Book 2
Chapter 14
|
1
sa tad antaḥpuradvāraṃ samatītya janākulam praviviktāṃ tataḥ kakṣyām āsasāda purāṇavit 2 prāsakārmukabibhradbhir yuvabhir mṛṣṭakuṇḍalaiḥ apramādibhir ekāgraiḥ svanuraktair adhiṣṭhitām 3 tatra kāṣāyiṇo vṛddhān vetrapāṇīn svalaṃkṛtān dadarśa viṣṭhitān dvāri stryadhyakṣān susamāhitān 4 te samīkṣya samāyāntaṃ rāmapriyacikīrṣavaḥ sahabhāryāya rāmāya kṣipram evācacakṣire 5 prativeditam ājñāya sūtam abhyantaraṃ pituḥ tatraivānāyayām āsa rāghavaḥ priyakāmyayā 6 taṃ vaiśravaṇasaṃkāśam upaviṣṭaṃ svalaṃkṛtam dādarśa sūtaḥ paryaṅke sauvaṇo sottaracchade 7 varāharudhirābheṇa śucinā ca sugandhinā anuliptaṃ parārdhyena candanena paraṃtapam 8 sthitayā pārśvataś cāpi vālavyajanahastayā upetaṃ sītayā bhūyaś citrayā śaśinaṃ yathā 9 taṃ tapantam ivādityam upapannaṃ svatejasā vavande varadaṃ bandī niyamajño vinītavat 10 prāñjalis tu sukhaṃ pṛṣṭvā vihāraśayanāsane rājaputram uvācedaṃ sumantro rājasatkṛtaḥ 11 kausalyā suprabhā deva pitā tvaṃ draṣṭum icchati mahiṣyā saha kaikeyyā gamyatāṃ tatra māciram 12 evam uktas tu saṃhṛṣṭo narasiṃho mahādyutiḥ tataḥ saṃmānayām āsa sītām idam uvāca ha 13 devi devaś ca devī ca samāgamya madantare mantreyete dhruvaṃ kiṃ cid abhiṣecanasaṃhitam 14 lakṣayitvā hy abhiprāyaṃ priyakāmā sudakṣiṇā saṃcodayati rājānaṃ madarthaṃ madirekṣaṇā 15 yādṛśī pariṣat tatra tādṛśo dūta āgataḥ dhruvam adyaiva māṃ rājā yauvarājye 'bhiṣekṣyati 16 hanta śīghram ito gatvā drakṣyāmi ca mahīpatiḥ saha tvaṃ parivāreṇa sukham āssva ramasya ca 17 patisaṃmānitā sītā bhartāram asitekṣaṇā ādvāram anuvavrāja maṅgalāny abhidadhyuṣī 18 sa sarvān arthino dṛṣṭvā sametya pratinandya ca tataḥ pāvakasaṃkāśam āruroha rathottamam 19 muṣṇantam iva cakṣūṃṣi prabhayā hemavarcasaṃ kareṇuśiśukalpaiś ca yuktaṃ paramavājibhiḥ 20 hariyuktaṃ sahasrākṣo ratham indra ivāśugam prayayau tūrṇam āsthāya rāghavo jvalitaḥ śriyā 21 sa parjanya ivākāśe svanavān abhinādayan niketān niryayau śrīmān mahābhrād iva candramāḥ 22 chatracāmarapāṇis tu lakṣmaṇo rāghavānujaḥ jugopa bhrātaraṃ bhrātā ratham āsthāya pṛṣṭhataḥ 23 tato halahalāśabdas tumulaḥ samajāyata tasya niṣkramamāṇasya janaughasya samantataḥ 24 sa rāghavas tatra kathāpralāpaṃ; śuśrāva lokasya samāgatasya ātmādhikārā vividhāś ca vācaḥ; prahṛṣṭarūpasya pure janasya 25 eṣa śriyaṃ gacchati rāghavo 'dya; rājaprasādād vipulāṃ gamiṣyan ete vayaṃ sarvasamṛddhakāmā; yeṣām ayaṃ no bhavitā praśāstā lābho janasyāsya yad eṣa sarvaṃ; prapatsyate rāṣṭram idaṃ cirāya 26 sa ghoṣavadbhiś ca hayaiḥ sanāgaiḥ; puraḥsaraiḥ svastikasūtamāgadhaiḥ mahīyamānaḥ pravaraiś ca vādakair; abhiṣṭuto vaiśravaṇo yathā yayau 27 kareṇumātaṅgarathāśvasaṃkulaṃ; mahājanaughaiḥ paripūrṇacatvaram prabhūtaratnaṃ bahupaṇyasaṃcayaṃ; dadarśa rāmo ruciraṃ mahāpatham |
