Book 5
Chapter 5
|
1
sa nikāmaṃ vināmeṣu vicaran kāmarūpadhṛk vicacāra kapir laṅkāṃ lāghavena samanvitaḥ 2 āsasādātha lakṣmīvān rākṣasendraniveśanam prākāreṇārkavarṇena bhāsvareṇābhisaṃvṛtam 3 rakṣitaṃ rākṣasair bhīmaiḥ siṃhair iva mahad vanam samīkṣamāṇo bhavanaṃ cakāśe kapikuñjaraḥ 4 rūpyakopahitaiś citrais toraṇair hemabhūṣitaiḥ vicitrābhiś ca kakṣyābhir dvāraiś ca rucirair vṛtam 5 gajāsthitair mahāmātraiḥ śūraiś ca vigataśramaiḥ upasthitam asaṃhāryair hayaiḥ syandanayāyibhiḥ 6 siṃhavyāghratanutrāṇair dāntakāñcanarājataiḥ ghoṣavadbhir vicitraiś ca sadā vicaritaṃ rathaiḥ 7 bahuratnasamākīrṇaṃ parārdhyāsanabhājanam mahārathasamāvāsaṃ mahārathamahāsanam 8 dṛśyaiś ca paramodārais tais taiś ca mṛgapakṣibhiḥ vividhair bahusāhasraiḥ paripūrṇaṃ samantataḥ 9 vinītair antapālaiś ca rakṣobhiś ca surakṣitam mukhyābhiś ca varastrībhiḥ paripūrṇaṃ samantataḥ 10 muditapramadā ratnaṃ rākṣasendraniveśanam varābharaṇanirhrādaiḥ samudrasvananiḥsvanam 11 tad rājaguṇasaṃpannaṃ mukhyaiś ca varacandanaiḥ bherīmṛdaṅgābhirutaṃ śaṅkhaghoṣavināditam 12 nityārcitaṃ parvahutaṃ pūjitaṃ rākṣasaiḥ sadā samudram iva gambhīraṃ samudram iva niḥsvanam 13 mahātmāno mahad veśma mahāratnaparicchadam mahājanasamākīrṇaṃ dadarśa sa mahākapiḥ 14 virājamānaṃ vapuṣā gajāśvarathasaṃkulam laṅkābharaṇam ity eva so 'manyata mahākapiḥ 15 gṛhād gṛhaṃ rākṣasānām udyānāni ca vānaraḥ vīkṣamāṇo hy asaṃtrastaḥ prāsādāṃś ca cacāra saḥ 16 avaplutya mahāvegaḥ prahastasya niveśanam tato 'nyat pupluve veśma mahāpārśvasya vīryavān 17 atha meghapratīkāśaṃ kumbhakarṇaniveśanam vibhīṣaṇasya ca tathā pupluve sa mahākapiḥ 18 mahodarasya ca tathā virūpākṣasya caiva hi vidyujjihvasya bhavanaṃ vidyunmāles tathaiva ca vajradaṃṣṭrasya ca tathā pupluve sa mahākapiḥ 19 śukasya ca mahāvegaḥ sāraṇasya ca dhīmataḥ tathā cendrajito veśma jagāma hariyūthapaḥ 20 jambumāleḥ sumāleś ca jagāma hariyūthapaḥ raśmiketoś ca bhavanaṃ sūryaśatros tathaiva ca 21 dhūmrākṣasya ca saṃpāter bhavanaṃ mārutātmajaḥ vidyudrūpasya bhīmasya ghanasya vighanasya ca 22 śukanābhasya vakrasya śaṭhasya vikaṭasya ca hrasvakarṇasya daṃṣṭrasya romaśasya ca rakṣasaḥ 23 yuddhonmattasya mattasya dhvajagrīvasya nādinaḥ vidyujjihvendrajihvānāṃ tathā hastimukhasya ca 24 karālasya piśācasya śoṇitākṣasya caiva hi kramamāṇaḥ krameṇaiva hanūmān mārutātmajaḥ 25 teṣu teṣu mahārheṣu bhavaneṣu mahāyaśāḥ teṣām ṛddhimatām ṛddhiṃ dadarśa sa mahākapiḥ 26 sarveṣāṃ samatikramya