Book 3
Chapter 10
|
1
agrataḥ prayayau rāmaḥ sītā madhye sumadhyamā pṛṣṭhatas tu dhanuṣpāṇir lakṣmaṇo 'nujagāma ha 2 tau paśyamānau vividhāñ śailaprasthān vanāni ca nadīś ca vividhā ramyā jagmatuḥ saha sītayā 3 sārasāṃś cakravākāṃś ca nadīpulinacāriṇaḥ sarāṃsi ca sapadmāni yutāni jalajaiḥ khagaiḥ 4 yūthabaddhāṃś ca pṛṣatān madonmattān viṣāṇinaḥ mahiṣāṃś ca varāhāṃś ca gajāṃś ca drumavairiṇaḥ 5 te gatvā dūram adhvānaṃ lambamāne divākare dadṛśuḥ sahitā ramyaṃ taṭākaṃ yojanāyatam 6 padmapuṣkarasaṃbādhaṃ gajayūthair alaṃkṛtam sārasair haṃsakādambaiḥ saṃkulaṃ jalacāribhiḥ 7 prasannasalile ramyatasmin sarasi śuśruve gītavāditranirghoṣo na tu kaś cana dṛśyate 8 tataḥ kautūhalād rāmo lakṣmaṇaś ca mahārathaḥ muniṃ dharmabhṛtaṃ nāma praṣṭuṃ samupacakrame 9 idam atyadbhutaṃ śrutvā sarveṣāṃ no mahāmune kautūhalaṃ mahaj jātaṃ kim idaṃ sādhu kathyatām 10 tenaivam ukto dharmātmā rāghaveṇa munis tadā prabhāvaṃ sarasaḥ kṛtsnam ākhyātum upacakrame 11 idaṃ pañcāpsaro nāma taṭākaṃ sārvakālikam nirmitaṃ tapasā rāma muninā māṇḍakarṇinā 12 sa hi tepe tapas tīvraṃ māṇḍakarṇir mahāmuniḥ daśavarṣasahasrāṇi vāyubhakṣo jalāśraya 13 tataḥ pravyathitāḥ sarve devāḥ sāgnipurogamāḥ abruvan vacanaṃ sarve paraspara samāgatāḥ asmakaṃ kasya cit sthānam eṣa prārthayate muniḥ 14 tataḥ kartuṃ tapovighnaṃ sarvair devair niyojitāḥ pradhānāpsarasaḥ pañcavidyuccalitavarcasaḥ 15 apsarobhis tatas tābhir munir dṛṣṭaparāvaraḥ nīto madanavaśyatvaṃ surāṇāṃ kāryasiddhaye 16 tāś caivāpsarasaḥ pañcamuneḥ patnītvam āgatāḥ taṭāke nirmitaṃ tāsām asminn antarhitaṃ gṛham 17 tatraivāpsarasaḥ pañcanivasantyo yathāsukham ramayanti tapoyogān muniṃ yauvanam āsthitam 18 tāsāṃ saṃkrīḍamānānām eṣa vāditraniḥsvanaḥ śrūyate bhūṣaṇonmiśro gītaśabdo manoharaḥ 19 āścaryam iti tasyaitad vacanaṃ bhāvitātmanaḥ rāghavaḥ pratijagrāha saha bhrātrā mahāyaśāḥ 20 evaṃ kathayamānasya dadarśāśramamaṇḍalam kuśacīraparikṣiptaṃ nānāvṛkṣasamāvṛtam 21 praviśya saha vaidehyā lakṣmaṇena ca rāghavaḥ tadā tasmin sa kākutsthaḥ śrīmaty āśramamaṇḍale 22 uṣitvā susukhaṃ tatra pūrjyamāno maharṣibhiḥ jagāma cāśramāṃs