Book 1
Chapter 69
|
1
tataḥ prabhāte janakaḥ kṛtakarmā maharṣibhiḥ uvāca vākyaṃ vākyajñaḥ śatānandaṃ purohitam 2 bhrātā mama mahātejā yavīyān atidhārmikaḥ kuśadhvaja iti khyātaḥ purīm adhyavasac chubhām 3 vāryāphalakaparyantāṃ pibann ikṣumatīṃ nadīm sāṃkāśyāṃ puṇyasaṃkāśāṃ vimānam iva puṣpakam 4 tam ahaṃ draṣṭum icchāmi yajñagoptā sa me mataḥ prītiṃ so 'pi mahātejā iṃmāṃ bhoktā mayā saha 5 śāsanāt tu narendrasya prayayuḥ śīghravājibhiḥ samānetuṃ naravyāghraṃ viṣṇum indrājñayā yathā 6 ājñayā tu narendrasya ājagāma kuśadhvajaḥ 7 sa dadarśa mahātmānaṃ janakaṃ dharmavatsalam so 'bhivādya śatānandaṃ rājānaṃ cāpi dhārmikam 8 rājārhaṃ paramaṃ divyam āsanaṃ cādhyarohata upaviṣṭāv ubhau tau tu bhrātarāv amitaujasau 9 preṣayām āsatur vīrau mantriśreṣṭhaṃ sudāmanam gaccha mantripate śīghram aikṣvākam amitaprabham ātmajaiḥ saha durdharṣam ānayasva samantriṇam 10 aupakāryāṃ sa gatvā tu raghūṇāṃ kulavardhanam dadarśa śirasā cainam abhivādyedam abravīt 11 ayodhyādhipate vīra vaideho mithilādhipaḥ sa tvāṃ draṣṭuṃ vyavasitaḥ sopādhyāyapurohitam 12 mantriśreṣṭhavacaḥ śrutvā rājā sarṣigaṇas tadā sabandhur agamat tatra janako yatra vartate 13 sa rājā mantrisahitaḥ sopādhyāyaḥ sabāndhavaḥ vākyaṃ vākyavidāṃ śreṣṭho vaideham idam abravīt 14 viditaṃ te mahārāja ikṣvākukuladaivatam vaktā sarveṣu kṛtyeṣu vasiṣṭho bhagavān ṛṣiḥ 15 viśvāmitrābhyanujñātaḥ saha sarvair maharṣibhiḥ eṣa vakṣyati dharmātmā vasiṣṭho me yathākramam 16 tūṣṇīṃbhūte daśarathe vasiṣṭho bhagavān ṛṣiḥ uvāca vākyaṃ vākyajño vaidehaṃ sapurohitam 17 avyaktaprabhavo brahmā śāśvato nitya avyayaḥ tasmān marīciḥ saṃjajñe marīceḥ kaśyapaḥ sutaḥ 18 vivasvān kaśyapāj jajñe manur vaivaivataḥ smṛtaḥ manuḥ prajāpatiḥ pūrvam ikṣvākus tu manoḥ sutaḥ 19 tam ikṣvākum ayodhyāyāṃ rājānaṃ viddhi pūrvakam ikṣvākos tu sutaḥ śrīmān vikukṣir udapadyata 20 vikukṣes tu mahātejā bāṇaḥ putraḥ pratāpavān bāṇasya tu mahātejā anaraṇyaḥ pratāpavān 21 anaraṇyāt pṛthur jajñe triśaṅkus tu pṛthoḥ sutaḥ triśaṅkor abhavat putro dhundhumāro mahāyaśāḥ 22 dhundhumārān mahātejā yuvanāśvo mahārathaḥ yuvanāśvasutaḥ śrīmān māndhātā pṛthivīpatiḥ 23 māndhātus tu sutaḥ śrīmān susaṃdhir udapadyata susaṃdher api putrau dvau dhruvasaṃdhiḥ prasenajit 24 yaśasvī dhruvasaṃdhes tu bharato nāma nāmataḥ bharatāt tu mahātejā asito nāma jāyata 25 saha tena gareṇaiva jātaḥ sa sagaro 'bhavat sagarasyāsamañjas tu asamañjād athāṃśumān 26 dilīpo 'ṃśumataḥ putro dilīpasya bhagīrathaḥ bhagīrathāt kakutsthaś ca kakutsthasya raghus tathā 27 raghos tu putras tejasvī pravṛddhaḥ puruṣādakaḥ kalmāṣapādo hy abhavat tasmāj jātas tu śaṅkhaṇaḥ 28 sudarśanaḥ śaṅkhaṇasya agnivarṇaḥ sudarśanāt śīghragas tv agnivarṇasya śīghragasya maruḥ sutaḥ 29 maroḥ praśuśrukas tv āsīd ambarīṣaḥ praśuśrukāt ambarīṣasya putro 'bhūn nahuṣaḥ pṛthivīpatiḥ 30 nahuṣasya yayātis tu nābhāgas tu yayātijaḥ nābhāgasya bhabhūvāja ajād daśaratho 'bhavat tasmād daśarathāj jātau bhrātarau rāmalakṣmaṇau 31 ādivaṃśaviśuddhānāṃ rājñāṃ paramadharmiṇām ikṣvākukulajātānāṃ vīrāṇāṃ satyavādinām 32 rāmalakṣmaṇayor arthe tvatsute varaye nṛpa sadṛśābhyāṃ naraśreṣṭha sadṛśe dātum arhasi |