bhavanāni samantataḥ āsasādātha lakṣmīvān rākṣasendraniveśanam 27 rāvaṇasyopaśāyinyo dadarśa harisattamaḥ vicaran hariśārdūlo rākṣasīr vikṛtekṣaṇāḥ śūlamudgarahastāś ca śakto tomaradhāriṇīḥ 28 dadarśa vividhān gulmāṃs tasya rakṣaḥpater gṛhe 29 raktāñ śvetān sitāṃś caiva harīṃś caiva mahājavān kulīnān rūpasaṃpannān gajān paragajārujān 30 niṣṭhitān gajaśikhāyām airāvatasamān yudhi nihantṝn parasainyānāṃ gṛhe tasmin dadarśa saḥ 31 kṣarataś ca yathā meghān sravataś ca yathā girīn meghastanitanirghoṣān durdharṣān samare paraiḥ 32 sahasraṃ vāhinīs tatra jāmbūnadapariṣkṛtāḥ hemajālair avicchinnās taruṇādityasaṃnibhāḥ 33 dadarśa rākṣasendrasya rāvaṇasya niveśane śibikā vividhākārāḥ sa kapir mārutātmajaḥ 34 latāgṛhāṇi citrāṇi citraśālāgṛhāṇi ca krīḍāgṛhāṇi cānyāni dāruparvatakān api 35 kāmasya gṛhakaṃ ramyaṃ divāgṛhakam eva ca dadarśa rākṣasendrasya rāvaṇasya niveśane 36 sa mandaratalaprakhyaṃ mayūrasthānasaṃkulam dhvajayaṣṭibhir ākīrṇaṃ dadarśa bhavanottamam 37 anantaratnanicayaṃ nidhijālaṃ samantataḥ dhīraniṣṭhitakarmāntaṃ gṛhaṃ bhūtapater iva 38 arcirbhiś cāpi ratnānāṃ tejasā rāvaṇasya ca virarājātha tad veśma raśmimān iva raśmibhiḥ 39 jāmbūnadamayāny eva śayanāny āsanāni ca bhājanāni ca śubhrāṇi dadarśa hariyūthapaḥ 40 madhvāsavakṛtakledaṃ maṇibhājanasaṃkulam manoramam asaṃbādhaṃ kuberabhavanaṃ yathā 41 nūpurāṇāṃ ca ghoṣeṇa kāñcīnāṃ ninadena ca mṛdaṅgatalaghoṣaiś ca ghoṣavadbhir vināditam 42 prāsādasaṃghātayutaṃ strīratnaśatasaṃkulam suvyūḍhakakṣyaṃ hanumān praviveśa mahāgṛham |
1
स निकामं विनामेषु विचरन कामरूपधृक विचचार कपिर लङ्कां लाघवेन समन्वितः 2 आससादाथ लक्ष्मीवान राक्षसेन्द्रनिवेशनम पराकारेणार्कवर्णेन भास्वरेणाभिसंवृतम 3 रक्षितं राक्षसैर भीमैः सिंहैर इव महद वनम समीक्षमाणॊ भवनं चकाशे कपिकुञ्जरः 4 रूप्यकॊपहितैश चित्रैस तॊरणैर हेमभूषितैः विचित्राभिश च कक्ष्याभिर दवारैश च रुचिरैर वृतम 5 गजास्थितैर महामात्रैः शूरैश च विगतश्रमैः उपस्थितम असंहार्यैर हयैः सयन्दनयायिभिः 6 सिंहव्याघ्रतनुत्राणैर दान्तकाञ्चनराजतैः घॊषवद्भिर विचित्रैश च सदा विचरितं रथैः 7 बहुरत्नसमाकीर्णं परार्ध्यासनभाजनम महारथसमावासं महारथमहासनम 8 दृश्यैश च परमॊदारैस तैस तैश च मृगपक्षिभिः विविधैर बहुसाहस्रैः परिपूर्णं समन्ततः 9 विनीतैर अन्तपालैश च रक्षॊभिश च सुरक्षितम मुख्याभिश च वरस्त्रीभिः परिपूर्णं समन्ततः 10 मुदितप्रमदा रत्नं राक्षसेन्द्रनिवेशनम वराभरणनिर्ह्रादैः समुद्रस्वननिःस्वनम 11 तद राजगुणसंपन्नं मुख्यैश च वरचन्दनैः भेरीमृदङ्गाभिरुतं शङ्खघॊषविनादितम 12 नित्यार्चितं पर्वहुतं पूजितं राक्षसैः सदा