KJV

1  And in the second⁸¹⁴⁷ year⁸¹⁴¹ of the reign⁴⁴³⁸ of Nebuchadnezzar⁵⁰¹⁹ Nebuchadnezzar⁵⁰¹⁹ dreamed²⁴⁹² dreams,²⁴⁷² wherewith his spirit⁷³⁰⁷ was troubled,⁶⁴⁷⁰ and his sleep⁸¹⁴² broke¹⁹⁶¹ from⁵⁹²¹ him.

2  Then the king⁴⁴²⁸ commanded⁵⁵⁹ to call⁷¹²¹ the magicians,²⁷⁴⁸ and the astrologers,⁸²⁵ and the sorcerers,³⁷⁸⁴ and the Chaldeans,³⁷⁷⁸ for to show⁵⁰⁴⁶ the king⁴⁴²⁸ his dreams.²⁴⁷² So they came⁹³⁵ and stood⁵⁹⁷⁵ before⁶⁴⁴⁰ the king.⁴⁴²⁸

3  And the king⁴⁴²⁸ said⁵⁵⁹ unto them, I have dreamed²⁴⁹² a dream,²⁴⁷² and my spirit⁷³⁰⁷ was troubled⁶⁴⁷⁰ to know^{3045 853} the dream.²⁴⁷²

4  Then spoke¹⁶⁹⁶ the Chaldeans³⁷⁷⁸ to the king⁴⁴²⁸ in Syriac,⁷⁶² O king,⁴⁴³⁰ live²⁴¹⁸ forever:⁵⁹⁵⁷ tell⁵⁶⁰ thy servants⁵⁶⁴⁹ the dream,²⁴⁹³ and we will show²³²⁴ the interpretation.⁶⁵⁹¹

5  The king⁴⁴³⁰ answered⁶⁰³² and said⁵⁶⁰ to the Chaldeans,³⁷⁷⁹ The thing⁴⁴⁰⁶ is gone²³⁰ from⁴⁴⁸¹ me: if²⁰⁰⁶ ye will not³⁸⁰⁹ make known³⁰⁴⁶ unto me the dream,²⁴⁹³ with the interpretation⁶⁵⁹¹ thereof, ye shall be cut⁵⁶⁴⁸ in pieces,¹⁹¹⁷ and your houses¹⁰⁰⁵ shall be made⁷⁷⁶¹ a dunghill.⁵¹²²

6  But if²⁰⁰⁶ ye show²³²⁴ the dream,²⁴⁹³ and the interpretation⁶⁵⁹¹ thereof, ye shall receive⁶⁹⁰² of^{4481 6925} me gifts⁴⁹⁷⁸ and rewards⁵⁰²³ and great⁷⁶⁹⁰ honor:³³⁶⁷ therefore³⁸⁶¹ show²³²⁴ me the dream,²⁴⁹³ and the interpretation⁶⁵⁹¹ thereof.

7  They answered⁶⁰³² again⁸⁵⁷⁹ and said,⁵⁶⁰ Let the king⁴⁴³⁰ tell⁵⁶⁰ his servants⁵⁶⁴⁹ the dream,²⁴⁹³ and we will show²³²⁴ the interpretation⁶⁵⁹¹ of it.

8  The king⁴⁴³⁰ answered⁶⁰³² and said,⁵⁶⁰ I⁵⁷⁶ know³⁰⁴⁶ of⁴⁴⁸¹ certainty³³³⁰ that¹⁷⁶⁸ ye⁶⁰⁸ would gain²⁰⁸⁴ the time,⁵⁷³² because^{3606 6903 1768} ye see^{2370 1768} the thing⁴⁴⁰⁶ is gone²³⁰ from⁴⁴⁸¹ me.

9  But¹⁷⁶⁸ if²⁰⁰⁶ ye will not³⁸⁰⁹ make known³⁰⁴⁶ unto me the dream,²⁴⁹³ there is but one²²⁹⁸ decree¹⁸⁸² for you: for ye have prepared²¹⁶⁴ lying³⁵³⁸ and corrupt⁷⁸⁴⁴ words⁴⁴⁰⁶ to speak⁵⁶⁰ before⁶⁹²⁵ me, till^{5705 1768} the time⁵⁷³² be changed:⁸¹³³ therefore³⁸⁶¹ tell⁵⁶⁰ me the dream,²⁴⁹³ and I shall know³⁰⁴⁶ that¹⁷⁶⁸ ye can show²³²⁴ me the interpretation⁶⁵⁹¹ thereof.

10  The Chaldeans³⁷⁷⁹ answered⁶⁰³² before⁶⁹²⁵ the king,⁴⁴³⁰ and said,⁵⁶⁰ There is³⁸³ not³⁸⁰⁹ a man⁶⁰⁶ upon⁵⁹²² the earth³⁰⁰⁷ that¹⁷⁶⁸ can³²⁰² show²³²⁴ the king's⁴⁴³⁰ matter:⁴⁴⁰⁶ therefore^{3606 6903 1768} there is no^{3809 3606} king,⁴⁴³⁰ lord,⁷²²⁹ nor ruler,⁷⁹⁹⁰ that asked⁷⁵⁹³ such things¹⁸³⁶ at any³⁶⁰⁶ magician,²⁷⁴⁹ or astrologer,⁸²⁶ or Chaldean.³⁷⁷⁹

11  And it is a rare³³⁵⁸ thing⁴⁴⁰⁶ that¹⁷⁶⁸ the king⁴⁴³⁰ requireth,⁷⁵⁹³ and there is³⁸³ none³⁸⁰⁹ other³²¹ that¹⁷⁶⁸ can show²³²⁴ it before⁶⁹²⁵ the king,⁴⁴³⁰ except³⁸⁶¹ the gods,⁴²⁶ whose¹⁷⁶⁸ dwelling⁴⁰⁷⁰ is³⁸³ not³⁸⁰⁹ with⁵⁹⁷⁴ flesh.¹³²¹

12  For this cause^{3606 6903 1836} the king⁴⁴³⁰ was angry¹¹⁴⁹ and very⁷⁶⁹⁰ furious,⁷¹⁰⁸ and commanded⁵⁶⁰ to destroy⁷ all³⁶⁰⁶ the wise²⁴⁴⁵ men of Babylon.⁸⁹⁵

13  And the decree¹⁸⁸² went forth⁵³¹² that the wise²⁴⁴⁵ men should be slain;⁶⁹⁹² and they sought¹¹⁵⁶ Daniel¹⁸⁴¹ and his fellows²²⁶⁹ to be slain.⁶⁹⁹²

14  Then¹¹⁶ Daniel¹⁸⁴¹ answered⁸⁴²¹ with counsel⁵⁸⁴³ and wisdom²⁹⁴² to Arioch⁷⁴⁶ the captain⁷²²⁹ of¹⁷⁶⁸ the king's⁴⁴³⁰ guard,²⁸⁷⁷ which¹⁷⁶⁸ was gone forth⁵³¹² to slay⁶⁹⁹² the wise²⁴⁴⁵ men of Babylon:⁸⁹⁵

15  He answered⁶⁰³² and said⁵⁶⁰ to Arioch⁷⁴⁶ the king's^{1768 4430} captain,⁷⁹⁹⁰ Why^{5922 4101} is the decree¹⁸⁸² so hasty²⁶⁸⁵ from^{4481 6925} the king?⁴⁴³⁰ Then¹¹⁶ Arioch⁷⁴⁶ made the thing known^{3046 4406} to Daniel.¹⁸⁴¹

16  Then Daniel¹⁸⁴¹ went in,⁵⁹⁵⁴ and desired¹¹⁵⁶ of⁴⁴⁸¹ the king⁴⁴³⁰ that¹⁷⁶⁸ he would give⁵⁴¹⁵ him time,²¹⁶⁶ and that he would show²³²⁴ the king⁴⁴³⁰ the interpretation.⁶⁵⁹¹

17  Then¹¹⁶ Daniel¹⁸⁴¹ went²³⁶ to his house,¹⁰⁰⁵ and made the thing known^{3046 4406} to Hananiah,²⁶⁰⁸ Mishael,⁴³³³ and Azariah,⁵⁸³⁹ his companions:²²⁶⁹

18  That they would desire¹¹⁵⁶ mercies⁷³⁵⁹ of^{4481 6925} the God⁴²⁶ of heaven⁸⁰⁶⁵ concerning⁵⁹²² this¹⁸³⁶ secret;⁷³²⁸ that¹⁷⁶⁸ Daniel¹⁸⁴¹ and his fellows²²⁶⁹ should not³⁸⁰⁹ perish⁷ with⁵⁹⁷⁴ the rest⁷⁶⁰⁶ of the wise²⁴⁴⁵ men of Babylon.⁸⁹⁵

19  Then¹¹⁶ was the secret⁷³²⁸ revealed¹⁵⁴¹ unto Daniel¹⁸⁴¹ in a night^{1768 3916} vision.²³⁷⁶ Then¹¹⁶ Daniel¹⁸⁴¹ blessed¹²⁸⁹ the God⁴²⁶ of heaven.⁸⁰⁶⁵

20  Daniel¹⁸⁴¹ answered⁶⁰³² and said,⁵⁶⁰ Blessed¹²⁸⁹ be¹⁹³⁴ the name⁸⁰³⁶ of¹⁷⁶⁸ God⁴²⁶ forever and ever:^{4481 5957 5705 5957} for¹⁷⁶⁸ wisdom²⁴⁵² and might¹³⁷⁰ are his:

21  And he¹⁹³² changeth⁸¹³³ the times⁵⁷³² and the seasons:²¹⁶⁶ he removeth⁵⁷⁰⁹ kings,⁴⁴³⁰ and setteth up⁶⁹⁶⁶ kings:⁴⁴³⁰ he giveth³⁰⁵² wisdom²⁴⁵² unto the wise,²⁴⁴⁵ and knowledge⁴⁴⁸⁶ to them that know³⁰⁴⁶ understanding:⁹⁹⁹

22  He¹⁹³² revealeth¹⁵⁴¹ the deep⁵⁹⁹⁴ and secret things:⁵⁶⁴² he knoweth³⁰⁴⁶ what⁴¹⁰¹ is in the darkness,²⁸¹⁶ and the light⁵⁰⁹⁴ dwelleth⁸²⁷¹ with⁵⁹⁷⁴ him.

23  I⁵⁷⁶ thank³⁰²⁹ thee, and praise⁷⁶²⁴ thee, O thou God⁴²⁶ of my fathers,² who¹⁷⁶⁸ hast given³⁰⁵² me wisdom²⁴⁵² and might,¹³⁷⁰ and hast made known³⁰⁴⁶ unto me now³⁷⁰⁵ what¹⁷⁶⁸ we desired¹¹⁵⁶ of⁴⁴⁸¹ thee: for¹⁷⁶⁸ thou hast now made known³⁰⁴⁶ unto us the king's⁴⁴³⁰ matter.⁴⁴⁰⁶

24  Therefore^{3606 6903 1836} Daniel¹⁸⁴¹ went in⁵⁹⁵⁴ unto⁵⁹²² Arioch,⁷⁴⁶ whom¹⁷⁶⁸ the king⁴⁴³⁰ had ordained⁴⁴⁸³ to destroy⁷ the wise²⁴⁴⁵ men of Babylon:⁸⁹⁵ he went²³⁶ and said⁵⁶⁰ thus³⁶⁵² unto him; Destroy⁷ not⁴⁰⁹ the wise²⁴⁴⁵ men of Babylon:⁸⁹⁵ bring me in⁵⁹²⁴ before⁶⁹²⁵ the king,⁴⁴³⁰ and I will show²³²⁴ unto the king⁴⁴³⁰ the interpretation.⁶⁵⁹¹

25  Then¹¹⁶ Arioch⁷⁴⁶ brought in⁵⁹⁵⁴ Daniel¹⁸⁴¹ before⁶⁹²⁵ the king⁴⁴³⁰ in haste,⁹²⁷ and said⁵⁶⁰ thus³⁶⁵² unto him, I have found⁷⁹¹² a man¹⁴⁰⁰ of⁴⁴⁸¹ the captives^{1123 1547} of¹⁷⁶⁸ Judah,³⁰⁶¹ that¹⁷⁶⁸ will make known³⁰⁴⁶ unto the king⁴⁴³⁰ the interpretation.⁶⁵⁹¹

26  The king⁴⁴³⁰ answered⁶⁰³² and said⁵⁶⁰ to Daniel,¹⁸⁴¹ whose¹⁷⁶⁸ name⁸⁰³⁶ was Belteshazzar,¹⁰⁹⁶ Art³⁸³ thou able³⁵⁴⁶ to make known³⁰⁴⁶ unto me the dream²⁴⁹³ which¹⁷⁶⁸ I have seen,²³⁷⁰ and the interpretation⁶⁵⁹¹ thereof?

