Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 13 Index Previous Next
|
1
[य] शरुतं मे भरतश्रेष्ठ पुष्पधूप परदायिनाम फलं बलिविधाने च तद भूयॊ वक्तुम अर्हसि 2 धूपप्रदानस्य फलं परदीपस्य तथैव च बलयश च किमर्थं वै कषिप्यन्ते गृहमेधिभिः 3 [भ] अत्राप्य उदाहरन्तीमम इतिहासं पुरातनम नहुषं परति संवादम अगस्त्यस्य भृगॊस तथा 4 नहुषॊ हि महाराज राजर्षिः सुमहातपाः देवराज्यम अनुप्राप्तः सुकृतेनेह कर्मणा 5 तत्रापि परयतॊ राजन नहुषस तरिदिवे वसन मानुषीश चैव दिव्याश च कुर्वाणॊ विविधाः करियाः 6 मानुष्यस तत्र सर्वाः सम करियास तस्य महात्मनः परवृत्तास तरिदिवे राजन दिव्याश चैव सनातनाः 7 अग्निकार्याणि समिधः कुशाः सुमनसस तथा बलयश चान लाजाभिर धूपनं दीपकर्म च 8 सर्वं तस्य गृहे राज्ञः परावर्तत महात्मनः जपयज्ञान मनॊ यज्ञांस तरिदिवे ऽपि चकार सः 9 दैवतान्य अर्चयंश चापि विधिवत स सुरेश्वरः सर्वाण्य एव यथान्यायं यथापूर्वम अरिंदम 10 अथेन्द्रस्य भविष्यत्वाद अहंकारस तम आविशत सर्वाश चैव करियास तस्य पर्यहीयन्त भूपते 11 स ऋषीन वाहयाम आस वरदानामदान्वितः परिहीनक्रियश चापि दुर्बलत्वम उपेयिवान 12 तस्य वाहयतः कालॊ मुनिमुख्यांस तपॊधनान अहंकाराभिभूतस्य सुमहान अत्यवर्तत 13 अथ पर्यायश ऋषीन वाहनायॊपचक्रमे पर्यायश चाप्य अगस्त्यस्य समपद्यत भारत 14 अथागम्य महातेजा भृगुर बरह्म विदां वरः अगस्त्यम आश्रमस्थं वै समुपेत्येदम अब्रवीत 15 एवं वयम असत्कारं देवेन्द्रस्यास्य दुर्मतेः नहुषस्य किमर्थं वै मर्षयाम महामुने 16 [अगस्त्य] कथम एष मया शक्यः शप्तुं यस्य महामुने वरदेन वरॊ दत्तॊ भवतॊ विदितश च सः 17 यॊ मे दृष्टिपथं गच्छेत स मे वश्यॊ भवेद इति इत्य अनेन वरॊ देवाद याचितॊ गच्छता दिवम 18 एवं न दग्धः स मया भवता च न संशयः अन्येनाप्य ऋषिमुख्येन न शप्तॊ न च पातितः 19 अमृतं चैव पानाय दत्तम अस्मै पुरा विभॊ महात्मने तदर्थं च नास्माभिर विनिपात्यते 20 परायच्छत वरं देवः परजानां दुःखकारकम दविजेष्व अधर्मयुक्तानि स करॊति नराधमः 21 अत्र यत पराप्तकालं नस तद बरूहि वदतां वर भवांश चापि यथा बरूयात कुर्वीमहि तथा वयम 22 [भृगु] पितामह नियॊगेन भवन्तम अहम आगतः परतिकर्तुं बलवति नहुषे दर्पम आस्थिते 23 अद्य हि तवा सुदुर्बुद्धी रथे यॊक्ष्यति देवराट अद्यैनम अहम उद्वृत्तं करिष्ये ऽनिन्द्रम ओजसा 24 अद्येन्द्रं सथापयिष्यामि पश्यतस ते शतक्रतुम संचाल्य पापकर्माणम इन्द्र सथानात सुदुर्मतिम 25 अद्य चासौ कु देवेन्द्रस तवां पदा धर्षयिष्यति दैवॊपहतचित्तत्वाद आत्मनाशाय मन्दधीः 26 वयुत्क्रान्त धर्मं तम अहं धर्षणामर्षितॊ भृशम अहिर भवस्वेति रुषा शप्स्ये पापं दविज दरुहम 27 तत एनं सुदुर्बुद्धिं धिक शब्दाभिहत तविषम धरण्यां पातयिष्यामि परेक्षतस ते महामुने 28 नहुषं पापकर्माणम ऐश्वर्यबलमॊहितम यथा च रॊचते तुभ्यं तथा कर्तास्म्य अहं मुने 29 एवम उक्तस तु भृगुणा मैत्रा वरुणिर अव्ययः अगस्त्यः परमप्रीतॊ बभूव विगर जवरः |
1