teṣāṃ paryāyeṇa tapasvinām 23 yeṣām uṣitavān pūrvaṃ sakāśe sa mahāstravit kva cit paridaśān māsān ekaṃ saṃvatsaraṃ kva cit 24 kva cic ca caturo māsān pañcaṣaṭ cāparān kva cit aparatrādhikān māsān adhyardham adhikaṃ kva cit 25 trīn māsān aṣṭamāsāṃś ca rāghavo nyavasat sukham tathā saṃvasatas tasya munīnām āśrameṣu vai ramataś cānukulyena yayuḥ saṃvatsarā daśa 26 parisṛtya ca dharmajño rāghavaḥ saha sītayā sutīkṣṇasyāśramaṃ śrīmān punar evājagāma ha 27 sa tam āśramam āgamya munibhiḥ pratipūjitaḥ tatrāpi nyavasad rāmaḥ kaṃ cit kālam ariṃdamaḥ 28 athāśramastho vinayāt kadā cit taṃ mahāmunim upāsīnaḥ sa kākutsthaḥ sutīkṣṇam idam abravīt 29 asminn araṇye bhagavann agastyo munisattamaḥ vasatīti mayā nityaṃ kathāḥ kathayatāṃ śrutam 30 na tu jānāmi taṃ deśaṃ vanasyāsya mahattayā kutrāśramapadaṃ puṇyaṃ maharṣes tasya dhīmataḥ 31 prasādāt tatra bhavataḥ sānujaḥ saha sītayā agastyam abhigaccheyam abhivādayituṃ munim 32 manoratho mahān eṣa hṛdi saṃparivartate yad ahaṃ taṃ munivaraṃ śuśrūṣeyam api svayam 33 iti rāmasya sa muniḥ śrutvā dharmātmano vacaḥ sutīkṣṇaḥ pratyuvācedaṃ prīto daśarathātmajam 34 aham apy etad eva tvāṃ vaktukāmaḥ salakṣmaṇam agastyam abhigaccheti sītayā saha rāghava 35 diṣṭyā tv idānīm arthe 'smin svayam eva bravīṣi mām aham ākhyāsi te vatsa yatrāgastyo mahāmuniḥ 36 yojanāny āśramāt tāta yāhi catvāri vai tataḥ dakṣiṇena mahāñ śrīmān agastyabhrātur āśramaḥ 37 sthalaprāye vanoddeśe pippalīvanaśobhite bahupuṣpaphale ramye nānāśakuninādite 38 padminyo vividhās tatra prasannasalilāḥ śivāḥ haṃsakāraṇḍavākīrṇāś cakravākopaśobhitāḥ 39 tatraikāṃ rajanīm uṣya prabhāte rāma gamyatām dakṣiṇāṃ diśam āsthāya vanakhaṇḍasya pārśvataḥ 40 tatrāgastyāśramapadaṃ gatvā yojanam antaram ramaṇīye vanoddeśe bahupādapa saṃvṛte raṃsyate tatra vaidehī lakṣmaṇaś ca tvayā saha 41 sa hi ramyo vanoddeśo bahupādapasaṃkulaḥ yadi buddhiḥ kṛtā draṣṭum agastyaṃ taṃ mahāmunim adyaiva gamane buddhiṃ rocayasva mahāyaśaḥ 42 iti rāmo muneḥ śrutvā saha bhrātrābhivādya ca pratasthe 'gastyam uddiśya sānujaḥ saha sītayā 43 paśyan vanāni citrāṇi parvapāṃś