27  Daniel¹⁸⁴¹ answered⁶⁰³² in the presence of⁶⁹²⁵ the king,⁴⁴³⁰ and said,⁵⁶⁰ The secret⁷³²⁸ which¹⁷⁶⁸ the king⁴⁴³⁰ hath demanded⁷⁵⁹³ cannot^{3202 3809} the wise²⁴⁴⁵ men, the astrologers,⁸²⁶ the magicians,²⁷⁴⁹ the soothsayers,¹⁵⁰⁵ show²³²⁴ unto the king;⁴⁴³⁰

28  But¹²⁹⁷ there is³⁸³ a God⁴²⁶ in heaven⁸⁰⁶⁵ that revealeth¹⁵⁴¹ secrets,⁷³²⁸ and maketh known³⁰⁴⁶ to the king⁴⁴³⁰ Nebuchadnezzar⁵⁰²⁰ what^{4101 1768} shall be¹⁹³⁴ in the latter³²⁰ days.³¹¹⁸ Thy dream,²⁴⁹³ and the visions²³⁷⁶ of thy head⁷²¹⁷ upon⁵⁹²² thy bed,⁴⁹⁰³ are these;¹⁸³⁶

29  As for thee,⁶⁰⁷ O king,⁴⁴³⁰ thy thoughts⁷⁴⁷⁶ came⁵⁵⁵⁹ into thy mind upon⁵⁹²² thy bed,⁴⁹⁰³ what^{4101 1768} should come to pass¹⁹³⁴ hereafter:^{311 1836} and he that revealeth¹⁵⁴¹ secrets⁷³²⁸ maketh known³⁰⁴⁶ to thee what^{4101 1768} shall come to pass.¹⁹³⁴

30  But as for me,⁵⁷⁶ this¹⁸³⁶ secret⁷³²⁸ is not³⁸⁰⁹ revealed¹⁵⁴¹ to me for any wisdom²⁴⁵² that¹⁷⁶⁸ I have³⁸³ more than⁴⁴⁸¹ any³⁶⁰⁶ living,²⁴¹⁷ but³⁸⁶¹ for their sakes^{5922 1701} that¹⁷⁶⁸ shall make known³⁰⁴⁶ the interpretation⁶⁵⁹¹ to the king,⁴⁴³⁰ and that thou mightest know³⁰⁴⁶ the thoughts⁷⁴⁷⁶ of thy heart.³⁸²⁵

31  Thou,⁶⁰⁷ O king,⁴⁴³⁰ sawest,^{2370 1934} and behold⁴³¹ a²²⁹⁸ great⁷⁶⁹⁰ image.⁶⁷⁵⁵ This¹⁷⁹⁷ great⁷²²⁹ image,⁶⁷⁵⁵ whose brightness²¹²² was excellent,³⁴⁹³ stood⁶⁹⁶⁶ before⁶⁹⁰³ thee; and the form⁷²⁹⁹ thereof was terrible.¹⁷⁶³

32  This¹⁹³² image's⁶⁷⁵⁵ head⁷²¹⁷ was of¹⁷⁶⁸ fine²⁸⁶⁹ gold,¹⁷²² his breast²³⁰⁶ and his arms¹⁸⁷² of¹⁷⁶⁸ silver,³⁷⁰² his belly⁴⁵⁷⁷ and his thighs³⁴¹⁰ of¹⁷⁶⁸ brass,⁵¹⁷⁴

33  His legs⁸²⁴³ of¹⁷⁶⁸ iron,⁶⁵²³ his feet⁷²⁷¹ part⁴⁴⁸¹ of¹⁷⁶⁸ iron⁶⁵²³ and part⁴⁴⁸¹ of¹⁷⁶⁸ clay.²⁶³⁵

34  Thou sawest^{2370 1934} till⁵⁷⁰⁵ that¹⁷⁶⁸ a stone⁶⁹ was cut out¹⁵⁰⁵ without^{1768 3809} hands,³⁰²⁸ which smote⁴²²³ the image⁶⁷⁵⁵ upon⁵⁹²² his feet⁷²⁷¹ that were of¹⁷⁶⁸ iron⁶⁵²³ and clay,²⁶³⁵ and broke them to pieces.^{1855 1994}

35  Then¹¹⁶ was the iron,⁶⁵²³ the clay,²⁶³⁵ the brass,⁵¹⁷⁴ the silver,³⁷⁰² and the gold,¹⁷²² broken to pieces¹⁷⁵¹ together,²²⁹⁸ and became¹⁹³⁴ like the chaff⁵⁷⁸⁴ of⁴⁴⁸¹ the summer⁷⁰⁰⁷ threshingfloors;¹⁴⁷ and the wind⁷³⁰⁸ carried them away,^{5376 1994} that no^{3809 3606} place⁸⁷⁰ was found⁷⁹¹² for them: and the stone⁶⁹ that¹⁷⁶⁸ smote⁴²²³ the image⁶⁷⁵⁵ became¹⁹³⁴ a great⁷²²⁹ mountain,²⁹⁰⁶ and filled⁴³⁹¹ the whole³⁶⁰⁶ earth.⁷⁷²

36  This¹⁸³⁶ is the dream;²⁴⁹³ and we will tell⁵⁶⁰ the interpretation⁶⁵⁹¹ thereof before⁶⁹²⁵ the king.⁴⁴³⁰

37  Thou,⁶⁰⁷ O king,⁴⁴³⁰ art a king⁴⁴³⁰ of kings:⁴⁴³⁰ for¹⁷⁶⁸ the God⁴²⁶ of heaven⁸⁰⁶⁵ hath given³⁰⁵² thee a kingdom,⁴⁴³⁷ power,²⁶³² and strength,⁸⁶³² and glory.³³⁶⁷

38  And wheresoever^{3606 1768} the children¹¹²³ of men⁶⁰⁶ dwell,¹⁷⁵³ the beasts²⁴²³ of the field¹²⁵¹ and the fowls⁵⁷⁷⁶ of the heaven⁸⁰⁶⁵ hath he given³⁰⁵² into thine hand,³⁰²⁸ and hath made thee ruler⁷⁹⁸¹ over them all.³⁶⁰⁶ Thou⁶⁰⁷ art this¹⁹³² head⁷²¹⁷ of¹⁷⁶⁸ gold.¹⁷²²

39  And after⁸⁷⁰ thee shall arise⁶⁹⁶⁶ another³¹⁷ kingdom⁴⁴³⁷ inferior⁷⁷² to⁴⁴⁸¹ thee, and another³¹⁷ third⁸⁵²³ kingdom⁴⁴³⁷ of¹⁷⁶⁸ brass,⁵¹⁷⁴ which¹⁷⁶⁸ shall bear rule⁷⁹⁸¹ over all³⁶⁰⁶ the earth.⁷⁷²

40  And the fourth⁷²⁴⁴ kingdom⁴⁴³⁷ shall be¹⁹³⁴ strong⁸⁶²⁴ as iron:⁶⁵²³ forasmuch as^{3606 6903 1768} iron⁶⁵²³ breaketh in pieces¹⁸⁵⁵ and subdueth²⁸²⁷ all³⁶⁰⁶ things: and as iron⁶⁵²³ that¹⁷⁶⁸ breaketh⁷⁴⁹⁰ all³⁶⁰⁶ these,⁴⁵⁹ shall it break in pieces¹⁸⁵⁵ and bruise.⁷⁴⁹⁰

41  And whereas¹⁷⁶⁸ thou sawest²³⁷⁰ the feet⁷²⁷¹ and toes,⁶⁷⁷ part⁴⁴⁸¹ of¹⁷⁶⁸ potters'⁶³⁵³ clay,²⁶³⁵ and part⁴⁴⁸¹ of iron,⁶⁵²³ the kingdom⁴⁴³⁷ shall be¹⁹³⁴ divided;⁶³⁸⁶ but there shall be¹⁹³⁴ in it of⁴⁴⁸¹ the strength⁵³²⁶ of¹⁷⁶⁸ the iron,⁶⁵²³ forasmuch as^{3606 6903 1768} thou sawest²³⁷⁰ the iron⁶⁵²³ mixed⁶¹⁵¹ with miry²⁹¹⁷ clay.²⁶³⁵

42  And as the toes⁶⁷⁷ of the feet⁷²⁷¹ were part⁴⁴⁸¹ of iron,⁶⁵²³ and part⁴⁴⁸¹ of clay,²⁶³⁵ so the kingdom⁴⁴³⁷ shall be¹⁹³⁴ partly^{4481 7118} strong,⁸⁶²⁴ and partly⁴⁴⁸¹ broken.⁸⁴⁰⁶

43  And whereas¹⁷⁶⁸ thou sawest²³⁷⁰ iron⁶⁵²³ mixed⁶¹⁵¹ with miry²⁹¹⁷ clay,²⁶³⁵ they shall¹⁹³⁴ mingle themselves⁶¹⁵¹ with the seed²²³⁴ of men:⁶⁰⁶ but they shall¹⁹³⁴ not³⁸⁰⁹ cleave¹⁶⁹³ one¹⁸³⁶ to⁵⁹⁷⁴ another,¹⁸³⁶ even as^{1888 1768} iron⁶⁵²³ is not³⁸⁰⁹ mixed⁶¹⁵¹ with⁵⁹⁷⁴ clay.²⁶³⁵

44  And in the days³¹¹⁸ of¹⁷⁶⁸ these⁵⁸¹ kings⁴⁴³⁰ shall the God⁴²⁶ of heaven⁸⁰⁶⁵ set up⁶⁹⁶⁶ a kingdom,⁴⁴³⁷ which¹⁷⁶⁸ shall never^{3809 5957} be destroyed:²²⁵⁵ and the kingdom⁴⁴³⁷ shall not³⁸⁰⁹ be left⁷⁶⁶² to other³²¹ people,⁵⁹⁷² but it shall break in pieces¹⁸⁵⁵ and consume⁵⁴⁸⁷ all³⁶⁰⁶ these⁴⁵⁹ kingdoms,⁴⁴³⁷ and it¹⁹³² shall stand⁶⁹⁶⁶ forever.⁵⁹⁵⁷

45  Forasmuch as^{3606 6903 1768} thou sawest²³⁷⁰ that¹⁷⁶⁸ the stone⁶⁹ was cut out¹⁵⁰⁵ of the mountain^{4481 2906} without^{1768 3809} hands,³⁰²⁸ and that it broke in pieces¹⁸⁵⁵ the iron,⁶⁵²³ the brass,⁵¹⁷⁴ the clay,²⁶³⁵ the silver,³⁷⁰² and the gold;¹⁷²² the great⁷²²⁹ God⁴²⁶ hath made known³⁰⁴⁶ to the king⁴⁴³⁰ what^{4101 1768} shall come to pass¹⁹³⁴ hereafter:^{311 1836} and the dream²⁴⁹³ is certain,³³³⁰ and the interpretation⁶⁵⁹¹ thereof sure.⁵⁴⁰

46  Then¹¹⁶ the king⁴⁴³⁰ Nebuchadnezzar⁵⁰²⁰ fell⁵³⁰⁸ upon⁵⁹²² his face,⁶⁰⁰ and worshiped⁵⁴⁵⁷ Daniel,¹⁸⁴¹ and commanded⁵⁶⁰ that they should offer⁵²⁶⁰ an oblation⁴⁰⁶¹ and sweet odors⁵²⁰⁸ unto him.

