wylme bismitan,      ac him warnað þæt
on geheortum hyge.      Hæle sceal wisfæst
ond gemetlice,      modes snottor,
gleaw in gehygdum,      georn wisdomes,
swa he wið ælda mæg      eades hleotan.

90

Ne beo þu no to tælende,      ne to tweospræce,
ne þe on mode læt      men to fracoþe,
ac beo leofwende,      leoht on gehygdum
ber breostcofan.      Swa þu, min bearn, gemyne
frode fæder lare      ond þec a wið firenum geheald."