1
स तद अन्तःपुरद्वारं समतीत्य जनाकुलम परविविक्तां ततः कक्ष्याम आससाद पुराणवित 2 परासकार्मुकबिभ्रद्भिर युवभिर मृष्टकुण्डलैः अप्रमादिभिर एकाग्रैः सवनुरक्तैर अधिष्ठिताम 3 तत्र काषायिणॊ वृद्धान वेत्रपाणीन सवलंकृतान ददर्श विष्ठितान दवारि सत्र्यध्यक्षान सुसमाहितान 4 ते समीक्ष्य समायान्तं रामप्रियचिकीर्षवः सहभार्याय रामाय कषिप्रम एवाचचक्षिरे 5 परतिवेदितम आज्ञाय सूतम अभ्यन्तरं पितुः तत्रैवानाययाम आस राघवः परियकाम्यया 6 तं वैश्रवणसंकाशम उपविष्टं सवलंकृतम दादर्श सूतः पर्यङ्के सौवणॊ सॊत्तरच्छदे 7 वराहरुधिराभेण शुचिना च सुगन्धिना अनुलिप्तं परार्ध्येन चन्दनेन परंतपम 8 सथितया पार्श्वतश चापि वालव्यजनहस्तया उपेतं सीतया भूयश चित्रया शशिनं यथा 9 तं तपन्तम इवादित्यम उपपन्नं सवतेजसा ववन्दे वरदं बन्दी नियमज्ञॊ विनीतवत 10 पराञ्जलिस तु सुखं पृष्ट्वा विहारशयनासने राजपुत्रम उवाचेदं सुमन्त्रॊ राजसत्कृतः 11 कौसल्या सुप्रभा देव पिता तवं दरष्टुम इच्छति महिष्या सह कैकेय्या गम्यतां तत्र माचिरम 12 एवम उक्तस तु संहृष्टॊ नरसिंहॊ महाद्युतिः ततः संमानयाम आस सीताम इदम उवाच ह 13 देवि देवश च देवी च समागम्य मदन्तरे मन्त्रेयेते धरुवं किं चिद अभिषेचनसंहितम 14 लक्षयित्वा हय अभिप्रायं परियकामा सुदक्षिणा संचॊदयति राजानं मदर्थं मदिरेक्षणा 15 यादृशी परिषत तत्र तादृशॊ दूत आगतः धरुवम अद्यैव मां राजा यौवराज्ये ऽभिषेक्ष्यति 16 हन्त शीघ्रम इतॊ गत्वा दरक्ष्यामि च महीपतिः सह तवं परिवारेण सुखम आस्स्व रमस्य च 17 पतिसंमानिता सीता भर्तारम असितेक्षणा आद्वारम अनुवव्राज मङ्गलान्य अभिदध्युषी 18 स सर्वान अर्थिनॊ दृष्ट्वा समेत्य परतिनन्द्य च ततः पावकसंकाशम आरुरॊह रथॊत्तमम 19 मुष्णन्तम इव चक्षूंषि परभया हेमवर्चसं करेणुशिशुकल्पैश च युक्तं परमवाजिभिः 20 हरियुक्तं सहस्राक्षॊ रथम इन्द्र इवाशुगम परययौ तूर्णम आस्थाय राघवॊ जवलितः शरिया 21 स पर्जन्य इवाकाशे सवनवान अभिनादयन निकेतान निर्ययौ शरीमान महाभ्राद इव चन्द्रमाः 22 छत्रचामरपाणिस तु लक्ष्मणॊ राघवानुजः जुगॊप भरातरं भराता रथम आस्थाय पृष्ठतः 23 ततॊ हलहलाशब्दस तुमुलः समजायत तस्य निष्क्रममाणस्य जनौघस्य समन्ततः 24 स राघवस तत्र कथाप्रलापं; शुश्राव लॊकस्य समागतस्य आत्माधिकारा विविधाश च वाचः; परहृष्टरूपस्य पुरे जनस्य 25 एष शरियं गच्छति राघवॊ ऽदय; राजप्रसादाद विपुलां गमिष्यन एते वयं सर्वसमृद्धकामा; येषाम अयं नॊ भविता परशास्ता लाभॊ जनस्यास्य यद एष सर्वं; परपत्स्यते राष्ट्रम इदं चिराय 26 स घॊषवद्भिश च हयैः सनागैः; पुरःसरैः सवस्तिकसूतमागधैः महीयमानः परवरैश च वादकैर; अभिष्टुतॊ वैश्रवणॊ यथा ययौ 27 करेणुमातङ्गरथाश्वसंकुलं; महाजनौघैः परिपूर्णचत्वरम परभूतरत्नं बहुपण्यसंचयं; ददर्श रामॊ रुचिरं महापथम |