47  The king⁴⁴³⁰ answered⁶⁰³² unto Daniel,¹⁸⁴¹ and said,⁵⁶⁰ Of⁴⁴⁸¹ a truth⁷¹⁸⁷ it is, that¹⁷⁶⁸ your God⁴²⁶ is a God⁴²⁶ of gods,⁴²⁶ and a Lord⁴⁷⁵⁶ of kings,⁴⁴³⁰ and a revealer¹⁵⁴¹ of secrets,⁷³²⁸ seeing¹⁷⁶⁸ thou couldest³²⁰² reveal¹⁵⁴¹ this¹⁸³⁶ secret.⁷³²⁸

48  Then¹¹⁶ the king⁴⁴³⁰ made Daniel a great man,^{7236 1841} and gave³⁰⁵² him many⁷⁶⁹⁰ great⁷²⁶⁰ gifts,⁴⁹⁷⁸ and made him ruler⁷⁹⁸¹ over⁵⁹²² the whole³⁶⁰⁶ province⁴⁰⁸³ of Babylon,⁸⁹⁵ and chief⁷²²⁹ of the governors⁵⁴⁶⁰ over⁵⁹²² all³⁶⁰⁶ the wise²⁴⁴⁵ men of Babylon.⁸⁹⁵

49  Then Daniel¹⁸⁴¹ requested¹¹⁵⁶ of⁴⁴⁸¹ the king,⁴⁴³⁰ and he set⁴⁴⁸³ Shadrach,⁷⁷¹⁵ Meshach,⁴³³⁶ and Abed-nego,⁵⁶⁶⁵ over⁵⁹²² the affairs⁵⁶⁷³ of¹⁷⁶⁸ the province⁴⁰⁸³ of Babylon:⁸⁹⁵ but Daniel¹⁸⁴¹ sat in the gate⁸⁶⁵¹ of the king.⁴⁴³⁰

Sep

1 καὶ ἐν τῷ ἔτει τῷ δευτέρῳ τῆς βασιλείας Ναβουχοδονοσορ συνέβη εἰς ὁράματα καὶ ἐνύπνια ἐμπεσεῖν τὸν βασιλέα καὶ ταραχθῆναι ἐν τῷ ἐνυπνίῳ αὐτοῦ καὶ ὁ ὕπνος αὐτοῦ ἐγένετο ἀπ᾽ αὐτοῦ

2 καὶ ἐπέταξεν ὁ βασιλεὺς εἰσενεχθῆναι τοὺς ἐπαοιδοὺς καὶ τοὺς μάγους καὶ τοὺς φαρμακοὺς τῶν Χαλδαίων ἀναγγεῖλαι τῷ βασιλεῖ τὰ ἐνύπνια αὐτοῦ καὶ παραγενόμενοι ἔστησαν παρὰ τῷ βασιλεῖ

3 καὶ εἶπεν αὐτοῖς ὁ βασιλεύς ἐνύπνιον ἑώρακα καὶ ἐκινήθη μου τὸ πνεῦμα ἐπιγνῶναι οὖν θέλω τὸ ἐνύπνιον

4 καὶ ἐλάλησαν οἱ Χαλδαῖοι πρὸς τὸν βασιλέα Συριστί κύριε βασιλεῦ τὸν αἰῶνα ζῆθι ἀνάγγειλον τὸ ἐνύπνιόν σου τοῖς παισί σου καὶ ἡμεῖς σοι φράσομεν τὴν σύγκρισιν αὐτοῦ

5 ἀποκριθεὶς δὲ ὁ βασιλεὺς εἶπε τοῖς Χαλδαίοις ὅτι ἐὰν μὴ ἀπαγγείλητέ μοι ἐπ᾽ ἀληθείας τὸ ἐνύπνιον καὶ τὴν τούτου σύγκρισιν δηλώσητέ μοι παραδειγματισθήσεσθε καὶ ἀναληφθήσεται ὑμῶν τὰ ὑπάρχοντα εἰς τὸ βασιλικόν

6 ἐὰν δὲ τὸ ἐνύπνιον διασαφήσητέ μοι καὶ τὴν τούτου σύγκρισιν ἀναγγείλητε λήψεσθε δόματα παντοῖα καὶ δοξασθήσεσθε ὑπ᾽ ἐμοῦ δηλώσατέ μοι τὸ ἐνύπνιον καὶ κρίνατε

7 ἀπεκρίθησαν δὲ ἐκ δευτέρου λέγοντες βασιλεῦ τὸ ὅραμα εἰπόν καὶ οἱ παῖδές σου κρινοῦσι πρὸς ταῦτα

8 καὶ εἶπεν αὐτοῖς ὁ βασιλεύς ἐπ᾽ ἀληθείας οἶδα ὅτι καιρὸν ὑμεῖς ἐξαγοράζετε καθάπερ ἑωράκατε ὅτι ἀπέστη ἀπ᾽ ἐμοῦ τὸ πρᾶγμα καθάπερ οὖν προστέταχα οὕτως ἔσται

9 ἐὰν μὴ τὸ ἐνύπνιον ἀπαγγείλητέ μοι ἐπ᾽ ἀληθείας καὶ τὴν τούτου σύγκρισιν δηλώσητε θανάτῳ περιπεσεῖσθε συνείπασθε γὰρ λόγους ψευδεῖς ποιήσασθαι ἐπ᾽ ἐμοῦ ἕως ἂν ὁ καιρὸς ἀλλοιωθῇ νῦν οὖν ἐὰν τὸ ῥῆμα εἴπητέ μοι ὃ τὴν νύκτα ἑώρακα γνώσομαι ὅτι καὶ τὴν τούτου κρίσιν δηλώσετε

10 καὶ ἀπεκρίθησαν οἱ Χαλδαῖοι ἐπὶ τοῦ βασιλέως ὅτι οὐδεὶς τῶν ἐπὶ τῆς γῆς δυνήσεται εἰπεῖν τῷ βασιλεῖ ὃ ἑώρακε καθάπερ σὺ ἐρωτᾷς καὶ πᾶς βασιλεὺς καὶ πᾶς δυνάστης τοιοῦτο πρᾶγμα οὐκ ἐπερωτᾷ πάντα σοφὸν καὶ μάγον καὶ Χαλδαῖον

11 καὶ ὁ λόγος ὃν ζητεῖς βασιλεῦ βαρύς ἐστι καὶ ἐπίδοξος καὶ οὐδείς ἐστιν ὃς δηλώσει ταῦτα τῷ βασιλεῖ εἰ μήτι ἄγγελος οὗ οὐκ ἔστι κατοικητήριον μετὰ πάσης σαρκός ὅθεν οὐκ ἐνδέχεται γενέσθαι καθάπερ οἴει

12 τότε ὁ βασιλεὺς στυγνὸς γενόμενος καὶ περίλυπος προσέταξεν ἐξαγαγεῖν πάντας τοὺς σοφοὺς τῆς Βαβυλωνίας

13 καὶ ἐδογματίσθη πάντας ἀποκτεῖναι ἐζητήθη δὲ ὁ Δανιηλ καὶ πάντες οἱ μετ᾽ αὐτοῦ χάριν τοῦ συναπολέσθαι

14 τότε Δανιηλ εἶπε βουλὴν καὶ γνώμην ἣν εἶχεν Αριώχῃ τῷ ἀρχιμαγείρῳ τοῦ βασιλέως ᾧ προσέταξεν ἐξαγαγεῖν τοὺς σοφιστὰς τῆς Βαβυλωνίας

15 καὶ ἐπυνθάνετο αὐτοῦ λέγων περὶ τίνος δογματίζεται πικρῶς παρὰ τοῦ βασιλέως τότε τὸ πρόσταγμα ἐσήμανεν ὁ Αριώχης τῷ Δανιηλ

16 ὁ δὲ Δανιηλ εἰσῆλθε ταχέως πρὸς τὸν βασιλέα καὶ ἠξίωσεν ἵνα δοθῇ αὐτῷ χρόνος παρὰ τοῦ βασιλέως καὶ δηλώσῃ πάντα ἐπὶ τοῦ βασιλέως

17 τότε ἀπελθὼν Δανιηλ εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ τῷ Ανανια καὶ Μισαηλ καὶ Αζαρια τοῖς συνεταίροις ὑπέδειξε πάντα

18 καὶ παρήγγειλε νηστείαν καὶ δέησιν καὶ τιμωρίαν ζητῆσαι παρὰ τοῦ κυρίου τοῦ ὑψίστου περὶ τοῦ μυστηρίου τούτου ὅπως μὴ ἐκδοθῶσι Δανιηλ καὶ οἱ μετ᾽ αὐτοῦ εἰς ἀπώλειαν ἅμα τοῖς σοφισταῖς Βαβυλῶνος

19 τότε τῷ Δανιηλ ἐν ὁράματι ἐν αὐτῇ τῇ νυκτὶ τὸ μυστήριον τοῦ βασιλέως ἐξεφάνθη εὐσήμως τότε Δανιηλ εὐλόγησε τὸν κύριον τὸν ὕψιστον

20 καὶ ἐκφωνήσας εἶπεν ἔσται τὸ ὄνομα τοῦ κυρίου τοῦ μεγάλου εὐλογημένον εἰς τὸν αἰῶνα ὅτι ἡ σοφία καὶ ἡ μεγαλωσύνη αὐτοῦ ἐστι

21 καὶ αὐτὸς ἀλλοιοῖ καιροὺς καὶ χρόνους μεθιστῶν βασιλεῖς καὶ καθιστῶν διδοὺς σοφοῖς σοφίαν καὶ σύνεσιν τοῖς ἐν ἐπιστήμῃ οὖσιν

22 ἀνακαλύπτων τὰ βαθέα καὶ σκοτεινὰ καὶ γινώσκων τὰ ἐν τῷ σκότει καὶ τὰ ἐν τῷ φωτί καὶ παρ᾽ αὐτῷ κατάλυσις

23 σοί κύριε τῶν πατέρων μου ἐξομολογοῦμαι καὶ αἰνῶ ὅτι σοφίαν καὶ φρόνησιν ἔδωκάς μοι καὶ νῦν ἐσήμανάς μοι ὅσα ἠξίωσα τοῦ δηλῶσαι τῷ βασιλεῖ πρὸς ταῦτα

24 εἰσελθὼν δὲ Δανιηλ πρὸς τὸν Αριωχ τὸν κατασταθέντα ὑπὸ τοῦ βασιλέως ἀποκτεῖναι πάντας τοὺς σοφιστὰς τῆς Βαβυλωνίας εἶπεν αὐτῷ τοὺς μὲν σοφιστὰς τῆς Βαβυλωνίας μὴ ἀπολέσῃς εἰσάγαγε δέ με πρὸς τὸν βασιλέα καὶ ἕκαστα τῷ βασιλεῖ δηλώσω

25 τότε Αριωχ κατὰ σπουδὴν εἰσήγαγεν τὸν Δανιηλ πρὸς τὸν βασιλέα καὶ εἶπεν αὐτῷ ὅτι εὕρηκα ἄνθρωπον σοφὸν ἐκ τῆς αἰχμαλωσίας τῶν υἱῶν τῆς Ιουδαίας ὃς τῷ βασιλεῖ δηλώσει ἕκαστα

26 ἀποκριθεὶς δὲ ὁ βασιλεὺς εἶπε τῷ Δανιηλ ἐπικαλουμένῳ δὲ Χαλδαϊστὶ Βαλτασαρ δυνήσῃ δηλῶσαί μοι τὸ ὅραμα ὃ εἶδον καὶ τὴν τούτου σύγκρισιν

