Book 7
Chapter 7
|
1
nārāyaṇagiriṃ te tu garjanto rākṣasāmbudāḥ avarṣann iṣuvarṣeṇa varṣeṇādrim ivāmbudāḥ 2 śyāmāvadātas tair viṣṇur nīlair naktaṃcarottamaiḥ vṛto 'ñjanagirīvāsīd varṣamāṇaiḥ payodharaiḥ 3 śalabhā iva kedāraṃ maśakā iva parvatam yathāmṛtaghaṭaṃ jīvā makarā iva cārṇavam 4 tathā rakṣodhanur muktā vajrānilamanojavāḥ hariṃ viśanti sma śarā lokāstam iva paryaye 5 syandanaiḥ syandanagatā gajaiś ca gajadhūr gatāḥ aśvārohāḥ sadaśvaiś ca pādātāś cāmbare carāḥ 6 rākṣasendrā girinibhāḥ śaraśaktyṛṣṭitomaraiḥ nirucchvāsaṃ hariṃ cakruḥ prāṇāyāma iva dvijam 7 niśācarais tudyamāno mīnair iva mahātimiḥ śārṅgam āyamya gātrāṇi rākṣasānāṃ mahāhave 8 śaraiḥ pūrṇāyatotsṛṣṭair vajravaktrair manojavaiḥ ciccheda tilaśo viṣṇuḥ śataśo 'tha sahasraśaḥ 9 vidrāvya śaravarṣaṃ taṃ varṣaṃ vāyur ivotthitam pāñcajanyaṃ mahāśaṅkhaṃ pradadhmau puruṣottamaḥ 10 so 'mbujo hariṇā dhmātaḥ sarvaprāṇena śaṅkharāṭ rarāsa bhīmanihrādo yugānte jalado yathā 11 śaṅkharājavacaḥ so 'tha trāsayām āsa rākṣasān mṛgarāja ivāraṇye samadān iva kuñjarān 12 na śekur aśvāḥ saṃsthātuṃ vimadāḥ kuñjarābhavan syandanebhyaś cyutā yodhāḥ śaṅkharāvitadurbalāḥ 13 śārṅgacāpavinirmuktā vajratulyānanāḥ śarāḥ vidārya tāni rakṣāṃsi supuṅkhā viviśuḥ kṣitim 14 bhidyamānāḥ śaraiś cānye nārāyaṇadhanuścyutaiḥ nipetū rākṣasā bhīmāḥ śailā vajrahatā iva 15 vraṇair vraṇakarārīṇām adhokṣajaśarodbhavaiḥ asṛk kṣaranti dhārābhiḥ svarṇadhārām ivācalāḥ 16 śaṅkharājaravaś cāpi śārṅgacāparavas tathā rākṣasānāṃ ravāṃś cāpi grasate vaiṣṇavo ravaḥ 17 sūryād iva karā ghorā ūrmayaḥ sāgarād iva parvatād iva nāgendrā vāryoghā iva cāmbudāt 18 tathā bāṇā vinirmuktāḥ śārṅgān narāyaṇeritāḥ nirdhāvantīṣavas tūrṇaṃ śataśo 'tha sahasraśaḥ 19 śarabheṇa yathā siṃhāḥ siṃhena dviradā yathā dviradena yathā vyāghrā vyāghreṇa dvīpino yathā 20 dvīpinā ca yathā śvānaḥ śunā mārjarakā yathā mārjāreṇa yathā sarpāḥ sarpeṇa ca yathākhavaḥ 21 tathā te rākṣasā yuddhe viṣṇunā prabhaviṣṇunā dravanti drāvitāś caiva śāyitāś ca mahītale 22 rākṣasānāṃ sahasrāṇi nihatya madhusūdanaḥ vārijaṃ nādayām āsa toyadaṃ surarāḍ iva 23 nārāyaṇaśaragrastaṃ śaṅkhanādasuvihvalam yayau laṅkām abhimukhaṃ prabhagnaṃ rākṣasaṃ balam 24 prabhagne rākṣasabale nārāyaṇaśarāhate sumālī śaravarṣeṇa āvavāra raṇe harim 25 utkṣipya hemābharaṇaṃ karaṃ karam iva dvipaḥ rarāsa rākṣaso