Book 7
Chapter 64
|
1
prasthāpya tu sa śatrughnaṃ bhrātṛbhyāṃ saha rāghavaḥ pramumoda sukhī rājyaṃ dharmeṇa paripālayan 2 tataḥ katipayāhaḥsu vṛddho jānapado dvijaḥ śavaṃ bālam upādāya rājadvāram upāgamat 3 rudan bahuvidhā vācaḥ snehākṣarasamanvitāḥ asakṛt putraputreti vākyam etad uvāca ha 4 kiṃ nu me duṣkṛtaṃ karma pūrvaṃ dehāntare kṛtam yad ahaṃ putram ekaṃ tvāṃ paśyāmi nidhanaṃ gatam 5 aprāptayauvanaṃ bālaṃ pañcavarṣasamanvitam akāle kālam āpannaṃ duḥkhāya mama putraka 6 alpair ahobhir nidhanaṃ gamiṣyāmi na saṃśayaḥ ahaṃ ca jananī caiva tava śokena putraka 7 na smarāmy anṛtaṃ hy uktaṃ na ca hiṃsāṃ smarāmy aham kena me duṣkṛtenādya bāla eva mamātmajaḥ akṛtvā pitṛkāryāṇi nīto vaivasvatakṣayam 8 nedṛśaṃ dṛṣṭapūrvaṃ me śrutaṃ vā ghoradarśanam mṛtyur aprāptakālānāṃ rāmasya viṣaye yathā 9 rāmasya duṣkṛtaṃ kiṃ cin mahad asti na saṃśayaḥ tvaṃ rājañ jīvayasvainaṃ bālaṃ mṛtyuvaśaṃ gatam 10 bhrātṛbhiḥ sahito rājan dīrgham āyur avāpnuhi uṣitāḥ sma sukhaṃ rājye tavāsmin sumahābala 11 saṃpraty anātho viṣaya ikṣvākūṇāṃ mahātmanām rāmaṃ nātham ihāsādya bālāntakaraṇaṃ nṛpam 12 rājadoṣair vipadyante prajā hy avidhipālitāḥ asadvṛtte tu nṛpatāv akāle mriyate janaḥ 13 yadā pureṣv ayuktāni janā janapadeśu ca kurvate na ca rakṣāsti tadākālakṛtaṃ bhayam 14 savyaktaṃ rājadoṣo 'yaṃ bhaviṣyati na saṃśayaḥ pure janapade vāpi tadā bālavadho hy ayam 15 evaṃ bahuvidhair vākyair nindayāno muhur muhuḥ rājānaṃ duḥkhasaṃtaptaḥ sutaṃ tam upagūhati |
1
परस्थाप्य तु स शत्रुघ्नं भरातृभ्यां सह राघवः परमुमॊद सुखी राज्यं धर्मेण परिपालयन 2 ततः कतिपयाहःसु वृद्धॊ जानपदॊ दविजः शवं बालम उपादाय राजद्वारम उपागमत 3 रुदन बहुविधा वाचः सनेहाक्षरसमन्विताः असकृत पुत्रपुत्रेति वाक्यम एतद उवाच ह 4 किं नु मे दुष्कृतं कर्म पूर्वं देहान्तरे कृतम यद अहं पुत्रम एकं तवां पश्यामि निधनं गतम 5 अप्राप्तयौवनं बालं पञ्चवर्षसमन्वितम अकाले कालम आपन्नं दुःखाय मम पुत्रक 6 अल्पैर अहॊभिर निधनं गमिष्यामि न संशयः अहं च जननी चैव तव शॊकेन पुत्रक 7 न समराम्य अनृतं हय उक्तं न च हिंसां समराम्य अहम केन मे दुष्कृतेनाद्य बाल एव ममात्मजः अकृत्वा पितृकार्याणि नीतॊ वैवस्वतक्षयम 8 नेदृशं दृष्टपूर्वं मे शरुतं वा घॊरदर्शनम मृत्युर अप्राप्तकालानां रामस्य विषये यथा 9 रामस्य दुष्कृतं किं चिन महद अस्ति न संशयः तवं राजञ जीवयस्वैनं बालं मृत्युवशं गतम 10 भरातृभिः सहितॊ राजन दीर्घम आयुर अवाप्नुहि उषिताः सम सुखं राज्ये तवास्मिन सुमहाबल 11 संप्रत्य अनाथॊ विषय इक्ष्वाकूणां महात्मनाम रामं नाथम इहासाद्य बालान्तकरणं नृपम 12 राजदॊषैर विपद्यन्ते परजा हय अविधिपालिताः असद्वृत्ते तु नृपताव अकाले मरियते जनः 13 यदा पुरेष्व अयुक्तानि जना जनपदेशु च कुर्वते न च रक्षास्ति तदाकालकृतं भयम 14 सव्यक्तं राजदॊषॊ ऽयं भविष्यति न संशयः पुरे जनपदे वापि तदा बालवधॊ हय अयम 15 एवं बहुविधैर वाक्यैर निन्दयानॊ मुहुर मुहुः राजानं दुःखसंतप्तः सुतं तम उपगूहति |