27 ἐκφωνήσας δὲ ὁ Δανιηλ ἐπὶ τοῦ βασιλέως εἶπεν τὸ μυστήριον ὃ ἑώρακεν ὁ βασιλεύς οὐκ ἔστι σοφῶν καὶ φαρμακῶν καὶ ἐπαοιδῶν καὶ γαζαρηνῶν ἡ δήλωσις

28 ἀλλ᾽ ἔστι θεὸς ἐν οὐρανῷ ἀνακαλύπτων μυστήρια ὃς ἐδήλωσε τῷ βασιλεῖ Ναβουχοδονοσορ ἃ δεῖ γενέσθαι ἐπ᾽ ἐσχάτων τῶν ἡμερῶν βασιλεῦ εἰς τὸν αἰῶνα ζῆθι τὸ ἐνύπνιον καὶ τὸ ὅραμα τῆς κεφαλῆς σου ἐπὶ τῆς κοίτης σου τοῦτό ἐστι

29 σύ βασιλεῦ κατακλιθεὶς ἐπὶ τῆς κοίτης σου ἑώρακας πάντα ὅσα δεῖ γενέσθαι ἐπ᾽ ἐσχάτων τῶν ἡμερῶν καὶ ὁ ἀνακαλύπτων μυστήρια ἐδήλωσέ σοι ἃ δεῖ γενέσθαι

30 κἀμοὶ δὲ οὐ παρὰ τὴν σοφίαν τὴν οὖσαν ἐν ἐμοὶ ὑπὲρ πάντας τοὺς ἀνθρώπους τὸ μυστήριον τοῦτο ἐξεφάνθη ἀλλ᾽ ἕνεκεν τοῦ δηλωθῆναι τῷ βασιλεῖ ἐσημάνθη μοι ἃ ὑπέλαβες τῇ καρδίᾳ σου ἐν γνώσει

31 καὶ σύ βασιλεῦ ἑώρακας καὶ ἰδοὺ εἰκὼν μία καὶ ἦν ἡ εἰκὼν ἐκείνη μεγάλη σφόδρα καὶ ἡ πρόσοψις αὐτῆς ὑπερφερὴς ἑστήκει ἐναντίον σου καὶ ἡ πρόσοψις τῆς εἰκόνος φοβερά

32 καὶ ἦν ἡ κεφαλὴ αὐτῆς ἀπὸ χρυσίου χρηστοῦ τὸ στῆθος καὶ οἱ βραχίονες ἀργυροῖ ἡ κοιλία καὶ οἱ μηροὶ χαλκοῖ

33 τὰ δὲ σκέλη σιδηρᾶ οἱ πόδες μέρος μέν τι σιδήρου μέρος δέ τι ὀστράκινον

34 ἑώρακας ἕως ὅτου ἐτμήθη λίθος ἐξ ὄρους ἄνευ χειρῶν καὶ ἐπάταξε τὴν εἰκόνα ἐπὶ τοὺς πόδας τοὺς σιδηροῦς καὶ ὀστρακίνους καὶ κατήλεσεν αὐτά

35 τότε λεπτὰ ἐγένετο ἅμα ὁ σίδηρος καὶ τὸ ὄστρακον καὶ ὁ χαλκὸς καὶ ὁ ἄργυρος καὶ τὸ χρυσίον καὶ ἐγένετο ὡσεὶ λεπτότερον ἀχύρου ἐν ἅλωνι καὶ ἐρρίπισεν αὐτὰ ὁ ἄνεμος ὥστε μηδὲν καταλειφθῆναι ἐξ αὐτῶν καὶ ὁ λίθος ὁ πατάξας τὴν εἰκόνα ἐγένετο ὄρος μέγα καὶ ἐπάταξε πᾶσαν τὴν γῆν

36 τοῦτο τὸ ὅραμα καὶ τὴν κρίσιν δὲ ἐροῦμεν ἐπὶ τοῦ βασιλέως

37 σύ βασιλεῦ βασιλεὺς βασιλέων καὶ σοὶ ὁ κύριος τοῦ οὐρανοῦ τὴν ἀρχὴν καὶ τὴν βασιλείαν καὶ τὴν ἰσχὺν καὶ τὴν τιμὴν καὶ τὴν δόξαν ἔδωκεν

38 ἐν πάσῃ τῇ οἰκουμένῃ ἀπὸ ἀνθρώπων καὶ θηρίων ἀγρίων καὶ πετεινῶν οὐρανοῦ καὶ τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης παρέδωκεν ὑπὸ τὰς χεῖράς σου κυριεύειν πάντων σὺ εἶ ἡ κεφαλὴ ἡ χρυσῆ

39 καὶ μετὰ σὲ ἀναστήσεται βασιλεία ἐλάττων σου καὶ τρίτη βασιλεία ἄλλη χαλκῆ ἣ κυριεύσει πάσης τῆς γῆς

40 καὶ βασιλεία τετάρτη ἰσχυρὰ ὥσπερ ὁ σίδηρος ὁ δαμάζων πάντα καὶ πᾶν δένδρον ἐκκόπτων καὶ σεισθήσεται πᾶσα ἡ γῆ

41 καὶ ὡς ἑώρακας τοὺς πόδας αὐτῆς μέρος μέν τι ὀστράκου κεραμικοῦ μέρος δέ τι σιδήρου βασιλεία ἄλλη διμερὴς ἔσται ἐν αὐτῇ καθάπερ εἶδες τὸν σίδηρον ἀναμεμειγμένον ἅμα τῷ πηλίνῳ ὀστράκῳ

42 καὶ οἱ δάκτυλοι τῶν ποδῶν μέρος μέν τι σιδηροῦν μέρος δέ τι ὀστράκινον μέρος τι τῆς βασιλείας ἔσται ἰσχυρὸν καὶ μέρος τι ἔσται συντετριμμένον

43 καὶ ὡς εἶδες τὸν σίδηρον ἀναμεμειγμένον ἅμα τῷ πηλίνῳ ὀστράκῳ συμμειγεῖς ἔσονται εἰς γένεσιν ἀνθρώπων οὐκ ἔσονται δὲ ὁμονοοῦντες οὔτε εὐνοοῦντες ἀλλήλοις ὥσπερ οὐδὲ ὁ σίδηρος δύναται συγκραθῆναι τῷ ὀστράκῳ

44 καὶ ἐν τοῖς χρόνοις τῶν βασιλέων τούτων στήσει ὁ θεὸς τοῦ οὐρανοῦ βασιλείαν ἄλλην ἥτις ἔσται εἰς τοὺς αἰῶνας καὶ οὐ φθαρήσεται καὶ αὕτη ἡ βασιλεία ἄλλο ἔθνος οὐ μὴ ἐάσῃ πατάξει δὲ καὶ ἀφανίσει τὰς βασιλείας ταύτας καὶ αὐτὴ στήσεται εἰς τὸν αἰῶνα

45 καθάπερ ἑώρακας ἐξ ὄρους τμηθῆναι λίθον ἄνευ χειρῶν καὶ συνηλόησε τὸ ὄστρακον τὸν σίδηρον καὶ τὸν χαλκὸν καὶ τὸν ἄργυρον καὶ τὸν χρυσόν ὁ θεὸς ὁ μέγας ἐσήμανε τῷ βασιλεῖ τὰ ἐσόμενα ἐπ᾽ ἐσχάτων τῶν ἡμερῶν καὶ ἀκριβὲς τὸ ὅραμα καὶ πιστὴ ἡ τούτου κρίσις

46 τότε Ναβουχοδονοσορ ὁ βασιλεὺς πεσὼν ἐπὶ πρόσωπον χαμαὶ προσεκύνησε τῷ Δανιηλ καὶ ἐπέταξε θυσίας καὶ σπονδὰς ποιῆσαι αὐτῷ

47 καὶ ἐκφωνήσας ὁ βασιλεὺς πρὸς τὸν Δανιηλ εἶπεν ἐπ᾽ ἀληθείας ἐστὶν ὁ θεὸς ὑμῶν θεὸς τῶν θεῶν καὶ κύριος τῶν βασιλέων ὁ ἐκφαίνων μυστήρια κρυπτὰ μόνος ὅτι ἐδυνάσθης δηλῶσαι τὸ μυστήριον τοῦτο

48 τότε ὁ βασιλεὺς Ναβουχοδονοσορ Δανιηλ μεγαλύνας καὶ δοὺς δωρεὰς μεγάλας καὶ πολλὰς κατέστησεν ἐπὶ τῶν πραγμάτων τῆς Βαβυλωνίας καὶ ἀπέδειξεν αὐτὸν ἄρχοντα καὶ ἡγούμενον πάντων τῶν σοφιστῶν Βαβυλωνίας

49 καὶ Δανιηλ ἠξίωσε τὸν βασιλέα ἵνα κατασταθῶσιν ἐπὶ τῶν πραγμάτων τῆς Βαβυλωνίας Σεδραχ Μισαχ Αβδεναγω καὶ Δανιηλ ἦν ἐν τῇ βασιλικῇ αὐλῇ

Sep

1 ἐν τῷ ἔτει τῷ δευτέρῳ τῆς βασιλείας Ναβουχοδονοσορ ἠνυπνιάσθη Ναβουχοδονοσορ ἐνύπνιον καὶ ἐξέστη τὸ πνεῦμα αὐτοῦ καὶ ὁ ὕπνος αὐτοῦ ἐγένετο ἀπ᾽ αὐτοῦ

2 καὶ εἶπεν ὁ βασιλεὺς καλέσαι τοὺς ἐπαοιδοὺς καὶ τοὺς μάγους καὶ τοὺς φαρμακοὺς καὶ τοὺς Χαλδαίους τοῦ ἀναγγεῖλαι τῷ βασιλεῖ τὰ ἐνύπνια αὐτοῦ καὶ ἦλθαν καὶ ἔστησαν ἐνώπιον τοῦ βασιλέως

3 καὶ εἶπεν αὐτοῖς ὁ βασιλεύς ἠνυπνιάσθην καὶ ἐξέστη τὸ πνεῦμά μου τοῦ γνῶναι τὸ ἐνύπνιον

4 καὶ ἐλάλησαν οἱ Χαλδαῖοι τῷ βασιλεῖ Συριστί βασιλεῦ εἰς τοὺς αἰῶνας ζῆθι σὺ εἰπὸν τὸ ἐνύπνιον τοῖς παισίν σου καὶ τὴν σύγκρισιν ἀναγγελοῦμεν

5 ἀπεκρίθη ὁ βασιλεὺς καὶ εἶπεν τοῖς Χαλδαίοις ὁ λόγος ἀπ᾽ ἐμοῦ ἀπέστη ἐὰν μὴ γνωρίσητέ μοι τὸ ἐνύπνιον καὶ τὴν σύγκρισιν αὐτοῦ εἰς ἀπώλειαν ἔσεσθε καὶ οἱ οἶκοι ὑμῶν διαρπαγήσονται

6 ἐὰν δὲ τὸ ἐνύπνιον καὶ τὴν σύγκρισιν αὐτοῦ γνωρίσητέ μοι δόματα καὶ δωρεὰς καὶ τιμὴν πολλὴν λήμψεσθε παρ᾽ ἐμοῦ πλὴν τὸ ἐνύπνιον καὶ τὴν σύγκρισιν αὐτοῦ ἀπαγγείλατέ μοι

7 ἀπεκρίθησαν δεύτερον καὶ εἶπαν ὁ βασιλεὺς εἰπάτω τὸ ἐνύπνιον τοῖς παισὶν αὐτοῦ καὶ τὴν σύγκρισιν αὐτοῦ ἀναγγελοῦμεν

8 ἀπεκρίθη ὁ βασιλεὺς καὶ εἶπεν ἐπ᾽ ἀληθείας οἶδα ἐγὼ ὅτι καιρὸν ὑμεῖς ἐξαγοράζετε καθότι εἴδετε ὅτι ἀπέστη ἀπ᾽ ἐμοῦ τὸ ῥῆμα