cābhrasaṃnibhān sarāṃsi saritaś caiva pathi mārgavaśānugāḥ 44 sutīkṣṇenopadiṣṭena gatvā tena pathā sukham idaṃ paramasaṃhṛṣṭo vākyaṃ lakṣmaṇam abravīt 45 etad evāśramapadaṃ nūnaṃ tasya mahātmanaḥ agastyasya muner bhrātur dṛśyate puṇyakarmaṇaḥ 46 yathā hīme vanasyāsya jñātāḥ pathi sahasraśaḥ saṃnatāḥ phalabhareṇa puṣpabhāreṇa ca drumāḥ 47 pippalīnāṃ ca pakvānāṃ vanād asmād upāgataḥ gandho 'yaṃ pavanotkṣiptaḥ sahasā kaṭukodayaḥ 48 tatra tatra ca dṛśyante saṃkṣiptāḥ kāṣṭhasaṃcayāḥ lūnāś ca pathi dṛśyante darbhā vaidūryavarcasaḥ 49 etac ca vanamadhyasthaṃ kṛṣṇābhraśikharopamam pāvakasyāśramasthasya dhūmāgraṃ saṃpradṛśyate 50 vivikteṣu ca tīrtheṣu kṛtasnānā dvijātayaḥ puṣpopahāraṃ kurvanti kusumaiḥ svayam ārjitaiḥ 51 tat sutīkṣṇasya vacanaṃ yathā saumya mayā śrutam agastyasyāśramo bhrātur nūnam eṣa bhaviṣyati 52 nigṛhya tarasā mṛtyuṃ lokānāṃ hitakāmyayā yasya bhrātrā kṛteyaṃ dik śaraṇyā puṇyakarmaṇā 53 ihaikadā kila krūro vātāpir api celvalaḥ bhrātarau sahitāv āstāṃ brāhmaṇaghnau mahāsurau 54 dhārayan brāhmaṇaṃ rūpam ilvalaḥ saṃskṛtaṃ vadan āmantrayati viprān sa śrāddham uddiśya nirghṛṇaḥ 55 bhrātaraṃ saṃskṛtaṃ bhrātā tatas taṃ meṣarūpiṇam tān dvijān bhojayām āsa śrāddhadṛṣṭena karmaṇā 56 tato bhuktavatāṃ teṣāṃ viprāṇām ilvalo 'bravīt vātāpe niṣkramasveti svareṇa mahatā vadan 57 tato bhrātur vacaḥ śrutvā vātāpir meṣavan nadan bhittvā bhitvā śarīrāṇi brāhmaṇānāṃ viniṣpatat 58 brāhmaṇānāṃ sahasrāṇi tair evaṃ kāmarūpibhiḥ vināśitāni saṃhatya nityaśaḥ piśitāśanaiḥ 59 agastyena tadā devaiḥ prārthitena maharṣiṇā anubhūya kila śrāddhe bhakṣitaḥ sa mahāsuraḥ 60 tataḥ saṃpannam ity uktvā dattvā hastāvasecanam bhrātaraṃ niṣkramasveti ilvalaḥ so 'bhyabhāṣata 61 taṃ tathā bhāṣamāṇaṃ tu bhrātaraṃ vipraghātinam abravīt prahasan dhīmān agastyo munisattamaḥ 62 kuto niṣkramituṃ śaktir mayā jīrṇasya rakṣasaḥ bhrātus te meṣa rūpasya gatasya yamasādanam 63 atha tasya vacaḥ śrutvā bhrātur nidhanasaṃśritam pradharṣayitum ārebhe muniṃ krodhān niśācaraḥ 64 so 'bhyadravad dvijendraṃ taṃ muninā dīptatejasā cakṣuṣānalakalpena nirdagdho nidhanaṃ gataḥ 65 