harṣāt sataḍit toyado yathā 26 sumāler nardatas tasya śiro jvalitakuṇḍalam ciccheda yantur aśvāś ca bhrāntās tasya tu rakṣasaḥ 27 tair aśvair bhrāmyate bhrāntaiḥ sumālī rākṣaseśvaraḥ indriyāśvair yathā bhrāntair dhṛtihīno yathā naraḥ 28 mālī cābhyadravad yuddhe pragṛhya saśaraṃ dhanuḥ māler dhanuścyutā bāṇāḥ kārtasvaravibhūṣitāḥ viviśur harim āsādya krauñcaṃ patrarathā iva 29 ardyamānaḥ śaraiḥ so 'tha mālimuktaiḥ sahasraśaḥ cukṣubhe na raṇe viṣṇur jitendriya ivādhibhiḥ 30 atha maurvī svanaṃ kṛtvā bhagavān bhūtabhāvanaḥ mālinaṃ prati bāṇaughān sasarjāsigadādharaḥ 31 te mālideham āsādya vajravidyutprabhāḥ śarāḥ pibanti rudhiraṃ tasya nāgā iva purāmṛtam 32 mālinaṃ vimukhaṃ kṛtvā mālimauliṃ harir balāt rathaṃ ca sadhvajaṃ cāpaṃ vājinaś ca nyapātayat 33 virathas tu gadāṃ gṛhya mālī naktaṃcarottamaḥ āpupluve gadāpāṇir giryagrād iva keṣarī 34 sa tayā garuḍaṃ saṃkhye īśānam iva cāntakaḥ lalāṭadeśe 'bhyahanad vajreṇendro yathācalam 35 gadayābhihatas tena mālinā garuḍo bhṛśam raṇāt parāṅmukhaṃ devaṃ kṛtavān vedanāturaḥ 36 parāṅmukhe kṛte deve mālinā garuḍena vai udatiṣṭhan mahānādo rakṣasām abhinardatām 37 rakṣasāṃ nadatāṃ nādaṃ śrutvā harihayānujaḥ parāṅmukho 'py utsasarja cakraṃ mālijighāṃsayā 38 tat sūryamaṇḍalābhāsaṃ svabhāsā bhāsayan nabhaḥ kālacakranibhaṃ cakraṃ māleḥ śīrṣam apātayat 39 tacchiro rākṣasendrasya cakrotkṛttaṃ vibhīṣaṇam papāta rudhirodgāri purā rāhuśiro yathā 40 tataḥ suraiḥ susaṃhṛṣṭaiḥ sarvaprāṇasamīritaḥ siṃhanādaravo muktaḥ sādhu deveti vādibhiḥ 41 mālinaṃ nihataṃ dṛṣṭvā sumālī malyavān api sabalau śokasaṃtaptau laṅkāaṃ prati vidhāvitau 42 garuṇas tu samāśvastaḥ saṃnivṛtya mahāmanāḥ rākṣasān drāvayām āsa pakṣavātena kopitaḥ 43 nārāyaṇo 'pīṣuvarāśanībhir; vidārayām āsa dhanuḥpramuktaiḥ naktaṃcarān muktavidhūtakeśān; yathāśanībhiḥ sataḍinmahendraḥ 44 bhinnātapatraṃ patamānaśastraṃ; śarair apadhvastaviśīrṇadeham viniḥsṛtāntraṃ bhayalolanetraṃ; balaṃ tad unmattanibhaṃ babhūva 45 siṃhārditānām iva kuñjarāṇāṃ; niśācarāṇāṃ saha kuñjarāṇām ravāś ca vegāś ca samaṃ babhūvuḥ; purāṇasiṃhena vimarditānām 46 saṃchādyamānā haribāṇajālaiḥ; svabāṇajāalāni samutsṛjantaḥ dhāvanti naktaṃcarakālameghā; vāyupraṇunnā iva kālameghāḥ 47 cakraprahārair vinikṛttaśīrṣāḥ; saṃcūrṇitāṅgāś ca gadāprahāraiḥ asiprahārair bahudhā vibhaktāḥ; patanti śailā iva rākṣasendrāḥ 48 cakrakṛttāsyakamalā gadāsaṃcūrṇitorasaḥ lāṅgalaglapitagrīvā musalair bhinnamastakāḥ 49 ke cic caivāsinā chinnās tathānye śaratāḍitāḥ nipetur ambarāt tūrṇaṃ rākṣasāḥ sāgarāmbhasi 50 tadāmbaraṃ vigalitahārakuṇḍalair; niśācarair nīlabalāhakopamaiḥ nipātyamānair dadṛśe nirantaraṃ; nipātyamānair iva nīlaparvataiḥ |