9 ἐὰν οὖν τὸ ἐνύπνιον μὴ ἀναγγείλητέ μοι οἶδα ὅτι ῥῆμα ψευδὲς καὶ διεφθαρμένον συνέθεσθε εἰπεῖν ἐνώπιόν μου ἕως οὗ ὁ καιρὸς παρέλθῃ τὸ ἐνύπνιόν μου εἴπατέ μοι καὶ γνώσομαι ὅτι τὴν σύγκρισιν αὐτοῦ ἀναγγελεῖτέ μοι

10 ἀπεκρίθησαν οἱ Χαλδαῖοι ἐνώπιον τοῦ βασιλέως καὶ λέγουσιν οὐκ ἔστιν ἄνθρωπος ἐπὶ τῆς ξηρᾶς ὅστις τὸ ῥῆμα τοῦ βασιλέως δυνήσεται γνωρίσαι καθότι πᾶς βασιλεὺς μέγας καὶ ἄρχων ῥῆμα τοιοῦτο οὐκ ἐπερωτᾷ ἐπαοιδόν μάγον καὶ Χαλδαῖον

11 ὅτι ὁ λόγος ὃν ὁ βασιλεὺς ἐπερωτᾷ βαρύς καὶ ἕτερος οὐκ ἔστιν ὃς ἀναγγελεῖ αὐτὸν ἐνώπιον τοῦ βασιλέως ἀλλ᾽ ἢ θεοί ὧν οὐκ ἔστιν ἡ κατοικία μετὰ πάσης σαρκός

12 τότε ὁ βασιλεὺς ἐν θυμῷ καὶ ὀργῇ πολλῇ εἶπεν ἀπολέσαι πάντας τοὺς σοφοὺς Βαβυλῶνος

13 καὶ τὸ δόγμα ἐξῆλθεν καὶ οἱ σοφοὶ ἀπεκτέννοντο καὶ ἐζήτησαν Δανιηλ καὶ τοὺς φίλους αὐτοῦ ἀνελεῖν

14 τότε Δανιηλ ἀπεκρίθη βουλὴν καὶ γνώμην τῷ Αριωχ τῷ ἀρχιμαγείρῳ τοῦ βασιλέως ὃς ἐξῆλθεν ἀναιρεῖν τοὺς σοφοὺς Βαβυλῶνος

15 ἄρχων τοῦ βασιλέως περὶ τίνος ἐξῆλθεν ἡ γνώμη ἡ ἀναιδὴς ἐκ προσώπου τοῦ βασιλέως ἐγνώρισεν δὲ τὸ ῥῆμα Αριωχ τῷ Δανιηλ

16 καὶ Δανιηλ εἰσῆλθεν καὶ ἠξίωσεν τὸν βασιλέα ὅπως χρόνον δῷ αὐτῷ καὶ τὴν σύγκρισιν αὐτοῦ ἀναγγείλῃ τῷ βασιλεῖ

17 καὶ εἰσῆλθεν Δανιηλ εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ καὶ τῷ Ανανια καὶ τῷ Μισαηλ καὶ τῷ Αζαρια τοῖς φίλοις αὐτοῦ τὸ ῥῆμα ἐγνώρισεν

18 καὶ οἰκτιρμοὺς ἐζήτουν παρὰ τοῦ θεοῦ τοῦ οὐρανοῦ ὑπὲρ τοῦ μυστηρίου τούτου ὅπως ἂν μὴ ἀπόλωνται Δανιηλ καὶ οἱ φίλοι αὐτοῦ μετὰ τῶν ἐπιλοίπων σοφῶν Βαβυλῶνος

19 τότε τῷ Δανιηλ ἐν ὁράματι τῆς νυκτὸς τὸ μυστήριον ἀπεκαλύφθη καὶ εὐλόγησεν τὸν θεὸν τοῦ οὐρανοῦ

20 Δανιηλ καὶ εἶπεν εἴη τὸ ὄνομα τοῦ θεοῦ εὐλογημένον ἀπὸ τοῦ αἰῶνος καὶ ἕως τοῦ αἰῶνος ὅτι ἡ σοφία καὶ ἡ σύνεσις αὐτοῦ ἐστιν

21 καὶ αὐτὸς ἀλλοιοῖ καιροὺς καὶ χρόνους καθιστᾷ βασιλεῖς καὶ μεθιστᾷ διδοὺς σοφίαν τοῖς σοφοῖς καὶ φρόνησιν τοῖς εἰδόσιν σύνεσιν

22 αὐτὸς ἀποκαλύπτει βαθέα καὶ ἀπόκρυφα γινώσκων τὰ ἐν τῷ σκότει καὶ τὸ φῶς μετ᾽ αὐτοῦ ἐστιν

23 σοί ὁ θεὸς τῶν πατέρων μου ἐξομολογοῦμαι καὶ αἰνῶ ὅτι σοφίαν καὶ δύναμιν ἔδωκάς μοι καὶ νῦν ἐγνώρισάς μοι ἃ ἠξιώσαμεν παρὰ σοῦ καὶ τὸ ὅραμα τοῦ βασιλέως ἐγνώρισάς μοι

24 καὶ ἦλθεν Δανιηλ πρὸς Αριωχ ὃν κατέστησεν ὁ βασιλεὺς ἀπολέσαι τοὺς σοφοὺς Βαβυλῶνος καὶ εἶπεν αὐτῷ τοὺς σοφοὺς Βαβυλῶνος μὴ ἀπολέσῃς εἰσάγαγε δέ με ἐνώπιον τοῦ βασιλέως καὶ τὴν σύγκρισιν τῷ βασιλεῖ ἀναγγελῶ

25 τότε Αριωχ ἐν σπουδῇ εἰσήγαγεν τὸν Δανιηλ ἐνώπιον τοῦ βασιλέως καὶ εἶπεν αὐτῷ εὕρηκα ἄνδρα ἐκ τῶν υἱῶν τῆς αἰχμαλωσίας τῆς Ιουδαίας ὅστις τὸ σύγκριμα τῷ βασιλεῖ ἀναγγελεῖ

26 καὶ ἀπεκρίθη ὁ βασιλεὺς καὶ εἶπεν τῷ Δανιηλ οὗ τὸ ὄνομα Βαλτασαρ εἰ δύνασαί μοι ἀναγγεῖλαι τὸ ἐνύπνιον ὃ εἶδον καὶ τὴν σύγκρισιν αὐτοῦ

27 καὶ ἀπεκρίθη Δανιηλ ἐνώπιον τοῦ βασιλέως καὶ λέγει τὸ μυστήριον ὃ ὁ βασιλεὺς ἐπερωτᾷ οὐκ ἔστιν σοφῶν μάγων ἐπαοιδῶν γαζαρηνῶν ἀναγγεῖλαι τῷ βασιλεῖ

28 ἀλλ᾽ ἢ ἔστιν θεὸς ἐν οὐρανῷ ἀποκαλύπτων μυστήρια καὶ ἐγνώρισεν τῷ βασιλεῖ Ναβουχοδονοσορ ἃ δεῖ γενέσθαι ἐπ᾽ ἐσχάτων τῶν ἡμερῶν τὸ ἐνύπνιόν σου καὶ αἱ ὁράσεις τῆς κεφαλῆς σου ἐπὶ τῆς κοίτης σου τοῦτό ἐστιν

29 σὺ βασιλεῦ οἱ διαλογισμοί σου ἐπὶ τῆς κοίτης σου ἀνέβησαν τί δεῖ γενέσθαι μετὰ ταῦτα καὶ ὁ ἀποκαλύπτων μυστήρια ἐγνώρισέν σοι ἃ δεῖ γενέσθαι

30 καὶ ἐμοὶ δὲ οὐκ ἐν σοφίᾳ τῇ οὔσῃ ἐν ἐμοὶ παρὰ πάντας τοὺς ζῶντας τὸ μυστήριον τοῦτο ἀπεκαλύφθη ἀλλ᾽ ἕνεκεν τοῦ τὴν σύγκρισιν τῷ βασιλεῖ γνωρίσαι ἵνα τοὺς διαλογισμοὺς τῆς καρδίας σου γνῷς

31 σύ βασιλεῦ ἐθεώρεις καὶ ἰδοὺ εἰκὼν μία μεγάλη ἡ εἰκὼν ἐκείνη καὶ ἡ πρόσοψις αὐτῆς ὑπερφερής ἑστῶσα πρὸ προσώπου σου καὶ ἡ ὅρασις αὐτῆς φοβερά

32 ἡ εἰκών ἧς ἡ κεφαλὴ χρυσίου χρηστοῦ αἱ χεῖρες καὶ τὸ στῆθος καὶ οἱ βραχίονες αὐτῆς ἀργυροῖ ἡ κοιλία καὶ οἱ μηροὶ χαλκοῖ

33 αἱ κνῆμαι σιδηραῖ οἱ πόδες μέρος τι σιδηροῦν καὶ μέρος τι ὀστράκινον

34 ἐθεώρεις ἕως οὗ ἐτμήθη λίθος ἐξ ὄρους ἄνευ χειρῶν καὶ ἐπάταξεν τὴν εἰκόνα ἐπὶ τοὺς πόδας τοὺς σιδηροῦς καὶ ὀστρακίνους καὶ ἐλέπτυνεν αὐτοὺς εἰς τέλος

35 τότε ἐλεπτύνθησαν εἰς ἅπαξ τὸ ὄστρακον ὁ σίδηρος ὁ χαλκός ὁ ἄργυρος ὁ χρυσὸς καὶ ἐγένοντο ὡσεὶ κονιορτὸς ἀπὸ ἅλωνος θερινῆς καὶ ἐξῆρεν αὐτὰ τὸ πλῆθος τοῦ πνεύματος καὶ τόπος οὐχ εὑρέθη αὐτοῖς καὶ ὁ λίθος ὁ πατάξας τὴν εἰκόνα ἐγενήθη ὄρος μέγα καὶ ἐπλήρωσεν πᾶσαν τὴν γῆν

36 τοῦτό ἐστιν τὸ ἐνύπνιον καὶ τὴν σύγκρισιν αὐτοῦ ἐροῦμεν ἐνώπιον τοῦ βασιλέως

37 σύ βασιλεῦ βασιλεὺς βασιλέων ᾧ ὁ θεὸς τοῦ οὐρανοῦ βασιλείαν ἰσχυρὰν καὶ κραταιὰν καὶ ἔντιμον ἔδωκεν

38 ἐν παντὶ τόπῳ ὅπου κατοικοῦσιν οἱ υἱοὶ τῶν ἀνθρώπων θηρία τε ἀγροῦ καὶ πετεινὰ οὐρανοῦ ἔδωκεν ἐν τῇ χειρί σου καὶ κατέστησέν σε κύριον πάντων σὺ εἶ ἡ κεφαλὴ ἡ χρυσῆ

39 καὶ ὀπίσω σου ἀναστήσεται βασιλεία ἑτέρα ἥττων σου καὶ βασιλεία τρίτη ἥτις ἐστὶν ὁ χαλκός ἣ κυριεύσει πάσης τῆς γῆς

40 καὶ βασιλεία τετάρτη ἔσται ἰσχυρὰ ὡς ὁ σίδηρος ὃν τρόπον ὁ σίδηρος λεπτύνει καὶ δαμάζει πάντα οὕτως πάντα λεπτυνεῖ καὶ δαμάσει

41 καὶ ὅτι εἶδες τοὺς πόδας καὶ τοὺς δακτύλους μέρος μέν τι ὀστράκινον μέρος δέ τι σιδηροῦν βασιλεία διῃρημένη ἔσται καὶ ἀπὸ τῆς ῥίζης τῆς σιδηρᾶς ἔσται ἐν αὐτῇ ὃν τρόπον εἶδες τὸν σίδηρον ἀναμεμειγμένον τῷ ὀστράκῳ

42 καὶ οἱ δάκτυλοι τῶν ποδῶν μέρος μέν τι σιδηροῦν μέρος δέ τι ὀστράκινον μέρος τι τῆς βασιλείας ἔσται ἰσχυρὸν καὶ ἀπ᾽ αὐτῆς ἔσται συντριβόμενον