tasyāyam āśramo bhrātus taṭākavanaśobhitaḥ viprānukampayā yena karmedaṃ duṣkaraṃ kṛtam 66 evaṃ kathayamānasya tasya saumitriṇā saha rāmasyāstaṃ gataḥ sūryaḥ saṃdhyākālo 'bhyavartata 67 upāsya paścimāṃ saṃdhyāṃ saha bhrātrā yathāvidhi praviveśāśramapadaṃ tam ṛṣiṃ cābhyavādayan 68 samyak pratigṛhītas tu muninā tena rāghavaḥ nyavasat tāṃ niśām ekāṃ prāśya mūlaphalāni ca 69 tasyāṃ rātryāṃ vyatītāyāṃ vimale sūryamaṇḍale bhrātaraṃ tam agastyasya āmantrayata rāghavaḥ 70 abhivādaye tvā bhagavan sukham adhyuṣito niśām āmantraye tvāṃ gacchāmi guruṃ te draṣṭum agrajam 71 gamyatām iti tenokto jagāma raghunandanaḥ yathoddiṣṭena mārgeṇa vanaṃ tac cāvalokayan 72 nīvārān panasāṃs tālāṃs timiśān vañjulān dhavān ciribilvān madhūkāṃś ca bilvān api ca tindukān 73 puṣpitān puṣpitāgrābhir latābhir anuveṣṭitān dadarśa rāmaḥ śataśas tatra kāntārapādapān 74 hastihastair vimṛditān vānarair upaśobhitān mattaiḥ śakunisaṃghaiś ca śataśaḥ pratināditān 75 tato 'bravīt samīpasthaṃ rāmo rājīvalocanaḥ pṛṣṭhato 'nugataṃ vīraṃ lakṣmaṇaṃ lakṣmivardhanam 76 snigdhapatrā yathā vṛkṣā yathā kṣāntā mṛgadvijāḥ āśramo nātidūrastho maharṣer bhāvitātmanaḥ 77 agastya iti vikhyāto loke svenaiva karmaṇā āśramo dṛśyate tasya pariśrānta śramāpahaḥ 78 prājyadhūmākulavanaś cīramālāpariṣkṛtaḥ praśāntamṛgayūthaś ca nānāśakunināditaḥ 79 nigṛhya tarasā mṛtyuṃ lokānāṃ hitakāmyayā dakṣiṇā dik kṛtā yena śaraṇyā puṇyakarmaṇā 80 tasyedam āśramapadaṃ prabhāvād yasya rākṣasaiḥ dig iyaṃ dakṣiṇā trāsād dṛśyate nopabhujyate 81 yadā prabhṛti cākrāntā dig iyaṃ puṇyakarmaṇā tadā prabhṛti nirvairāḥ praśāntā rajanīcarāḥ 82 nāmnā ceyaṃ bhagavato dakṣiṇā dik pradakṣiṇā prathitā triṣu lokeṣu durdharṣā krūrakarmabhiḥ 83 mārgaṃ niroddhuṃ satataṃ bhāskarasyācalottamaḥ saṃdeśaṃ pālayaṃs tasya vindhyaśaulo na vardhate 84 ayaṃ dīrghāyuṣas tasya loke viśrutakarmaṇaḥ agastyasyāśramaḥ śrīmān vinītamṛgasevitaḥ 85 eṣa lokārcitaḥ sādhur hite nityaṃ rataḥ satām asmān adhigatān eṣa śreyasā yojayiṣyati 86 ārādhayiṣyāmy atrāham agastyaṃ taṃ mahāmunim śeṣaṃ ca vanavāsasya saumya vatsyāmy ahaṃ prabho 87 atra