1
ततः परभाते जनकः कृतकर्मा महर्षिभिः उवाच वाक्यं वाक्यज्ञः शतानन्दं पुरॊहितम 2 भराता मम महातेजा यवीयान अतिधार्मिकः कुशध्वज इति खयातः पुरीम अध्यवसच छुभाम 3 वार्याफलकपर्यन्तां पिबन्न इक्षुमतीं नदीम सांकाश्यां पुण्यसंकाशां विमानम इव पुष्पकम 4 तम अहं दरष्टुम इच्छामि यज्ञगॊप्ता स मे मतः परीतिं सॊ ऽपि महातेजा इंमां भॊक्ता मया सह 5 शासनात तु नरेन्द्रस्य परययुः शीघ्रवाजिभिः समानेतुं नरव्याघ्रं विष्णुम इन्द्राज्ञया यथा 6 आज्ञया तु नरेन्द्रस्य आजगाम कुशध्वजः 7 स ददर्श महात्मानं जनकं धर्मवत्सलम सॊ ऽभिवाद्य शतानन्दं राजानं चापि धार्मिकम 8 राजार्हं परमं दिव्यम आसनं चाध्यरॊहत उपविष्टाव उभौ तौ तु भरातराव अमितौजसौ 9 परेषयाम आसतुर वीरौ मन्त्रिश्रेष्ठं सुदामनम गच्छ मन्त्रिपते शीघ्रम ऐक्ष्वाकम अमितप्रभम आत्मजैः सह दुर्धर्षम आनयस्व समन्त्रिणम 10 औपकार्यां स गत्वा तु रघूणां कुलवर्धनम ददर्श शिरसा चैनम अभिवाद्येदम अब्रवीत 11 अयॊध्याधिपते वीर वैदेहॊ मिथिलाधिपः स तवां दरष्टुं वयवसितः सॊपाध्यायपुरॊहितम 12 मन्त्रिश्रेष्ठवचः शरुत्वा राजा सर्षिगणस तदा सबन्धुर अगमत तत्र जनकॊ यत्र वर्तते 13 स राजा मन्त्रिसहितः सॊपाध्यायः सबान्धवः वाक्यं वाक्यविदां शरेष्ठॊ वैदेहम इदम अब्रवीत 14 विदितं ते महाराज इक्ष्वाकुकुलदैवतम वक्ता सर्वेषु कृत्येषु वसिष्ठॊ भगवान ऋषिः 15 विश्वामित्राभ्यनुज्ञातः सह सर्वैर महर्षिभिः एष वक्ष्यति धर्मात्मा वसिष्ठॊ मे यथाक्रमम 16 तूष्णींभूते दशरथे वसिष्ठॊ भगवान ऋषिः उवाच वाक्यं वाक्यज्ञॊ वैदेहं सपुरॊहितम 17 अव्यक्तप्रभवॊ बरह्मा शाश्वतॊ नित्य अव्ययः तस्मान मरीचिः संजज्ञे मरीचेः कश्यपः सुतः 18 विवस्वान कश्यपाज जज्ञे मनुर वैवैवतः समृतः मनुः परजापतिः पूर्वम इक्ष्वाकुस तु मनॊः सुतः 19 तम इक्ष्वाकुम अयॊध्यायां राजानं विद्धि पूर्वकम इक्ष्वाकॊस तु सुतः शरीमान विकुक्षिर उदपद्यत 20 विकुक्षेस तु महातेजा बाणः पुत्रः परतापवान बाणस्य तु महातेजा अनरण्यः परतापवान 21 अनरण्यात पृथुर जज्ञे तरिशङ्कुस तु पृथॊः सुतः तरिशङ्कॊर अभवत पुत्रॊ धुन्धुमारॊ महायशाः 22 धुन्धुमारान महातेजा युवनाश्वॊ महारथः युवनाश्वसुतः शरीमान मान्धाता पृथिवीपतिः 23 मान्धातुस तु सुतः शरीमान सुसंधिर उदपद्यत सुसंधेर अपि पुत्रौ दवौ धरुवसंधिः परसेनजित 24 यशस्वी धरुवसंधेस तु भरतॊ नाम नामतः भरतात तु महातेजा असितॊ नाम जायत 25 सह तेन गरेणैव जातः स सगरॊ ऽभवत सगरस्यासमञ्जस तु असमञ्जाद अथांशुमान 26 दिलीपॊ ऽंशुमतः पुत्रॊ दिलीपस्य भगीरथः भगीरथात ककुत्स्थश च ककुत्स्थस्य रघुस तथा 27 रघॊस तु पुत्रस तेजस्वी परवृद्धः पुरुषादकः कल्माषपादॊ हय अभवत तस्माज जातस तु शङ्खणः 28 सुदर्शनः शङ्खणस्य अग्निवर्णः सुदर्शनात शीघ्रगस तव अग्निवर्णस्य शीघ्रगस्य मरुः सुतः 29 मरॊः परशुश्रुकस तव आसीद अम्बरीषः परशुश्रुकात अम्बरीषस्य पुत्रॊ ऽभून नहुषः पृथिवीपतिः 30 नहुषस्य ययातिस तु नाभागस तु ययातिजः नाभागस्य भभूवाज अजाद दशरथॊ ऽभवत तस्माद दशरथाज जातौ भरातरौ रामलक्ष्मणौ 31 आदिवंशविशुद्धानां राज्ञां परमधर्मिणाम इक्ष्वाकुकुलजातानां वीराणां सत्यवादिनाम 32 रामलक्ष्मणयॊर अर्थे तवत्सुते वरये नृप सदृशाभ्यां नरश्रेष्ठ सदृशे दातुम अर्हसि |