43 ὅτι εἶδες τὸν σίδηρον ἀναμεμειγμένον τῷ ὀστράκῳ συμμειγεῖς ἔσονται ἐν σπέρματι ἀνθρώπων καὶ οὐκ ἔσονται προσκολλώμενοι οὗτος μετὰ τούτου καθὼς ὁ σίδηρος οὐκ ἀναμείγνυται μετὰ τοῦ ὀστράκου

44 καὶ ἐν ταῖς ἡμέραις τῶν βασιλέων ἐκείνων ἀναστήσει ὁ θεὸς τοῦ οὐρανοῦ βασιλείαν ἥτις εἰς τοὺς αἰῶνας οὐ διαφθαρήσεται καὶ ἡ βασιλεία αὐτοῦ λαῷ ἑτέρῳ οὐχ ὑπολειφθήσεται λεπτυνεῖ καὶ λικμήσει πάσας τὰς βασιλείας καὶ αὐτὴ ἀναστήσεται εἰς τοὺς αἰῶνας

45 ὃν τρόπον εἶδες ὅτι ἀπὸ ὄρους ἐτμήθη λίθος ἄνευ χειρῶν καὶ ἐλέπτυνεν τὸ ὄστρακον τὸν σίδηρον τὸν χαλκόν τὸν ἄργυρον τὸν χρυσόν ὁ θεὸς ὁ μέγας ἐγνώρισεν τῷ βασιλεῖ ἃ δεῖ γενέσθαι μετὰ ταῦτα καὶ ἀληθινὸν τὸ ἐνύπνιον καὶ πιστὴ ἡ σύγκρισις αὐτοῦ

46 τότε ὁ βασιλεὺς Ναβουχοδονοσορ ἔπεσεν ἐπὶ πρόσωπον καὶ τῷ Δανιηλ προσεκύνησεν καὶ μαναα καὶ εὐωδίας εἶπεν σπεῖσαι αὐτῷ

47 καὶ ἀποκριθεὶς ὁ βασιλεὺς εἶπεν τῷ Δανιηλ ἐπ᾽ ἀληθείας ὁ θεὸς ὑμῶν αὐτός ἐστιν θεὸς θεῶν καὶ κύριος τῶν βασιλέων καὶ ἀποκαλύπτων μυστήρια ὅτι ἠδυνήθης ἀποκαλύψαι τὸ μυστήριον τοῦτο

48 καὶ ἐμεγάλυνεν ὁ βασιλεὺς τὸν Δανιηλ καὶ δόματα μεγάλα καὶ πολλὰ ἔδωκεν αὐτῷ καὶ κατέστησεν αὐτὸν ἐπὶ πάσης χώρας Βαβυλῶνος καὶ ἄρχοντα σατραπῶν ἐπὶ πάντας τοὺς σοφοὺς Βαβυλῶνος

49 καὶ Δανιηλ ᾐτήσατο παρὰ τοῦ βασιλέως καὶ κατέστησεν ἐπὶ τὰ ἔργα τῆς χώρας Βαβυλῶνος τὸν Σεδραχ Μισαχ Αβδεναγω καὶ Δανιηλ ἦν ἐν τῇ αὐλῇ τοῦ βασιλέως

Tan

‎1 ‏וּבִשְׁנַ֣ת שְׁתַּ֗יִם לְמַלְכוּת֙ נְבֻֽכַדְנֶצַּ֔ר חָלַ֥ם נְבֻֽכַדְנֶצַּ֖ר חֲלֹמ֑וֹת וַתִּתְפָּ֣עֶם רוּח֔וֹ וּשְׁנָת֖וֹ נִהְיְתָ֥ה עָלָֽיו׃

‎2 ‏וַיֹּ֣אמֶר הַ֠מֶּלֶךְ לִקְרֹ֨א לַֽחַרְטֻמִּ֜ים וְלָֽאַשָּׁפִ֗ים וְלַֽמְכַשְּׁפִים֙ וְלַכַּשְׂדִּ֔ים לְהַגִּ֥יד לַמֶּ֖לֶךְ חֲלֹמֹתָ֑יו וַיָּבֹ֕אוּ וַיַּֽעַמְד֖וּ לִפְנֵ֥י הַמֶּֽלֶךְ׃

‎3 ‏וַיֹּ֧אמֶר לָהֶ֛ם הַמֶּ֖לֶךְ חֲל֣וֹם חָלָ֑מְתִּי וַתִּפָּ֣עֶם רוּחִ֔י לָדַ֖עַת אֶֽת־הַחֲלֽוֹם׃

‎4 ‏וַֽיְדַבְּר֧וּ הַכַּשְׂדִּ֛ים לַמֶּ֖לֶךְ אֲרָמִ֑ית מַלְכָּא֙ לְעָלְמִ֣ין חֱיִ֔י אֱמַ֥ר חֶלְמָ֛א לעבדיך לְעַבְדָ֖ךְ וּפִשְׁרָ֥א נְחַוֵּֽא׃

‎5 ‏עָנֵ֤ה מַלְכָּא֙ וְאָמַ֣ר לכשדיא לְכַשְׂדָּאֵ֔י מִלְּתָ֖א מִנִּ֣י אַזְדָּ֑א הֵ֣ן לָ֤א תְהֽוֹדְעוּנַּ֙נִי֙ חֶלְמָ֣א וּפִשְׁרֵ֔הּ הַדָּמִין֙ תִּתְעַבְד֔וּן וּבָתֵּיכ֖וֹן נְוָלִ֥י יִתְּשָׂמֽוּן׃

‎6 ‏וְהֵ֨ן חֶלְמָ֤א וּפִשְׁרֵהּ֙ תְּֽהַחֲוֹ֔ן מַתְּנָ֤ן וּנְבִזְבָּה֙ וִיקָ֣ר שַׂגִּ֔יא תְּקַבְּל֖וּן מִן־קֳדָמָ֑י לָהֵ֕ן חֶלְמָ֥א וּפִשְׁרֵ֖הּ הַחֲוֹֽנִי׃

‎7 ‏עֲנ֥וֹ תִנְיָנ֖וּת וְאָמְרִ֑ין מַלְכָּ֕א חֶלְמָ֛א יֵאמַ֥ר לְעַבְד֖וֹהִי וּפִשְׁרָ֥ה נְהַחֲוֵֽה׃

‎8 ‏עָנֵ֤ה מַלְכָּא֙ וְאָמַ֔ר מִן־יַצִּיב֙ יָדַ֣ע אֲנָ֔ה דִּ֥י עִדָּנָ֖א אַנְתּ֣וּן זָבְנִ֑ין כָּל־קֳבֵל֙ דִּ֣י חֲזֵית֔וֹן דִּ֥י אַזְדָּ֖א מִנִּ֥י מִלְּתָֽא׃

‎9 ‏דִּ֣י הֵן־חֶלְמָא֩ לָ֨א תְהֽוֹדְעֻנַּ֜נִי חֲדָה־הִ֣יא דָֽתְכ֗וֹן וּמִלָּ֨ה כִדְבָ֤ה וּשְׁחִיתָה֙ הזמנתון הִזְדְּמִנְתּוּן֙^a לְמֵאמַ֣ר קָֽדָמַ֔י עַ֛ד דִּ֥י עִדָּנָ֖א יִשְׁתַּנֵּ֑א לָהֵ֗ן חֶלְמָא֙ אֱמַ֣רוּ לִ֔י וְֽאִנְדַּ֕ע דִּ֥י פִשְׁרֵ֖הּ תְּהַחֲוֻנַּֽנִי׃

‎10 ‏עֲנ֨וֹ כשדיא כַשְׂדָּאֵ֤י קֳדָם־מַלְכָּא֙ וְאָ֣מְרִ֔ין לָֽא־אִיתַ֤י אֲנָשׁ֙ עַל־יַבֶּשְׁתָּ֔א דִּ֚י מִלַּ֣ת מַלְכָּ֔א יוּכַ֖ל לְהַחֲוָיָ֑ה כָּל־קֳבֵ֗ל דִּ֚י כָּל־מֶ֙לֶךְ֙ רַ֣ב וְשַׁלִּ֔יט מִלָּ֤ה כִדְנָה֙ לָ֣א שְׁאֵ֔ל לְכָל־חַרְטֹּ֖ם וְאָשַׁ֥ף וְכַשְׂדָּֽי׃

‎11 ‏וּמִלְּתָ֨א דִֽי־מַלְכָּ֤ה שָׁאֵל֙ יַקִּירָ֔ה וְאָחֳרָן֙ לָ֣א אִיתַ֔י דִּ֥י יְחַוִּנַּ֖הּ קֳדָ֣ם מַלְכָּ֑א לָהֵ֣ן אֱלָהִ֔ין דִּ֚י מְדָ֣רְה֔וֹן עִם־בִּשְׂרָ֖א לָ֥א אִיתֽוֹהִי׃

‎12 ‏כָּל־קֳבֵ֣ל דְּנָ֔ה מַלְכָּ֕א בְּנַ֖ס וּקְצַ֣ף שַׂגִּ֑יא וַאֲמַר֙ לְה֣וֹבָדָ֔ה לְכֹ֖ל חַכִּימֵ֥י בָבֶֽל׃

‎13 ‏וְדָתָ֣א נֶפְקַ֔ת וְחַכִּֽימַיָּ֖א מִֽתְקַטְּלִ֑ין וּבְע֛וֹ דָּנִיֵּ֥אל וְחַבְר֖וֹהִי לְהִתְקְטָלָֽה׃ פ

‎14 ‏בֵּאדַ֣יִן דָּנִיֵּ֗אל³ הֲתִיב֙ עֵטָ֣א וּטְעֵ֔ם לְאַרְי֕וֹךְ רַב־טַבָּחַיָּ֖א דִּ֣י מַלְכָּ֑א דִּ֚י נְפַ֣ק לְקַטָּלָ֔ה לְחַכִּימֵ֖י בָּבֶֽל׃

‎15 ‏עָנֵ֣ה וְאָמַ֗ר לְאַרְיוֹךְ֙ שַׁלִּיטָ֣א דִֽי־מַלְכָּ֔א עַל־מָ֥ה דָתָ֛א מְהַחְצְפָ֖ה מִן־קֳדָ֣ם מַלְכָּ֑א אֱדַ֣יִן מִלְּתָ֔א הוֹדַ֥ע אַרְי֖וֹךְ לְדָנִיֵּֽאל׃

‎16 ‏וְדָ֣נִיֵּ֔אל עַ֖ל וּבְעָ֣ה מִן־מַלְכָּ֑א דִּ֚י זְמָ֣ן יִנְתֵּן־לֵ֔הּ וּפִשְׁרָ֖א לְהַֽחֲוָיָ֥ה לְמַלְכָּֽא׃ פ

‎17 ‏אֱדַ֥יִן דָּֽנִיֵּ֖אל לְבַיְתֵ֣הּ אֲזַ֑ל וְ֠לַחֲנַנְיָה מִֽישָׁאֵ֧ל וַעֲזַרְיָ֛ה חַבְר֖וֹהִי מִלְּתָ֥א הוֹדַֽע׃

‎18 ‏וְרַחֲמִ֗ין לְמִבְעֵא֙ מִן־קֳדָם֙ אֱלָ֣הּ שְׁמַיָּ֔א³ עַל־רָזָ֖ה דְּנָ֑ה דִּ֣י לָ֤א יְהֹֽבְדוּן֙ דָּנִיֵּ֣אל וְחַבְר֔וֹהִי עִם־שְׁאָ֖ר חַכִּימֵ֥י בָבֶֽל׃

‎19 ‏אֱדַ֗יִן לְדָנִיֵּ֛אל בְּחֶזְוָ֥א דִֽי־לֵילְיָ֖א רָזָ֣ה גֲלִ֑י אֱדַ֙יִן֙ דָּֽנִיֵּ֔אל בָּרִ֖ךְ לֶאֱלָ֥הּ שְׁמַיָּֽא׃