devāḥ sagandharvāḥ siddhāś ca paramarṣayaḥ agastyaṃ niyatāhāraṃ satataṃ paryupāsate 88 nātra jīven mṛṣāvādī krūro vā yadi vā śaṭhaḥ nṛśaṃsaḥ kāma vṛtto vā munir eṣa tathāvidhaḥ 89 atra devāś ca yakṣāś ca nāgāś ca patagaiḥ saha vasanti niyatāhāro dharmam ārādhayiṣṇavaḥ 90 atra siddhā mahātmāno vimānaiḥ sūryasaṃnibhaiḥ tyaktvā dehān navair dehaiḥ svaryātāḥ paramarṣayaḥ 91 yakṣatvam amaratvaṃ ca rājyāni vividhāni ca atra devāḥ prayacchanti bhūtair ārādhitāḥ śubhaiḥ 92 āgatāḥ smāśramapadaṃ saumitre praviśāgrataḥ nivedayeha māṃ prāptam ṛṣaye saha sītayā |
1
अग्रतः परययौ रामः सीता मध्ये सुमध्यमा पृष्ठतस तु धनुष्पाणिर लक्ष्मणॊ ऽनुजगाम ह 2 तौ पश्यमानौ विविधाञ शैलप्रस्थान वनानि च नदीश च विविधा रम्या जग्मतुः सह सीतया 3 सारसांश चक्रवाकांश च नदीपुलिनचारिणः सरांसि च सपद्मानि युतानि जलजैः खगैः 4 यूथबद्धांश च पृषतान मदॊन्मत्तान विषाणिनः महिषांश च वराहांश च गजांश च दरुमवैरिणः 5 ते गत्वा दूरम अध्वानं लम्बमाने दिवाकरे ददृशुः सहिता रम्यं तटाकं यॊजनायतम 6 पद्मपुष्करसंबाधं गजयूथैर अलंकृतम सारसैर हंसकादम्बैः संकुलं जलचारिभिः 7 परसन्नसलिले रम्यतस्मिन सरसि शुश्रुवे गीतवादित्रनिर्घॊषॊ न तु कश चन दृश्यते 8 ततः कौतूहलाद रामॊ लक्ष्मणश च महारथः मुनिं धर्मभृतं नाम परष्टुं समुपचक्रमे 9 इदम अत्यद्भुतं शरुत्वा सर्वेषां नॊ महामुने कौतूहलं महज जातं किम इदं साधु कथ्यताम 10 तेनैवम उक्तॊ धर्मात्मा राघवेण मुनिस तदा परभावं सरसः कृत्स्नम आख्यातुम उपचक्रमे 11 इदं पञ्चाप्सरॊ नाम तटाकं सार्वकालिकम निर्मितं तपसा राम मुनिना माण्डकर्णिना 12 स हि तेपे तपस तीव्रं माण्डकर्णिर महामुनिः दशवर्षसहस्राणि वायुभक्षॊ जलाश्रय 13 ततः परव्यथिताः सर्वे देवाः साग्निपुरॊगमाः अब्रुवन वचनं सर्वे परस्पर समागताः अस्मकं कस्य चित सथानम एष परार्थयते मुनिः 14 ततः कर्तुं तपॊविघ्नं सर्वैर देवैर नियॊजिताः परधानाप्सरसः पञ्चविद्युच्चलितवर्चसः 15 अप्सरॊभिस ततस ताभिर मुनिर दृष्टपरावरः नीतॊ मदनवश्यत्वं सुराणां कार्यसिद्धये 16 ताश चैवाप्सरसः पञ्चमुनेः पत्नीत्वम आगताः तटाके निर्मितं तासाम अस्मिन्न अन्तर्हितं गृहम 17 तत्रैवाप्सरसः पञ्चनिवसन्त्यॊ यथासुखम रमयन्ति तपॊयॊगान मुनिं यौवनम आस्थितम 18 तासां संक्रीडमानानाम एष वादित्रनिःस्वनः शरूयते भूषणॊन्मिश्रॊ गीतशब्दॊ मनॊहरः 19 आश्चर्यम इति तस्यैतद वचनं भावितात्मनः