1
नारायणगिरिं ते तु गर्जन्तॊ राक्षसाम्बुदाः अवर्षन्न इषुवर्षेण वर्षेणाद्रिम इवाम्बुदाः 2 शयामावदातस तैर विष्णुर नीलैर नक्तंचरॊत्तमैः वृतॊ ऽञजनगिरीवासीद वर्षमाणैः पयॊधरैः 3 शलभा इव केदारं मशका इव पर्वतम यथामृतघटं जीवा मकरा इव चार्णवम 4 तथा रक्षॊधनुर मुक्ता वज्रानिलमनॊजवाः हरिं विशन्ति सम शरा लॊकास्तम इव पर्यये 5 सयन्दनैः सयन्दनगता गजैश च गजधूर गताः अश्वारॊहाः सदश्वैश च पादाताश चाम्बरे चराः 6 राक्षसेन्द्रा गिरिनिभाः शरशक्त्यृष्टितॊमरैः निरुच्छ्वासं हरिं चक्रुः पराणायाम इव दविजम 7 निशाचरैस तुद्यमानॊ मीनैर इव महातिमिः शार्ङ्गम आयम्य गात्राणि राक्षसानां महाहवे 8 शरैः पूर्णायतॊत्सृष्टैर वज्रवक्त्रैर मनॊजवैः चिच्छेद तिलशॊ विष्णुः शतशॊ ऽथ सहस्रशः 9 विद्राव्य शरवर्षं तं वर्षं वायुर इवॊत्थितम पाञ्चजन्यं महाशङ्खं परदध्मौ पुरुषॊत्तमः 10 सॊ ऽमबुजॊ हरिणा धमातः सर्वप्राणेन शङ्खराट ररास भीमनिह्रादॊ युगान्ते जलदॊ यथा 11 शङ्खराजवचः सॊ ऽथ तरासयाम आस राक्षसान मृगराज इवारण्ये समदान इव कुञ्जरान 12 न शेकुर अश्वाः संस्थातुं विमदाः कुञ्जराभवन सयन्दनेभ्यश चयुता यॊधाः शङ्खरावितदुर्बलाः 13 शार्ङ्गचापविनिर्मुक्ता वज्रतुल्याननाः शराः विदार्य तानि रक्षांसि सुपुङ्खा विविशुः कषितिम 14 भिद्यमानाः शरैश चान्ये नारायणधनुश्च्युतैः निपेतू राक्षसा भीमाः शैला वज्रहता इव 15 वरणैर वरणकरारीणाम अधॊक्षजशरॊद्भवैः असृक कषरन्ति धाराभिः सवर्णधाराम इवाचलाः 16 शङ्खराजरवश चापि शार्ङ्गचापरवस तथा राक्षसानां रवांश चापि गरसते वैष्णवॊ रवः 17 सूर्याद इव करा घॊरा ऊर्मयः सागराद इव पर्वताद इव नागेन्द्रा वार्यॊघा इव चाम्बुदात 18 तथा बाणा विनिर्मुक्ताः शार्ङ्गान नरायणेरिताः निर्धावन्तीषवस तूर्णं शतशॊ ऽथ सहस्रशः 19 शरभेण यथा सिंहाः सिंहेन दविरदा यथा दविरदेन यथा वयाघ्रा वयाघ्रेण दवीपिनॊ यथा 20 दवीपिना च यथा शवानः शुना मार्जरका यथा मार्जारेण यथा सर्पाः सर्पेण च यथाखवः 21 तथा ते राक्षसा युद्धे विष्णुना परभविष्णुना दरवन्ति दराविताश चैव शायिताश च महीतले 22 राक्षसानां सहस्राणि निहत्य मधुसूदनः वारिजं नादयाम आस तॊयदं सुरराड इव 23 नारायणशरग्रस्तं शङ्खनादसुविह्वलम ययौ लङ्काम अभिमुखं परभग्नं राक्षसं बलम 24 परभग्ने राक्षसबले नारायणशराहते सुमाली शरवर्षेण आववार रणे हरिम 25 उत्क्षिप्य हेमाभरणं करं करम इव दविपः