‎20 ‏עָנֵ֤ה דָֽנִיֵּאל֙ וְאָמַ֔ר לֶהֱוֵ֨א שְׁמֵ֤הּ דִּֽי־אֱלָהָא֙ מְבָרַ֔ךְ מִן־עָלְמָ֖א וְעַ֣ד־עָלְמָ֑א דִּ֧י חָכְמְתָ֛א וּגְבוּרְתָ֖א דִּ֥י לֵֽהּ־הִֽיא׃

‎21 ‏וְ֠הוּא מְהַשְׁנֵ֤א עִדָּנַיָּא֙ וְזִמְנַיָּ֔א מְהַעְדֵּ֥ה מַלְכִ֖ין וּמְהָקֵ֣ים מַלְכִ֑ין יָהֵ֤ב חָכְמְתָא֙ לְחַכִּימִ֔ין וּמַנְדְּעָ֖א לְיָדְעֵ֥י בִינָֽה׃

‎22 ‏ה֛וּא גָּלֵ֥א עַמִּיקָתָ֖א וּמְסַתְּרָתָ֑א יָדַע֙ מָ֣ה בַחֲשׁוֹכָ֔א ונהירא וּנְהוֹרָ֖א עִמֵּ֥הּ שְׁרֵֽא׃

‎23 ‏לָ֣ךְ׀ אֱלָ֣הּ אֲבָהָתִ֗י מְהוֹדֵ֤א וּמְשַׁבַּח֙ אֲנָ֔ה דִּ֧י חָכְמְתָ֛א וּגְבוּרְתָ֖א יְהַ֣בְתְּ לִ֑י וּכְעַ֤ן הֽוֹדַעְתַּ֙נִי֙ דִּֽי־בְעֵ֣ינָא מִנָּ֔ךְ דִּֽי־מִלַּ֥ת מַלְכָּ֖א הוֹדַעְתֶּֽנָא׃

‎24 ‏כָּל־קֳבֵ֣ל דְּנָ֗ה דָּֽנִיֵּאל֙ עַ֣ל עַל־אַרְי֔וֹךְ דִּ֚י מַנִּ֣י מַלְכָּ֔א לְהוֹבָדָ֖ה לְחַכִּימֵ֣י בָבֶ֑ל אֲזַ֣ל׀ וְכֵ֣ן אֲמַר־לֵ֗הּ לְחַכִּימֵ֤י בָבֶל֙ אַל־תְּהוֹבֵ֔ד הַעֵ֙לְנִי֙ קֳדָ֣ם מַלְכָּ֔א וּפִשְׁרָ֖א לְמַלְכָּ֥א אֲחַוֵּֽא׃ ס

‎25 ‏אֱדַ֤יִן אַרְיוֹךְ֙ בְּהִתְבְּהָלָ֔ה הַנְעֵ֥ל לְדָנִיֵּ֖אל קֳדָ֣ם מַלְכָּ֑א וְכֵ֣ן אֲמַר־לֵ֗הּ דִּֽי־הַשְׁכַּ֤חַת גְּבַר֙ מִן־בְּנֵ֤י גָֽלוּתָא֙ דִּ֣י יְה֔וּד דִּ֥י פִשְׁרָ֖א לְמַלְכָּ֥א יְהוֹדַֽע׃

‎26 ‏עָנֵ֤ה מַלְכָּא֙ וְאָמַ֣ר לְדָנִיֵּ֔אל דִּ֥י שְׁמֵ֖הּ בֵּלְטְשַׁאצַּ֑ר האיתיך הַֽאִיתָ֣ךְ כָּהֵ֗ל לְהוֹדָעֻתַ֛נִי חֶלְמָ֥א דִֽי־חֲזֵ֖ית וּפִשְׁרֵֽהּ׃

‎27 ‏עָנֵ֧ה דָנִיֵּ֛אל קֳדָ֥ם מַלְכָּ֖א וְאָמַ֑ר רָזָה֙ דִּֽי־מַלְכָּ֣א שָׁאֵ֔ל לָ֧א חַכִּימִ֣ין אָֽשְׁפִ֗ין חַרְטֻמִּין֙ גָּזְרִ֔ין יָכְלִ֖ין לְהַֽחֲוָיָ֥ה לְמַלְכָּֽא׃

‎28 ‏בְּרַ֡ם אִיתַ֞י אֱלָ֤הּ בִּשְׁמַיָּא֙ גָּלֵ֣א רָזִ֔ין וְהוֹדַ֗ע לְמַלְכָּא֙ נְבֽוּכַדְנֶצַּ֔ר מָ֛ה דִּ֥י לֶהֱוֵ֖א בְּאַחֲרִ֣ית יוֹמַיָּ֑א חֶלְמָ֨ךְ וְחֶזְוֵ֥י רֵאשָׁ֛ךְ עַֽל־מִשְׁכְּבָ֖ךְ דְּנָ֥ה הֽוּא׃ פ

‎29 ‏אנתה אַ֣נְתְּ⁹ מַלְכָּ֗א רַעְיוֹנָךְ֙ עַל־מִשְׁכְּבָ֣ךְ סְלִ֔קוּ מָ֛ה דִּ֥י לֶהֱוֵ֖א אַחֲרֵ֣י דְנָ֑ה וְגָלֵ֧א רָזַיָּ֛א הוֹדְעָ֖ךְ מָה־דִ֥י לֶהֱוֵֽא׃

‎30 ‏וַאֲנָ֗ה לָ֤א בְחָכְמָה֙ דִּֽי־אִיתַ֥י בִּי֙ מִן־כָּל־חַיַּיָּ֔א רָזָ֥א דְנָ֖ה גֱּלִ֣י לִ֑י לָהֵ֗ן עַל־דִּבְרַת֙ דִּ֤י פִשְׁרָא֙ לְמַלְכָּ֣א יְהוֹדְע֔וּן וְרַעְיוֹנֵ֥י לִבְבָ֖ךְ תִּנְדַּֽע׃

‎31 ‏אנתה אַ֣נְתְּ⁹ מַלְכָּ֗א חָזֵ֤ה הֲוַ֙יְתָ֙ וַאֲל֨וּ צְלֵ֥ם חַד֙ שַׂגִּ֔יא צַלְמָ֨א דִּכֵּ֥ן רַ֛ב וְזִיוֵ֥הּ יַתִּ֖יר קָאֵ֣ם לְקָבְלָ֑ךְ וְרֵוֵ֖הּ דְּחִֽיל׃

‎32 ‏ה֣וּא צַלְמָ֗א רֵאשֵׁהּ֙ דִּֽי־דְהַ֣ב טָ֔ב חֲד֥וֹהִי וּדְרָע֖וֹהִי דִּ֣י כְסַ֑ף מְע֥וֹהִי וְיַרְכָתֵ֖הּ דִּ֥י נְחָֽשׁ׃

‎33 ‏שָׁק֖וֹהִי דִּ֣י פַרְזֶ֑ל רַגְל֕וֹהִי מנהון מִנְּהֵין֙ דִּ֣י פַרְזֶ֔ל ומנהון וּמִנְּהֵ֖ין דִּ֥י חֲסַֽף׃

‎34 ‏חָזֵ֣ה הֲוַ֗יְתָ עַ֠ד דִּ֣י הִתְגְּזֶ֤רֶת אֶ֙בֶן֙ דִּי־לָ֣א בִידַ֔יִן וּמְחָ֤ת לְצַלְמָא֙ עַל־רַגְל֔וֹהִי דִּ֥י פַרְזְלָ֖א וְחַסְפָּ֑א וְהַדֵּ֖קֶת הִמּֽוֹן׃

‎35 ‏בֵּאדַ֣יִן דָּ֣קוּ כַחֲדָ֡ה פַּרְזְלָא֩ חַסְפָּ֨א נְחָשָׁ֜א כַּסְפָּ֣א וְדַהֲבָ֗א וַהֲווֹ֙ כְּע֣וּר מִן־אִדְּרֵי־קַ֔יִט וּנְשָׂ֤א הִמּוֹן֙ רוּחָ֔א וְכָל־אֲתַ֖ר לָא־הִשְׁתֲּכַ֣ח לְה֑וֹן וְאַבְנָ֣א׀ דִּֽי־מְחָ֣ת לְצַלְמָ֗א הֲוָ֛ת לְט֥וּר רַ֖ב וּמְלָ֥ת כָּל־אַרְעָֽא׃

‎36 ‏דְּנָ֣ה חֶלְמָ֔א וּפִשְׁרֵ֖הּ נֵאמַ֥ר קֳדָם־מַלְכָּֽא׃

‎37 ‏אנתה אַ֣נְתְּ⁹ מַלְכָּ֔א מֶ֖לֶךְ מַלְכַיָּ֑א דִּ֚י אֱלָ֣הּ שְׁמַיָּ֔א מַלְכוּתָ֥א חִסְנָ֛א וְתָקְפָּ֥א וִֽיקָרָ֖א יְהַב־לָֽךְ׃

‎38 ‏וּבְכָל־דִּ֣י דארין דָֽיְרִ֣ין בְּֽנֵי־אֲ֠נָשָׁא חֵיוַ֨ת בָּרָ֤א וְעוֹף־שְׁמַיָּא֙ יְהַ֣ב בִּידָ֔ךְ וְהַשְׁלְטָ֖ךְ בְּכָלְּה֑וֹן אנתה־ אַנְתְּ־ ה֔וּא⁹ רֵאשָׁ֖ה דִּ֥י דַהֲבָֽא׃

‎39 ‏וּבָתְרָ֗ךְ תְּק֛וּם מַלְכ֥וּ אָחֳרִ֖י אֲרַ֣עא¹ מִנָּ֑ךְ וּמַלְכ֨וּ תליתיא תְלִיתָאָ֤ה אָחֳרִי֙ דִּ֣י נְחָשָׁ֔א דִּ֥י תִשְׁלַ֖ט בְּכָל־אַרְעָֽא׃

‎40 ‏וּמַלְכוּ֙ רביעיה רְבִ֣יעָאָ֔ה תֶּהֱוֵ֥א תַקִּיפָ֖ה כְּפַרְזְלָ֑א כָּל־קֳבֵ֗ל דִּ֤י פַרְזְלָא֙ מְהַדֵּ֤ק וְחָשֵׁל֙ כֹּ֔לָּא וּֽכְפַרְזְלָ֛א דִּֽי־מְרָעַ֥ע כָּל־אִלֵּ֖ין תַּדִּ֥ק וְתֵרֹֽעַ׃

‎41 ‏וְדִֽי־חֲזַ֜יְתָה רַגְלַיָּ֣א וְאֶצְבְּעָתָ֗א מנהון מִנְּהֵ֞ן³ חֲסַ֤ף דִּֽי־פֶחָר֙ ומנהון וּמִנְּהֵ֣ין פַּרְזֶ֔ל מַלְכ֤וּ פְלִיגָה֙ תֶּהֱוֵ֔ה וּמִן־נִצְבְּתָ֥א דִ֥י פַרְזְלָ֖א לֶֽהֱוֵא־בַ֑הּ כָּל־קֳבֵל֙ דִּ֣י חֲזַ֔יְתָה פַּ֨רְזְלָ֔א מְעָרַ֖ב בַּחֲסַ֥ף טִינָֽא׃

‎42 ‏וְאֶצְבְּעָת֙ רַגְלַיָּ֔א מנהון מִנְּהֵ֥ין פַּרְזֶ֖ל ומנהון וּמִנְּהֵ֣ין חֲסַ֑ף מִן־קְצָ֤ת מַלְכוּתָא֙ תֶּהֱוֵ֣ה תַקִּיפָ֔ה וּמִנַּ֖הּ תֶּהֱוֵ֥ה תְבִירָֽה׃

