Book 5
Chapter 32
|
1
tasyās tadvacanaṃ śrutvā hanūmān hariyūthapaḥ duḥkhād duḥkhābhibhūtāyāḥ sāntam uttaram abravīt 2 ahaṃ rāmasya saṃdeśād devi dūtas tavāgataḥ vaidehi kuśalī rāmas tvāṃ ca kauśalam abravīt 3 yo brāhmam astraṃ vedāṃś ca veda vedavidāṃ varaḥ sa tvāṃ dāśarathī rāmo devi kauśalam abravīt 4 lakṣmaṇaś ca mahātejā bhartus te 'nucaraḥ priyaḥ kṛtavāñ śokasaṃtaptaḥ śirasā te 'bhivādanam 5 sā tayoḥ kuśalaṃ devī niśamya narasiṃhayoḥ prītisaṃhṛṣṭasarvāṅgī hanūmāntam athābravīt 6 kalyāṇī bata gatheyaṃ laukikī pratibhāti me ehi jīvantam ānado naraṃ varṣaśatād api 7 tayoḥ samāgame tasmin prītir utpāditādbhutā paraspareṇa cālāpaṃ viśvastau tau pracakratuḥ 8 tasyās tadvacanaṃ śrutvā hanūmān hariyūthapaḥ sītāyāḥ śokadīnāyāḥ samīpam upacakrame 9 yathā yathā samīpaṃ sa hanūmān upasarpati tathā tathā rāvaṇaṃ sā taṃ sītā pariśaṅkate 10 aho dhig dhik kṛtam idaṃ kathitaṃ hi yad asya me rūpāntaram upāgamya sa evāyaṃ hi rāvaṇaḥ 11 tām aśokasya śākhāṃ sā vimuktvā śokakarśitā tasyām evānavadyāṅgī dharaṇyāṃ samupāviśat 12 avandata mahābāhus tatas tāṃ janakātmajām sā cainaṃ bhayavitrastā bhūyo naivābhyudaikṣata 13 taṃ dṛṣṭvā vandamānaṃ tu sītā śaśinibhānanā abravīd dīrgham ucchvasya vānaraṃ madhurasvarā 14 māyāṃ praviṣṭo māyāvī yadi tvaṃ rāvaṇaḥ svayam utpādayasi me bhūyaḥ saṃtāpaṃ tan na śobhanam 15 svaṃ parityajya rūpaṃ yaḥ parivrājakarūpadhṛt janasthāne mayā dṛṣṭas tvaṃ sa evāsi rāvaṇaḥ 16 upavāsakṛśāṃ dīnāṃ kāmarūpa niśācara saṃtāpayasi māṃ bhūyaḥ saṃtāpaṃ tan na śobhanam 17 yadi rāmasya dūtas tvam āgato bhadram astu te pṛcchāmi tvāṃ hariśreṣṭha priyā rāma kathā hi me 18 guṇān rāmasya kathaya priyasya mama vānara cittaṃ harasi me saumya nadīkūlaṃ yathā rayaḥ 19 aho svapnasya sukhatā yāham evaṃ cirāhṛtā preṣitaṃ nāma paśyāmi rāghaveṇa vanaukasaṃ 20 svapne 'pi yady ahaṃ vīraṃ rāghavaṃ sahalakṣmaṇam paśyeyaṃ nāvasīdeyaṃ svapno 'pi mama matsarī 21 nāhaṃ svapnam imaṃ manye svapne dṛṣṭvā hi vānaram na śakyo 'bhyudayaḥ prāptuṃ prāptaś cābhyudayo mama 22 kiṃ nu syāc cittamoho 'yaṃ bhaved vātagatis tv iyam unmādajo vikāro vā syād iyaṃ mṛgatṛṣṇikā 23 atha vā nāyam unmādo moho 'py unmādalakṣmaṇaḥ saṃbudhye cāham ātmānam imaṃ cāpi vanaukasaṃ 24 ity evaṃ bahudhā sītā saṃpradhārya balābalam rakṣasāṃ kāmarūpatvān mene taṃ rākṣasādhipam 25 etāṃ buddhiṃ tadā kṛtvā sītā sā tanumadhyamā