समुद्रम इव गम्भीरं समुद्रम इव निःस्वनम 13 महात्मानॊ महद वेश्म महारत्नपरिच्छदम महाजनसमाकीर्णं ददर्श स महाकपिः 14 विराजमानं वपुषा गजाश्वरथसंकुलम लङ्काभरणम इत्य एव सॊ ऽमन्यत महाकपिः 15 गृहाद गृहं राक्षसानाम उद्यानानि च वानरः वीक्षमाणॊ हय असंत्रस्तः परासादांश च चचार सः 16 अवप्लुत्य महावेगः परहस्तस्य निवेशनम ततॊ ऽनयत पुप्लुवे वेश्म महापार्श्वस्य वीर्यवान 17 अथ मेघप्रतीकाशं कुम्भकर्णनिवेशनम विभीषणस्य च तथा पुप्लुवे स महाकपिः 18 महॊदरस्य च तथा विरूपाक्षस्य चैव हि विद्युज्जिह्वस्य भवनं विद्युन्मालेस तथैव च वज्रदंष्ट्रस्य च तथा पुप्लुवे स महाकपिः 19 शुकस्य च महावेगः सारणस्य च धीमतः तथा चेन्द्रजितॊ वेश्म जगाम हरियूथपः 20 जम्बुमालेः सुमालेश च जगाम हरियूथपः रश्मिकेतॊश च भवनं सूर्यशत्रॊस तथैव च 21 धूम्राक्षस्य च संपातेर भवनं मारुतात्मजः विद्युद्रूपस्य भीमस्य घनस्य विघनस्य च 22 शुकनाभस्य वक्रस्य शठस्य विकटस्य च हरस्वकर्णस्य दंष्ट्रस्य रॊमशस्य च रक्षसः 23 युद्धॊन्मत्तस्य मत्तस्य धवजग्रीवस्य नादिनः विद्युज्जिह्वेन्द्रजिह्वानां तथा हस्तिमुखस्य च 24 करालस्य पिशाचस्य शॊणिताक्षस्य चैव हि करममाणः करमेणैव हनूमान मारुतात्मजः 25 तेषु तेषु महार्हेषु भवनेषु महायशाः तेषाम ऋद्धिमताम ऋद्धिं ददर्श स महाकपिः 26 सर्वेषां समतिक्रम्य भवनानि समन्ततः आससादाथ लक्ष्मीवान राक्षसेन्द्रनिवेशनम 27 रावणस्यॊपशायिन्यॊ ददर्श हरिसत्तमः विचरन हरिशार्दूलॊ राक्षसीर विकृतेक्षणाः शूलमुद्गरहस्ताश च शक्तॊ तॊमरधारिणीः 28 ददर्श विविधान गुल्मांस तस्य रक्षःपतेर गृहे 29 रक्ताञ शवेतान सितांश चैव हरींश चैव महाजवान कुलीनान रूपसंपन्नान गजान परगजारुजान 30 निष्ठितान गजशिखायाम ऐरावतसमान युधि निहन्तॄन परसैन्यानां गृहे तस्मिन ददर्श सः 31 कषरतश च यथा मेघान सरवतश च यथा गिरीन मेघस्तनितनिर्घॊषान दुर्धर्षान समरे परैः 32 सहस्रं वाहिनीस तत्र जाम्बूनदपरिष्कृताः हेमजालैर अविच्छिन्नास तरुणादित्यसंनिभाः 33 ददर्श राक्षसेन्द्रस्य रावणस्य निवेशने शिबिका विविधाकाराः स कपिर मारुतात्मजः 34 लतागृहाणि चित्राणि चित्रशालागृहाणि च करीडागृहाणि चान्यानि दारुपर्वतकान अपि 35 कामस्य गृहकं रम्यं दिवागृहकम एव च ददर्श राक्षसेन्द्रस्य रावणस्य निवेशने 36 स मन्दरतलप्रख्यं मयूरस्थानसंकुलम धवजयष्टिभिर आकीर्णं ददर्श भवनॊत्तमम 37 अनन्तरत्ननिचयं निधिजालं समन्ततः धीरनिष्ठितकर्मान्तं गृहं भूतपतेर इव 38 अर्चिर्भिश चापि रत्नानां तेजसा रावणस्य च विरराजाथ तद वेश्म रश्मिमान इव रश्मिभिः 39 जाम्बूनदमयान्य एव शयनान्य आसनानि च भाजनानि च शुभ्राणि ददर्श हरियूथपः 40 मध्वासवकृतक्लेदं मणिभाजनसंकुलम मनॊरमम असंबाधं कुबेरभवनं यथा 41 नूपुराणां च घॊषेण काञ्चीनां निनदेन च मृदङ्गतलघॊषैश च घॊषवद्भिर विनादितम 42 परासादसंघातयुतं सत्रीरत्नशतसंकुलम सुव्यूढकक्ष्यं हनुमान परविवेश महागृहम |