[y] śrutaṃ me bharataśreṣṭha puṣpadhūpa pradāyinām phalaṃ balividhāne ca tad bhūyo vaktum arhasi 2 dhūpapradānasya phalaṃ pradīpasya tathaiva ca balayaś ca kimarthaṃ vai kṣipyante gṛhamedhibhiḥ 3 [bh] atrāpy udāharantīmam itihāsaṃ purātanam nahuṣaṃ prati saṃvādam agastyasya bhṛgos tathā 4 nahuṣo hi mahārāja rājarṣiḥ sumahātapāḥ devarājyam anuprāptaḥ sukṛteneha karmaṇā 5 tatrāpi prayato rājan nahuṣas tridive vasan mānuṣīś caiva divyāś ca kurvāṇo vividhāḥ kriyāḥ 6 mānuṣyas tatra sarvāḥ sma kriyās tasya mahātmanaḥ pravṛttās tridive rājan divyāś caiva sanātanāḥ 7 agnikāryāṇi samidhaḥ kuśāḥ sumanasas tathā balayaś cāna lājābhir dhūpanaṃ dīpakarma ca 8 sarvaṃ tasya gṛhe rājñaḥ prāvartata mahātmanaḥ japayajñān mano yajñāṃs tridive 'pi cakāra saḥ 9 daivatāny arcayaṃś cāpi vidhivat sa sureśvaraḥ sarvāṇy eva yathānyāyaṃ yathāpūrvam ariṃdama 10 athendrasya bhaviṣyatvād ahaṃkāras tam āviśat sarvāś caiva kriyās tasya paryahīyanta bhūpate 11 sa ṛṣīn vāhayām āsa varadānāmadānvitaḥ parihīnakriyaś cāpi durbalatvam upeyivān 12 tasya vāhayataḥ kālo munimukhyāṃs tapodhanān ahaṃkārābhibhūtasya sumahān atyavartata 13 atha paryāyaśa ṛṣīn vāhanāyopacakrame paryāyaś cāpy agastyasya samapadyata bhārata 14 athāgamya mahātejā bhṛgur brahma vidāṃ varaḥ agastyam āśramasthaṃ vai samupetyedam abravīt 15 evaṃ vayam asatkāraṃ devendrasyāsya durmateḥ nahuṣasya kimarthaṃ vai marṣayāma mahāmune 16 [agastya] katham eṣa mayā śakyaḥ śaptuṃ yasya mahāmune varadena varo datto bhavato viditaś ca saḥ 17 yo me dṛṣṭipathaṃ gacchet sa me vaśyo bhaved iti ity anena varo devād yācito gacchatā divam 18 evaṃ na dagdhaḥ sa mayā bhavatā ca na saṃśayaḥ anyenāpy ṛṣimukhyena na śapto na ca pātitaḥ 19 amṛtaṃ caiva pānāya dattam asmai purā vibho mahātmane tadarthaṃ ca nāsmābhir vinipātyate 20 prāyacchata varaṃ devaḥ prajānāṃ duḥkhakārakam dvijeṣv adharmayuktāni sa karoti narādhamaḥ 21 atra yat prāptakālaṃ nas tad brūhi vadatāṃ vara bhavāṃś cāpi yathā brūyāt kurvīmahi tathā vayam 22 [bhṛgu] pitāmaha niyogena bhavantam aham āgataḥ pratikartuṃ balavati nahuṣe darpam āsthite 23 adya hi tvā sudurbuddhī rathe yokṣyati devarāṭ adyainam aham udvṛttaṃ kariṣye 'nindram ojasā 24 adyendraṃ sthāpayiṣyāmi paśyatas te śatakratum saṃcālya pāpakarmāṇam indra sthānāt sudurmatim 25 adya cāsau ku devendras tvāṃ padā dharṣayiṣyati daivopahatacittatvād ātmanāśāya mandadhīḥ 26 vyutkrānta dharmaṃ tam ahaṃ dharṣaṇāmarṣito bhṛśam ahir bhavasveti ruṣā śapsye pāpaṃ dvija druham 27 tata enaṃ sudurbuddhiṃ dhik śabdābhihata tviṣam dharaṇyāṃ pātayiṣyāmi prekṣatas te mahāmune 28 nahuṣaṃ pāpakarmāṇam aiśvaryabalamohitam yathā ca rocate tubhyaṃ tathā kartāsmy ahaṃ mune 29 evam uktas tu bhṛguṇā maitrā varuṇir avyayaḥ agastyaḥ paramaprīto babhūva vigara jvaraḥ |