Book 2
Chapter 45
|
1
taṃ jāgratam adambhena bhrātur arthāya lakṣmaṇam guhaḥ saṃtāpasaṃtapto rāghavaṃ vākyam abravīt 2 iyaṃ tāta sukhā śayyā tvadartham upakalpitā pratyāśvasihi sādhv asyāṃ rājaputra yathāsukham 3 ucito 'yaṃ janaḥ sarvaḥ kleśānāṃ tvaṃ sukhocitaḥ guptyarthaṃ jāgariṣyāmaḥ kākutsthasya vayaṃ niśām 4 na hi rāmāt priyataro mamāsti bhuvi kaś cana bravīmy etad ahaṃ satyaṃ satyenaiva ca te śape 5 asya prasādād āśaṃse loke 'smin sumahad yaśaḥ dharmāvāptiṃ ca vipulām arthāvāptiṃ ca kevalām 6 so 'haṃ priyasakhaṃ rāmaṃ śayānaṃ saha sītayā rakṣiṣyāmi dhanuṣpāṇiḥ sarvato jñātibhiḥ saha 7 na hi me 'viditaṃ kiṃ cid vane 'smiṃś carataḥ sadā caturaṅgaṃ hy api balaṃ sumahat prasahemahi 8 lakṣmaṇas taṃ tadovāca rakṣyamāṇās tvayānagha nātra bhītā vayaṃ sarve dharmam evānupaśyatā 9 kathaṃ dāśarathau bhūmau śayāne saha sītayā śakyā nidrā mayā labdhuṃ jīvitaṃ vā sukhāni vā 10 yo na devāsuraiḥ sarvaiḥ śakyaḥ prasahituṃ yudhi taṃ paśya sukhasaṃviṣṭaṃ tṛṇeṣu saha sītayā 11 yo mantra tapasā labdho vividhaiś ca pariśramaiḥ eko daśarathasyaiṣa putraḥ sadṛśalakṣaṇaḥ 12 asmin pravrajito rājā na ciraṃ vartayiṣyati vidhavā medinī nūnaṃ kṣipram eva bhaviṣyati 13 vinadya sumahānādaṃ śrameṇoparatāḥ striyaḥ nirghoṣoparataṃ tāta manye rājaniveśanam 14 kausalyā caiva rājā ca tathaiva jananī mama nāśaṃse yadi jīvanti sarve te śarvarīm imām 15 jīved api hi me mātā śatrughnasyānvavekṣayā tad duḥkhaṃ yat tu kausalyā vīrasūr vinaśiṣyati 16 anuraktajanākīrṇā sukhālokapriyāvahā rājavyasanasaṃsṛṣṭā sā purī vinaśiṣyati 17 atikrāntam atikrāntam anavāpya manoratham rājye rāmam anikṣipya pitā me vinaśiṣyati 18 siddhārthāḥ pitaraṃ vṛttaṃ tasmin kāle hy upasthite pretakāryeṣu sarveṣu saṃskariṣyanti bhūmipam 19 ramyacatvarasaṃsthānāṃ suvibhaktamahāpathām harmyaprāsādasaṃpannāṃ gaṇikāvaraśobhitām 20 rathāśvagajasaṃbādhāṃ tūryanādavināditām sarvakalyāṇasaṃpūrṇāṃ hṛṣṭapuṣṭajanākulām 21 ārāmodyānasaṃpannāṃ samājotsavaśālinīm sukhitā vicariṣyanti rājadhānīṃ pitur mama 22 api satyapratijñena sārdhaṃ kuśalinā vayam nivṛtte vanavāse 'sminn ayodhyāṃ praviśemahi 23 paridevayamānasya duḥkhārtasya mahātmanaḥ tiṣṭhato rājaputrasya śarvarī sātyavartata 24 tathā hi satyaṃ bruvati prajāhite; narendraputre gurusauhṛdād guhaḥ mumoca bāṣpaṃ vyasanābhipīḍito; jvarāturo nāga iva vyathāturaḥ |