राघवः परतिजग्राह सह भरात्रा महायशाः 20 एवं कथयमानस्य ददर्शाश्रममण्डलम कुशचीरपरिक्षिप्तं नानावृक्षसमावृतम 21 परविश्य सह वैदेह्या लक्ष्मणेन च राघवः तदा तस्मिन स काकुत्स्थः शरीमत्य आश्रममण्डले 22 उषित्वा सुसुखं तत्र पूर्ज्यमानॊ महर्षिभिः जगाम चाश्रमांस तेषां पर्यायेण तपस्विनाम 23 येषाम उषितवान पूर्वं सकाशे स महास्त्रवित कव चित परिदशान मासान एकं संवत्सरं कव चित 24 कव चिच च चतुरॊ मासान पञ्चषट चापरान कव चित अपरत्राधिकान मासान अध्यर्धम अधिकं कव चित 25 तरीन मासान अष्टमासांश च राघवॊ नयवसत सुखम तथा संवसतस तस्य मुनीनाम आश्रमेषु वै रमतश चानुकुल्येन ययुः संवत्सरा दश 26 परिसृत्य च धर्मज्ञॊ राघवः सह सीतया सुतीक्ष्णस्याश्रमं शरीमान पुनर एवाजगाम ह 27 स तम आश्रमम आगम्य मुनिभिः परतिपूजितः तत्रापि नयवसद रामः कं चित कालम अरिंदमः 28 अथाश्रमस्थॊ विनयात कदा चित तं महामुनिम उपासीनः स काकुत्स्थः सुतीक्ष्णम इदम अब्रवीत 29 अस्मिन्न अरण्ये भगवन्न अगस्त्यॊ मुनिसत्तमः वसतीति मया नित्यं कथाः कथयतां शरुतम 30 न तु जानामि तं देशं वनस्यास्य महत्तया कुत्राश्रमपदं पुण्यं महर्षेस तस्य धीमतः 31 परसादात तत्र भवतः सानुजः सह सीतया अगस्त्यम अभिगच्छेयम अभिवादयितुं मुनिम 32 मनॊरथॊ महान एष हृदि संपरिवर्तते यद अहं तं मुनिवरं शुश्रूषेयम अपि सवयम 33 इति रामस्य स मुनिः शरुत्वा धर्मात्मनॊ वचः सुतीक्ष्णः परत्युवाचेदं परीतॊ दशरथात्मजम 34 अहम अप्य एतद एव तवां वक्तुकामः सलक्ष्मणम अगस्त्यम अभिगच्छेति सीतया सह राघव 35 दिष्ट्या तव इदानीम अर्थे ऽसमिन सवयम एव बरवीषि माम अहम आख्यासि ते वत्स यत्रागस्त्यॊ महामुनिः 36 यॊजनान्य आश्रमात तात याहि चत्वारि वै ततः दक्षिणेन महाञ शरीमान अगस्त्यभ्रातुर आश्रमः 37 सथलप्राये वनॊद्देशे पिप्पलीवनशॊभिते बहुपुष्पफले रम्ये नानाशकुनिनादिते 38 पद्मिन्यॊ विविधास तत्र परसन्नसलिलाः शिवाः हंसकारण्डवाकीर्णाश चक्रवाकॊपशॊभिताः 39 तत्रैकां रजनीम उष्य परभाते राम गम्यताम दक्षिणां दिशम आस्थाय वनखण्डस्य पार्श्वतः 40 तत्रागस्त्याश्रमपदं गत्वा यॊजनम अन्तरम रमणीये वनॊद्देशे बहुपादप संवृते रंस्यते तत्र वैदेही लक्ष्मणश च तवया सह 41 स हि रम्यॊ वनॊद्देशॊ बहुपादपसंकुलः यदि बुद्धिः कृता दरष्टुम अगस्त्यं तं महामुनिम अद्यैव गमने बुद्धिं रॊचयस्व महायशः 42 इति रामॊ मुनेः शरुत्वा सह भरात्राभिवाद्य च परतस्थे ऽगस्त्यम उद्दिश्य सानुजः सह सीतया 43 पश्यन वनानि चित्राणि पर्वपांश