‎43 ‏די וְדִ֣י חֲזַ֗יְתָ פַּרְזְלָא֙ מְעָרַב֙ בַּחֲסַ֣ף טִינָ֔א מִתְעָרְבִ֤ין לֶהֱוֹן֙ בִּזְרַ֣ע אֲנָשָׁ֔א וְלָֽא־לֶהֱוֹ֥ן דָּבְקִ֖ין דְּנָ֣ה עִם־דְּנָ֑ה הֵֽא־כְדִ֣י פַרְזְלָ֔א לָ֥א מִתְעָרַ֖ב עִם־חַסְפָּֽא׃

‎44 ‏וּֽבְיוֹמֵיה֞וֹן דִּ֧י מַלְכַיָּ֣א אִנּ֗וּן יְקִים֩ אֱלָ֨הּ שְׁמַיָּ֤א מַלְכוּ֙ דִּ֤י לְעָלְמִין֙ לָ֣א תִתְחַבַּ֔ל וּמַ֨לְכוּתָ֔ה לְעַ֥ם אָחֳרָ֖ן לָ֣א תִשְׁתְּבִ֑ק תַּדִּ֤ק וְתָסֵיף֙ כָּל־אִלֵּ֣ין מַלְכְוָתָ֔א וְהִ֖יא תְּק֥וּם לְעָלְמַיָּֽא׃

‎45 ‏כָּל־קֳבֵ֣ל דִּֽי־חֲזַ֡יְתָ דִּ֣י מִטּוּרָא֩ אִתְגְּזֶ֨רֶת אֶ֜בֶן דִּי־לָ֣א בִידַ֗יִן וְ֠הַדֶּקֶת פַּרְזְלָ֨א נְחָשָׁ֤א חַסְפָּא֙ כַּסְפָּ֣א וְדַהֲבָ֔א אֱלָ֥הּ רַב֙ הוֹדַ֣ע לְמַלְכָּ֔א מָ֛ה דִּ֥י לֶהֱוֵ֖א אַחֲרֵ֣י דְנָ֑ה וְיַצִּ֥יב חֶלְמָ֖א וּמְהֵימַ֥ן פִּשְׁרֵֽהּ׃ פ

‎46 ‏בֵּ֠אדַיִן מַלְכָּ֤א נְבֽוּכַדְנֶצַּר֙ נְפַ֣ל עַל־אַנְפּ֔וֹהִי וּלְדָנִיֵּ֖אל סְגִ֑ד וּמִנְחָה֙ וְנִ֣יחֹחִ֔ין אֲמַ֖ר לְנַסָּ֥כָה לֵֽהּ׃

‎47 ‏עָנֵה֩ מַלְכָּ֨א לְדָנִיֵּ֜אל וְאָמַ֗ר מִן־קְשֹׁט֙ דִּ֣י אֱלָהֲכ֗וֹן ה֣וּא אֱלָ֧הּ אֱלָהִ֛ין וּמָרֵ֥א מַלְכִ֖ין וְגָלֵ֣ה רָזִ֑ין דִּ֣י יְכֵ֔לְתָּ לְמִגְלֵ֖א רָזָ֥ה דְנָֽה׃

‎48 ‏אֱדַ֨יִן מַלְכָּ֜א לְדָנִיֵּ֣אל רַבִּ֗י וּמַתְּנָ֨ן רַבְרְבָ֤ן שַׂגִּיאָן֙ יְהַב־לֵ֔הּ וְהַ֨שְׁלְטֵ֔הּ עַ֖ל כָּל־מְדִינַ֣ת בָּבֶ֑ל וְרַב־סִגְנִ֔ין עַ֖ל כָּל־חַכִּימֵ֥י בָבֶֽל׃

‎49 ‏וְדָנִיֵּאל֙ בְּעָ֣א מִן־מַלְכָּ֔א וּמַנִּ֗י עַ֤ל עֲבִֽידְתָּא֙ דִּ֚י מְדִינַ֣ת בָּבֶ֔ל לְשַׁדְרַ֥ךְ מֵישַׁ֖ךְ וַעֲבֵ֣ד נְג֑וֹ וְדָנִיֵּ֖אל בִּתְרַ֥ע מַלְכָּֽא׃ פ

Vul

1 In anno secundo regni Nabuchodonosor, vidit Nabuchodonosor somnium, et conterritus est spiritus ejus, et somnium ejus fugit ab eo.

2 Præcepit autem rex ut convocarentur arioli, et magi, et malefici, et Chaldæi, ut indicarent regi somnia sua. Qui cum venissent, steterunt coram rege.

3 Et dixit ad eos rex: Vidi somnium, et mente confusus ignoro quid viderim.

4 Responderuntque Chaldæi regi syriace: Rex, in sempiternum vive! dic somnium servis tuis, et interpretationem ejus indicabimus.

5 Et respondens rex ait Chaldæis: Sermo recessit a me: nisi indicaveritis mihi somnium, et conjecturam ejus, peribitis vos, et domus vestræ publicabuntur.

6 Si autem somnium, et conjecturam ejus narraveritis, præmia, et dona, et honorem multum accipietis a me. Somnium igitur, et interpretationem ejus indicate mihi.

7 Responderunt secundo, atque dixerunt: Rex somnium dicat servis suis, et interpretationem illius indicabimus.

8 Respondit rex, et ait: Certe novi quod tempus redimitis, scientes quod recesserit a me sermo.

9 Si ergo somnium non indicaveritis mihi, una est de vobis sententia, quod interpretationem quoque fallacem, et deceptione plenam composueritis, ut loquamini mihi donec tempus pertranseat. Somnium itaque dicite mihi, ut sciam quod interpretationem quoque ejus veram loquamini.

10 Respondentes ergo Chaldæi coram rege, dixerunt: Non est homo super terram, qui sermonem tuum, rex, possit implere: sed neque regum quisquam magnus et potens verbum hujuscemodi sciscitatur ab omni ariolo, et mago, et Chaldæo.

11 Sermo enim, quem tu quæris, rex, gravis est: nec reperietur quisquam qui indicet illum in conspectu regis, exceptis diis, quorum non est cum hominibus conversatio.

12 Quo audito, rex, in furore et in ira magna, præcepit ut perirent omnes sapientes Babylonis.

13 Et egressa sententia, sapientes interficiebantur: quærebanturque Daniel et socii ejus, ut perirent.

14 Tunc Daniel requisivit de lege atque sententia ab Arioch principe militiæ regis, qui egressus fuerat ad interficiendos sapientes Babylonis.

15 Et interrogavit eum, qui a rege potestatem acceperat, quam ob causam tam crudelis sententia a facie regis esset egressa. Cum ergo rem indicasset Arioch Danieli,

16 Daniel ingressus rogavit regem ut tempus daret sibi ad solutionem indicandam regi.

17 Et ingressus est domum suam, Ananiæque et Misaëli et Azariæ, sociis suis, indicavit negotium,

18 ut quærerent misericordiam a facie Dei cæli super sacramento isto, et non perirent Daniel et socii ejus cum ceteris sapientibus Babylonis.

19 Tunc Danieli mysterium per visionem nocte revelatum est: et benedixit Daniel Deum cæli,

20 et locutus ait: Sit nomen Domini benedictum a sæculo et usque in sæculum: quia sapientia et fortitudo ejus sunt.

21 Et ipse mutat tempora, et ætates: transfert regna, atque constituit: dat sapientiam sapientibus, et scientiam intelligentibus disciplinam.

22 Ipse revelat profunda et abscondita, et novit in tenebris constituta: et lux cum eo est.

23 Tibi, Deus patrum nostrorum, confiteor, teque laudo, quia sapientiam et fortitudinem dedisti mihi, et nunc ostendisti mihi quæ rogavimus te, quia sermonem regis aperuisti nobis.

24 Post hæc Daniel ingressus ad Arioch, quem constituerat rex ut perderet sapientes Babylonis, sic ei locutus est: Sapientes Babylonis ne perdas: introduc me in conspectu regis, et solutionem regi narrabo.

25 Tunc Arioch festinus introduxit Danielem ad regem, et dixit ei: Inveni hominem de filiis transmigrationis Juda, qui solutionem regi annuntiet.

26 Respondit rex, et dixit Danieli, cujus nomen erat Baltassar: Putasne vere potes mihi indicare somnium, quod vidi, et interpretationem ejus?

27 Et respondens Daniel coram rege, ait: Mysterium, quod rex interrogat, sapientes, magi, arioli, et aruspices nequeunt indicare regi:

28 sed est Deus in cælo revelans mysteria, qui indicavit tibi, rex Nabuchodonosor, quæ ventura sunt in novissimis temporibus. Somnium tuum, et visiones capitis tui in cubili tuo hujuscemodi sunt.

29 Tu, rex, cogitare cœpisti in strato tuo, quid esset futurum post hæc: et qui revelat mysteria, ostendit tibi quæ ventura sunt.

30 Mihi quoque non in sapientia, quæ est in me plus quam in cunctis viventibus, sacramentum hoc revelatum est: sed ut interpretatio regi manifesta fieret, et cogitationes mentis tuæ scires.

31 Tu, rex, videbas, et ecce quasi statua una grandis: statua illa magna, et statura sublimis stabat contra te, et intuitus ejus erat terribilis.

32 Hujus statuæ caput ex auro optimo erat, pectus autem et brachia de argento, porro venter et femora ex ære,

33 tibiæ autem ferreæ: pedum quædam pars erat ferrea, quædam autem fictilis.

34 Videbas ita, donec abscissus est lapis de monte sine manibus: et percussit statuam in pedibus ejus ferreis et fictilibus, et comminuit eos.

35 Tunc contrita sunt pariter ferrum, testa, æs, argentum, et aurum, et redacta quasi in favillam æstivæ areæ, quæ rapta sunt vento, nullusque locus inventus est eis: lapis autem, qui percusserat statuam, factus est mons magnus, et implevit universam terram.

36 Hoc est somnium: interpretationem quoque ejus dicemus coram te, rex.

37 Tu rex regum es: et Deus cæli regnum, et fortitudinem, et imperium, et gloriam dedit tibi:

38 et omnia, in quibus habitant filii hominum, et bestiæ agri: volucres quoque cæli dedit in manu tua, et sub ditione tua universa constituit: tu es ergo caput aureum.

39 Et post te consurget regnum aliud minus te argenteum: et regnum tertium aliud æreum, quod imperabit universæ terræ.

40 Et regnum quartum erit velut ferrum: quomodo ferrum comminuit, et domat omnia, sic comminuet, et conteret omnia hæc.

41 Porro quia vidisti pedum, et digitorum partem testæ figuli, et partem ferream, regnum divisum erit: quod tamen de plantario ferri orietur, secundum quod vidisti ferrum mistum testæ ex luto.

42 Et digitos pedum ex parte ferreos, et ex parte fictiles: ex parte regnum erit solidum, et ex parte contritum.

43 Quod autem vidisti ferrum mistum testæ ex luto, commiscebuntur quidem humano semine, sed non adhærebunt sibi, sicut ferrum misceri non potest testæ.

44 In diebus autem regnorum illorum suscitabit Deus cæli regnum, quod in æternum non dissipabitur, et regnum ejus alteri populo non tradetur: comminuet autem, et consumet universa regna hæc, et ipsum stabit in æternum.

45 Secundum quod vidisti, quod de monte abscissus est lapis sine manibus, et comminuit testam, et ferrum, et æs, et argentum, et aurum, Deus magnus ostendit regi quæ ventura sunt postea: et verum est somnium, et fidelis interpretatio ejus.

46 Tunc rex Nabuchodonosor cecidit in faciem suam, et Danielem adoravit, et hostias, et incensum præcepit ut sacrificarent ei.

47 Loquens ergo rex, ait Danieli: Vere Deus vester Deus deorum est, et Dominus regum, et revelans mysteria: quoniam tu potuisti aperire hoc sacramentum.

48 Tunc rex Danielem in sublime extulit, et munera multa et magna dedit ei: et constituit eum principem super omnes provincias Babylonis, et præfectum magistratuum super cunctos sapientes Babylonis.

49 Daniel autem postulavit a rege, et constituit super opera provinciæ Babylonis Sidrach, Misach, et Abdenago: ipse autem Daniel erat in foribus regis.