1
तं जाग्रतम अदम्भेन भरातुर अर्थाय लक्ष्मणम गुहः संतापसंतप्तॊ राघवं वाक्यम अब्रवीत 2 इयं तात सुखा शय्या तवदर्थम उपकल्पिता परत्याश्वसिहि साध्व अस्यां राजपुत्र यथासुखम 3 उचितॊ ऽयं जनः सर्वः कलेशानां तवं सुखॊचितः गुप्त्यर्थं जागरिष्यामः काकुत्स्थस्य वयं निशाम 4 न हि रामात परियतरॊ ममास्ति भुवि कश चन बरवीम्य एतद अहं सत्यं सत्येनैव च ते शपे 5 अस्य परसादाद आशंसे लॊके ऽसमिन सुमहद यशः धर्मावाप्तिं च विपुलाम अर्थावाप्तिं च केवलाम 6 सॊ ऽहं परियसखं रामं शयानं सह सीतया रक्षिष्यामि धनुष्पाणिः सर्वतॊ जञातिभिः सह 7 न हि मे ऽविदितं किं चिद वने ऽसमिंश चरतः सदा चतुरङ्गं हय अपि बलं सुमहत परसहेमहि 8 लक्ष्मणस तं तदॊवाच रक्ष्यमाणास तवयानघ नात्र भीता वयं सर्वे धर्मम एवानुपश्यता 9 कथं दाशरथौ भूमौ शयाने सह सीतया शक्या निद्रा मया लब्धुं जीवितं वा सुखानि वा 10 यॊ न देवासुरैः सर्वैः शक्यः परसहितुं युधि तं पश्य सुखसंविष्टं तृणेषु सह सीतया 11 यॊ मन्त्र तपसा लब्धॊ विविधैश च परिश्रमैः एकॊ दशरथस्यैष पुत्रः सदृशलक्षणः 12 अस्मिन परव्रजितॊ राजा न चिरं वर्तयिष्यति विधवा मेदिनी नूनं कषिप्रम एव भविष्यति 13 विनद्य सुमहानादं शरमेणॊपरताः सत्रियः निर्घॊषॊपरतं तात मन्ये राजनिवेशनम 14 कौसल्या चैव राजा च तथैव जननी मम नाशंसे यदि जीवन्ति सर्वे ते शर्वरीम इमाम 15 जीवेद अपि हि मे माता शत्रुघ्नस्यान्ववेक्षया तद दुःखं यत तु कौसल्या वीरसूर विनशिष्यति 16 अनुरक्तजनाकीर्णा सुखालॊकप्रियावहा राजव्यसनसंसृष्टा सा पुरी विनशिष्यति 17 अतिक्रान्तम अतिक्रान्तम अनवाप्य मनॊरथम राज्ये रामम अनिक्षिप्य पिता मे विनशिष्यति 18 सिद्धार्थाः पितरं वृत्तं तस्मिन काले हय उपस्थिते परेतकार्येषु सर्वेषु संस्करिष्यन्ति भूमिपम 19 रम्यचत्वरसंस्थानां सुविभक्तमहापथाम हर्म्यप्रासादसंपन्नां गणिकावरशॊभिताम 20 रथाश्वगजसंबाधां तूर्यनादविनादिताम सर्वकल्याणसंपूर्णां हृष्टपुष्टजनाकुलाम 21 आरामॊद्यानसंपन्नां समाजॊत्सवशालिनीम सुखिता विचरिष्यन्ति राजधानीं पितुर मम 22 अपि सत्यप्रतिज्ञेन सार्धं कुशलिना वयम निवृत्ते वनवासे ऽसमिन्न अयॊध्यां परविशेमहि 23 परिदेवयमानस्य दुःखार्तस्य महात्मनः तिष्ठतॊ राजपुत्रस्य शर्वरी सात्यवर्तत 24 तथा हि सत्यं बरुवति परजाहिते; नरेन्द्रपुत्रे गुरुसौहृदाद गुहः मुमॊच बाष्पं वयसनाभिपीडितॊ; जवरातुरॊ नाग इव वयथातुरः |