na prativyājahārātha vānaraṃ janakātmajā 26 sītāyāś cintitaṃ buddhvā hanūmān mārutātmajaḥ śrotrānukūlair vacanais tadā tāṃ saṃpraharṣayat 27 āditya iva tejasvī lokakāntaḥ śaśī yathā rājā sarvasya lokasya devo vaiśravaṇo yathā 28 vikrameṇopapannaś ca yathā viṣṇur mahāyaśāḥ satyavādī madhuravāg devo vācaspatir yathā 29 rūpavān subhagaḥ śrīmān kandarpa iva mūrtimān sthānakrodhaprahartā ca śreṣṭho loke mahārathaḥ bāhucchāyām avaṣṭabdho yasya loko mahātmanaḥ 30 apakṛṣyāśramapadān mṛgarūpeṇa rāghavam śūnye yenāpanītāsi tasya drakṣyasi yat phalam 31 nacirād rāvaṇaṃ saṃkhye yo vadhiṣyati vīryavān roṣapramuktair iṣubhir jvaladbhir iva pāvakaiḥ 32 tenāhaṃ preṣito dūtas tvatsakāśam ihāgataḥ tvadviyogena duḥkhārtaḥ sa tvāṃ kauśalam abravīt 33 lakṣmaṇaś ca mahātejāḥ sumitrānandavardhanaḥ abhivādya mahābāhuḥ so 'pi kauśalam abravīt 34 rāmasya ca sakhā devi sugrīvo nāma vānaraḥ rājā vānaramukhyānāṃ sa tvāṃ kauśalam abravīt 35 nityaṃ smarati rāmas tvāṃ sasugrīvaḥ salakṣmaṇaḥ diṣṭyā jīvasi vaidehi rākṣasī vaśam āgatā 36 nacirād drakṣyase rāmaṃ lakṣmaṇaṃ ca mahāratham madhye vānarakoṭīnāṃ sugrīvaṃ cāmitaujasaṃ 37 ahaṃ sugrīvasacivo hanūmān nāma vānaraḥ praviṣṭo nagarīṃ laṅkāṃ laṅghayitvā mahodadhim 38 kṛtvā mūrdhni padanyāsaṃ rāvaṇasya durātmanaḥ tvāṃ draṣṭum upayāto 'haṃ samāśritya parākramam 39 nāham asmi tathā devi yathā mām avagacchasi viśaṅkā tyajyatām eṣā śraddhatsva vadato mama |
1
तस्यास तद्वचनं शरुत्वा हनूमान हरियूथपः दुःखाद दुःखाभिभूतायाः सान्तम उत्तरम अब्रवीत 2 अहं रामस्य संदेशाद देवि दूतस तवागतः वैदेहि कुशली रामस तवां च कौशलम अब्रवीत 3 यॊ बराह्मम अस्त्रं वेदांश च वेद वेदविदां वरः स तवां दाशरथी रामॊ देवि कौशलम अब्रवीत 4 लक्ष्मणश च महातेजा भर्तुस ते ऽनुचरः परियः कृतवाञ शॊकसंतप्तः शिरसा ते ऽभिवादनम 5 सा तयॊः कुशलं देवी निशम्य नरसिंहयॊः परीतिसंहृष्टसर्वाङ्गी हनूमान्तम अथाब्रवीत 6 कल्याणी बत गथेयं लौकिकी परतिभाति मे एहि जीवन्तम आनदॊ नरं वर्षशताद अपि 7 तयॊः समागमे तस्मिन परीतिर उत्पादिताद्भुता परस्परेण चालापं विश्वस्तौ तौ परचक्रतुः 8 तस्यास तद्वचनं शरुत्वा हनूमान हरियूथपः सीतायाः शॊकदीनायाः समीपम उपचक्रमे 9 यथा यथा समीपं स हनूमान उपसर्पति तथा तथा रावणं सा तं सीता परिशङ्कते 10 अहॊ धिग धिक कृतम इदं कथितं हि यद अस्य मे रूपान्तरम उपागम्य स एवायं हि रावणः 11 ताम अशॊकस्य शाखां सा विमुक्त्वा शॊककर्शिता तस्याम एवानवद्याङ्गी धरण्यां समुपाविशत 12 अवन्दत महाबाहुस ततस तां