ररास राक्षसॊ हर्षात सतडित तॊयदॊ यथा 26 सुमालेर नर्दतस तस्य शिरॊ जवलितकुण्डलम चिच्छेद यन्तुर अश्वाश च भरान्तास तस्य तु रक्षसः 27 तैर अश्वैर भराम्यते भरान्तैः सुमाली राक्षसेश्वरः इन्द्रियाश्वैर यथा भरान्तैर धृतिहीनॊ यथा नरः 28 माली चाभ्यद्रवद युद्धे परगृह्य सशरं धनुः मालेर धनुश्च्युता बाणाः कार्तस्वरविभूषिताः विविशुर हरिम आसाद्य करौञ्चं पत्ररथा इव 29 अर्द्यमानः शरैः सॊ ऽथ मालिमुक्तैः सहस्रशः चुक्षुभे न रणे विष्णुर जितेन्द्रिय इवाधिभिः 30 अथ मौर्वी सवनं कृत्वा भगवान भूतभावनः मालिनं परति बाणौघान ससर्जासिगदाधरः 31 ते मालिदेहम आसाद्य वज्रविद्युत्प्रभाः शराः पिबन्ति रुधिरं तस्य नागा इव पुरामृतम 32 मालिनं विमुखं कृत्वा मालिमौलिं हरिर बलात रथं च सध्वजं चापं वाजिनश च नयपातयत 33 विरथस तु गदां गृह्य माली नक्तंचरॊत्तमः आपुप्लुवे गदापाणिर गिर्यग्राद इव केषरी 34 स तया गरुडं संख्ये ईशानम इव चान्तकः ललाटदेशे ऽभयहनद वज्रेणेन्द्रॊ यथाचलम 35 गदयाभिहतस तेन मालिना गरुडॊ भृशम रणात पराङ्मुखं देवं कृतवान वेदनातुरः 36 पराङ्मुखे कृते देवे मालिना गरुडेन वै उदतिष्ठन महानादॊ रक्षसाम अभिनर्दताम 37 रक्षसां नदतां नादं शरुत्वा हरिहयानुजः पराङ्मुखॊ ऽपय उत्ससर्ज चक्रं मालिजिघांसया 38 तत सूर्यमण्डलाभासं सवभासा भासयन नभः कालचक्रनिभं चक्रं मालेः शीर्षम अपातयत 39 तच्छिरॊ राक्षसेन्द्रस्य चक्रॊत्कृत्तं विभीषणम पपात रुधिरॊद्गारि पुरा राहुशिरॊ यथा 40 ततः सुरैः सुसंहृष्टैः सर्वप्राणसमीरितः सिंहनादरवॊ मुक्तः साधु देवेति वादिभिः 41 मालिनं निहतं दृष्ट्वा सुमाली मल्यवान अपि सबलौ शॊकसंतप्तौ लङ्कां परति विधावितौ 42 गरुणस तु समाश्वस्तः संनिवृत्य महामनाः राक्षसान दरावयाम आस पक्षवातेन कॊपितः 43 नारायणॊ ऽपीषुवराशनीभिर; विदारयाम आस धनुःप्रमुक्तैः नक्तंचरान मुक्तविधूतकेशान; यथाशनीभिः सतडिन्महेन्द्रः 44 भिन्नातपत्रं पतमानशस्त्रं; शरैर अपध्वस्तविशीर्णदेहम विनिःसृतान्त्रं भयलॊलनेत्रं; बलं तद उन्मत्तनिभं बभूव 45 सिंहार्दितानाम इव कुञ्जराणां; निशाचराणां सह कुञ्जराणाम रवाश च वेगाश च समं बभूवुः; पुराणसिंहेन विमर्दितानाम 46 संछाद्यमाना हरिबाणजालैः; सवबाणजालानि समुत्सृजन्तः धावन्ति नक्तंचरकालमेघा; वायुप्रणुन्ना इव कालमेघाः 47 चक्रप्रहारैर विनिकृत्तशीर्षाः; संचूर्णिताङ्गाश च गदाप्रहारैः असिप्रहारैर बहुधा विभक्ताः; पतन्ति शैला इव राक्षसेन्द्राः 48 चक्रकृत्तास्यकमला गदासंचूर्णितॊरसः लाङ्गलग्लपितग्रीवा मुसलैर भिन्नमस्तकाः 49 के चिच चैवासिना छिन्नास तथान्ये शरताडिताः निपेतुर अम्बरात तूर्णं राक्षसाः सागराम्भसि 50 तदाम्बरं विगलितहारकुण्डलैर; निशाचरैर नीलबलाहकॊपमैः निपात्यमानैर ददृशे निरन्तरं; निपात्यमानैर इव नीलपर्वतैः |