चाभ्रसंनिभान सरांसि सरितश चैव पथि मार्गवशानुगाः 44 सुतीक्ष्णेनॊपदिष्टेन गत्वा तेन पथा सुखम इदं परमसंहृष्टॊ वाक्यं लक्ष्मणम अब्रवीत 45 एतद एवाश्रमपदं नूनं तस्य महात्मनः अगस्त्यस्य मुनेर भरातुर दृश्यते पुण्यकर्मणः 46 यथा हीमे वनस्यास्य जञाताः पथि सहस्रशः संनताः फलभरेण पुष्पभारेण च दरुमाः 47 पिप्पलीनां च पक्वानां वनाद अस्माद उपागतः गन्धॊ ऽयं पवनॊत्क्षिप्तः सहसा कटुकॊदयः 48 तत्र तत्र च दृश्यन्ते संक्षिप्ताः काष्ठसंचयाः लूनाश च पथि दृश्यन्ते दर्भा वैदूर्यवर्चसः 49 एतच च वनमध्यस्थं कृष्णाभ्रशिखरॊपमम पावकस्याश्रमस्थस्य धूमाग्रं संप्रदृश्यते 50 विविक्तेषु च तीर्थेषु कृतस्नाना दविजातयः पुष्पॊपहारं कुर्वन्ति कुसुमैः सवयम आर्जितैः 51 तत सुतीक्ष्णस्य वचनं यथा सौम्य मया शरुतम अगस्त्यस्याश्रमॊ भरातुर नूनम एष भविष्यति 52 निगृह्य तरसा मृत्युं लॊकानां हितकाम्यया यस्य भरात्रा कृतेयं दिक शरण्या पुण्यकर्मणा 53 इहैकदा किल करूरॊ वातापिर अपि चेल्वलः भरातरौ सहिताव आस्तां बराह्मणघ्नौ महासुरौ 54 धारयन बराह्मणं रूपम इल्वलः संस्कृतं वदन आमन्त्रयति विप्रान स शराद्धम उद्दिश्य निर्घृणः 55 भरातरं संस्कृतं भराता ततस तं मेषरूपिणम तान दविजान भॊजयाम आस शराद्धदृष्टेन कर्मणा 56 ततॊ भुक्तवतां तेषां विप्राणाम इल्वलॊ ऽबरवीत वातापे निष्क्रमस्वेति सवरेण महता वदन 57 ततॊ भरातुर वचः शरुत्वा वातापिर मेषवन नदन भित्त्वा भित्वा शरीराणि बराह्मणानां विनिष्पतत 58 बराह्मणानां सहस्राणि तैर एवं कामरूपिभिः विनाशितानि संहत्य नित्यशः पिशिताशनैः 59 अगस्त्येन तदा देवैः परार्थितेन महर्षिणा अनुभूय किल शराद्धे भक्षितः स महासुरः 60 ततः संपन्नम इत्य उक्त्वा दत्त्वा हस्तावसेचनम भरातरं निष्क्रमस्वेति इल्वलः सॊ ऽभयभाषत 61 तं तथा भाषमाणं तु भरातरं विप्रघातिनम अब्रवीत परहसन धीमान अगस्त्यॊ मुनिसत्तमः 62 कुतॊ निष्क्रमितुं शक्तिर मया जीर्णस्य रक्षसः भरातुस ते मेष रूपस्य गतस्य यमसादनम 63 अथ तस्य वचः शरुत्वा भरातुर निधनसंश्रितम परधर्षयितुम आरेभे मुनिं करॊधान निशाचरः 64 सॊ ऽभयद्रवद दविजेन्द्रं तं मुनिना दीप्ततेजसा चक्षुषानलकल्पेन निर्दग्धॊ निधनं गतः 65 तस्यायम आश्रमॊ भरातुस तटाकवनशॊभितः विप्रानुकम्पया येन कर्मेदं दुष्करं कृतम 66 एवं कथयमानस्य तस्य सौमित्रिणा सह रामस्यास्तं गतः सूर्यः संध्याकालॊ ऽभयवर्तत 67 उपास्य पश्चिमां संध्यां सह भरात्रा यथाविधि परविवेशाश्रमपदं तम ऋषिं चाभ्यवादयन 68 सम्यक