जनकात्मजाम सा चैनं भयवित्रस्ता भूयॊ नैवाभ्युदैक्षत 13 तं दृष्ट्वा वन्दमानं तु सीता शशिनिभानना अब्रवीद दीर्घम उच्छ्वस्य वानरं मधुरस्वरा 14 मायां परविष्टॊ मायावी यदि तवं रावणः सवयम उत्पादयसि मे भूयः संतापं तन न शॊभनम 15 सवं परित्यज्य रूपं यः परिव्राजकरूपधृत जनस्थाने मया दृष्टस तवं स एवासि रावणः 16 उपवासकृशां दीनां कामरूप निशाचर संतापयसि मां भूयः संतापं तन न शॊभनम 17 यदि रामस्य दूतस तवम आगतॊ भद्रम अस्तु ते पृच्छामि तवां हरिश्रेष्ठ परिया राम कथा हि मे 18 गुणान रामस्य कथय परियस्य मम वानर चित्तं हरसि मे सौम्य नदीकूलं यथा रयः 19 अहॊ सवप्नस्य सुखता याहम एवं चिराहृता परेषितं नाम पश्यामि राघवेण वनौकसं 20 सवप्ने ऽपि यद्य अहं वीरं राघवं सहलक्ष्मणम पश्येयं नावसीदेयं सवप्नॊ ऽपि मम मत्सरी 21 नाहं सवप्नम इमं मन्ये सवप्ने दृष्ट्वा हि वानरम न शक्यॊ ऽभयुदयः पराप्तुं पराप्तश चाभ्युदयॊ मम 22 किं नु सयाच चित्तमॊहॊ ऽयं भवेद वातगतिस तव इयम उन्मादजॊ विकारॊ वा सयाद इयं मृगतृष्णिका 23 अथ वा नायम उन्मादॊ मॊहॊ ऽपय उन्मादलक्ष्मणः संबुध्ये चाहम आत्मानम इमं चापि वनौकसं 24 इत्य एवं बहुधा सीता संप्रधार्य बलाबलम रक्षसां कामरूपत्वान मेने तं राक्षसाधिपम 25 एतां बुद्धिं तदा कृत्वा सीता सा तनुमध्यमा न परतिव्याजहाराथ वानरं जनकात्मजा 26 सीतायाश चिन्तितं बुद्ध्वा हनूमान मारुतात्मजः शरॊत्रानुकूलैर वचनैस तदा तां संप्रहर्षयत 27 आदित्य इव तेजस्वी लॊककान्तः शशी यथा राजा सर्वस्य लॊकस्य देवॊ वैश्रवणॊ यथा 28 विक्रमेणॊपपन्नश च यथा विष्णुर महायशाः सत्यवादी मधुरवाग देवॊ वाचस्पतिर यथा 29 रूपवान सुभगः शरीमान कन्दर्प इव मूर्तिमान सथानक्रॊधप्रहर्ता च शरेष्ठॊ लॊके महारथः बाहुच्छायाम अवष्टब्धॊ यस्य लॊकॊ महात्मनः 30 अपकृष्याश्रमपदान मृगरूपेण राघवम शून्ये येनापनीतासि तस्य दरक्ष्यसि यत फलम 31 नचिराद रावणं संख्ये यॊ वधिष्यति वीर्यवान रॊषप्रमुक्तैर इषुभिर जवलद्भिर इव पावकैः 32 तेनाहं परेषितॊ दूतस तवत्सकाशम इहागतः तवद्वियॊगेन दुःखार्तः स तवां कौशलम अब्रवीत 33 लक्ष्मणश च महातेजाः सुमित्रानन्दवर्धनः अभिवाद्य महाबाहुः सॊ ऽपि कौशलम अब्रवीत 34 रामस्य च सखा देवि सुग्रीवॊ नाम वानरः राजा वानरमुख्यानां स तवां कौशलम अब्रवीत 35 नित्यं समरति रामस तवां ससुग्रीवः सलक्ष्मणः दिष्ट्या जीवसि वैदेहि राक्षसी वशम आगता 36 नचिराद दरक्ष्यसे रामं लक्ष्मणं च महारथम मध्ये वानरकॊटीनां सुग्रीवं चामितौजसं 37 अहं सुग्रीवसचिवॊ हनूमान नाम वानरः परविष्टॊ नगरीं लङ्कां लङ्घयित्वा महॊदधिम 38 कृत्वा मूर्ध्नि पदन्यासं रावणस्य दुरात्मनः तवां दरष्टुम उपयातॊ ऽहं समाश्रित्य पराक्रमम 39 नाहम अस्मि तथा देवि यथा माम अवगच्छसि विशङ्का तयज्यताम एषा शरद्धत्स्व वदतॊ मम |