परतिगृहीतस तु मुनिना तेन राघवः नयवसत तां निशाम एकां पराश्य मूलफलानि च 69 तस्यां रात्र्यां वयतीतायां विमले सूर्यमण्डले भरातरं तम अगस्त्यस्य आमन्त्रयत राघवः 70 अभिवादये तवा भगवन सुखम अध्युषितॊ निशाम आमन्त्रये तवां गच्छामि गुरुं ते दरष्टुम अग्रजम 71 गम्यताम इति तेनॊक्तॊ जगाम रघुनन्दनः यथॊद्दिष्टेन मार्गेण वनं तच चावलॊकयन 72 नीवारान पनसांस तालांस तिमिशान वञ्जुलान धवान चिरिबिल्वान मधूकांश च बिल्वान अपि च तिन्दुकान 73 पुष्पितान पुष्पिताग्राभिर लताभिर अनुवेष्टितान ददर्श रामः शतशस तत्र कान्तारपादपान 74 हस्तिहस्तैर विमृदितान वानरैर उपशॊभितान मत्तैः शकुनिसंघैश च शतशः परतिनादितान 75 ततॊ ऽबरवीत समीपस्थं रामॊ राजीवलॊचनः पृष्ठतॊ ऽनुगतं वीरं लक्ष्मणं लक्ष्मिवर्धनम 76 सनिग्धपत्रा यथा वृक्षा यथा कषान्ता मृगद्विजाः आश्रमॊ नातिदूरस्थॊ महर्षेर भावितात्मनः 77 अगस्त्य इति विख्यातॊ लॊके सवेनैव कर्मणा आश्रमॊ दृश्यते तस्य परिश्रान्त शरमापहः 78 पराज्यधूमाकुलवनश चीरमालापरिष्कृतः परशान्तमृगयूथश च नानाशकुनिनादितः 79 निगृह्य तरसा मृत्युं लॊकानां हितकाम्यया दक्षिणा दिक कृता येन शरण्या पुण्यकर्मणा 80 तस्येदम आश्रमपदं परभावाद यस्य राक्षसैः दिग इयं दक्षिणा तरासाद दृश्यते नॊपभुज्यते 81 यदा परभृति चाक्रान्ता दिग इयं पुण्यकर्मणा तदा परभृति निर्वैराः परशान्ता रजनीचराः 82 नाम्ना चेयं भगवतॊ दक्षिणा दिक परदक्षिणा परथिता तरिषु लॊकेषु दुर्धर्षा करूरकर्मभिः 83 मार्गं निरॊद्धुं सततं भास्करस्याचलॊत्तमः संदेशं पालयंस तस्य विन्ध्यशौलॊ न वर्धते 84 अयं दीर्घायुषस तस्य लॊके विश्रुतकर्मणः अगस्त्यस्याश्रमः शरीमान विनीतमृगसेवितः 85 एष लॊकार्चितः साधुर हिते नित्यं रतः सताम अस्मान अधिगतान एष शरेयसा यॊजयिष्यति 86 आराधयिष्याम्य अत्राहम अगस्त्यं तं महामुनिम शेषं च वनवासस्य सौम्य वत्स्याम्य अहं परभॊ 87 अत्र देवाः सगन्धर्वाः सिद्धाश च परमर्षयः अगस्त्यं नियताहारं सततं पर्युपासते 88 नात्र जीवेन मृषावादी करूरॊ वा यदि वा शठः नृशंसः काम वृत्तॊ वा मुनिर एष तथाविधः 89 अत्र देवाश च यक्षाश च नागाश च पतगैः सह वसन्ति नियताहारॊ धर्मम आराधयिष्णवः 90 अत्र सिद्धा महात्मानॊ विमानैः सूर्यसंनिभैः तयक्त्वा देहान नवैर देहैः सवर्याताः परमर्षयः 91 यक्षत्वम अमरत्वं च राज्यानि विविधानि च अत्र देवाः परयच्छन्ति भूतैर आराधिताः शुभैः 92 आगताः समाश्रमपदं सौमित्रे परविशाग्रतः निवेदयेह मां पराप्तम ऋषये सह सीतया |