Sacred Texts Legends & Sagas Iceland Index Previous Next
II.
HORÆ
IN FESTO MAGNI COMITIS MARTYRIS.
In Solennitate (1) Sancti Magni Martyris duplex Festum super Psalmos feriales. [Ad primas Vesperas.]
Antiphona.
In hymnis fidelium vox pulset coelestia,
Magni dum recolitur martyris victoria.
Capitulum.
Beatus vir. (2) [qui suffert tentationem: quoniam cum probatus fuerit, accipiet coronam vitae; quam repromisit Deus diligentibus, etc. Deo gratias. S. Jac. 1, 12.]
Require in communi unius Martyris.
Responsorium.
Magne Dei miles tua festa tuere colentes
Orcades, alme Comes digne rege te venerantes,
Pelle pater pestes nostras, pius ablue sordes.
Versus.
Funde preces, tecum regnemus ut omne per aevum.
Pelle pater pestes nostras, pius ablue sordes.
Gloria Patri.
Hymnus.
Hymnis perdulcibus Magni praeconia,
Corde (3) vocibus pangamus inclita:
Ejus mirifica promentes opera
Jugi digna memoria.
Hic ex prosapia magna progenitus
In pueritia vixit divinitus:
Post hoc est fructus horum sceleribus (4)
In gente nequam alitus.
Ut Paulus Domino Magnus convertitur,
Christum ex animo toto consequitur,
Ardere creditur sed non exuritur
Rubus dum florens cernitur.
Sic in cubiculo sponsus cum virgine,
Insigni titulo, pro! continentiae,
Vivit a venere divino munere
Annis decem continue.
De templo trahitur Magnus dominico,
Repletus patitur ex Sacrificio,
Migrat de praelio rubens martyrio,
Castoque candens lilio.
Hujus ut passio nostrorum criminum
Fiat ablutio, poscamus Dominum:
Ut nobis guadium post hoc exilium
Largiatur perpetuum.
Honor laudatio per mundi climata
Uni sit Domino, trinoque gloria
In trina machina qui regit omnia
Per cuncta semper saecula. Amen.
Versus.
Gloria et honore [coronasti eum Domine:
Responsorium.
Et constituisti eum super opera manuum tuarum.]
[Ps. 8. 6.]
Antiphona.
Dulce melos in hoc solennio
Summi Regis cantemus Filio,
Hostem vicit cujus suffragio
Martyr Magnus victor suo (5) gladio;
Cujus nobis sit sacra translatio
Contra hostes perpes tuitio.
Hoec antiphona dicetur in translatione ejusdem Sancti, viz. "Dulce melos." Alia antiphona quae habetur in isto festo, scil. in passione.
Antiphona.
Lux dicata Magni martyrio
Instat jugi colenda guadio;
Qua mutatur grato commercio
Mors in vitam, in plausum passio:
O mors felix, cujus supplicium
Vitae reddit aeternae premium.
Psalmus.
Magnificat. [Luc. 1, 46.]
Oratio.
Sancti Magni martyris tui Domine merita preciosa nos tueant, in quibus majestatis tuae opera predicantes, et presens capiamus adjutorium pariter et futurum. Per Dominum [nostrum Jesum Christum].
Ad Matutinum.
Invitatorium.
Sancti Magni colentes solennia,
Regis Regum laudemus magnalia.
Psalmus.
Venite. [Ps. 94, 1.]
Hymnus.
Hymnis praedulcibus etc., ut supra.
In primo nocturno, antiphona.
Magnus ex prosapia magna procreatus
Actum (6) vita moribus major est probatus.
Psalmus.
Beatus vir. [Ps. 1, 1.]
Antiphona.
Praedis vacans primitus (7) pravorum instinctu
Et (8) Paulus convertitur in viae procinctu.
Psalmus.
Quare fremuerunt gentes. [Ps. 2, 1.]
Antiphona.
Saulus ecce Paulus fit, praedo fit patronus
Persecutor factus est plebis pastor bonus.
Psalmus.
Domine quid. [Ps. 3, 1.]
Versus.
Gloria et honore [ut sup.]
Lectio prima.
Beatus Magnus apud Orcadas insulas oriundus nobilissimo genere et alti sanguinis parentela fuit. Pater illarum insularum comes et dominus nominatissimus fuisse dicitur juxta nomina magnorum qui sunt in terris. Mater vero haud nec (sic) minori sanguinis propagine decorata. Sed cum multis nobilitas generis parare soleat ignobilitatem mentis, Beatus Magnus adhuc infantulus, divina instinctus gratia, nobilitatem virtutis sanguinis nobilitatem longe praecellere censuit.
Responsorium.
Nova mundus resultet gloria, (9)
Sancti Magni plaudens victoria,
Qua coelestis exultat curia.
Versus.
Guade tellus felix Orcadia
Novae lucis refulgens gratia
Qua coelestis exultat curia.
Lectio secunda.
Agebat enim senem moribus, annis puer expars (sic) lasciviae puerilis, in gestu tam jocundus et hilaris, in sermone tam amabilis et affabilis, in incessu tam modestus exstitit et gravis, ut nil appareret in eo quod possit offendere intuentes aut vicio eisdem apprehendi.
Responsorium.
Mali bonos solent pervertere
Quibus victis (10) primaevo tempore
Praedis Magnus coepit insistere.
Versus.
Sed electum Deus eripere
Non moratur de mortis foedere.
Praedis Magnus coepit insistere.
Lectio tertia.
Nam patre ejus apud Norvagiam rebus humanis exempto, quidam Haco nomine, filius patrui sui, irruens in quendam procuratorem regis Norvagiae qui patrem (11) Beati Magni ex parte regis administrabat, dominium totius comitatus Orcadiae sibi subjugaret; (12) cum non nisi pars dimidia totius comitatus Orcadiae de jure competeret, alia enim pars ad Beatum Magnum jure spectabat haereditario.
Responsorium.
Magnus praedo mutatur penitus,
De raptore fit pater inclitus,
Agnus redit ad caulam perditus.
Versus.
Sacri plenus affatu (13) Spiritus
Gregem regit hic vervex reditus. (14)
Agnus redit ad caulam perditus.
Gloria [Patri, etc.]
In secundo nocturno, antiphona.
Vir sanctus in comitem digne sublimatus,
Carnem per continuos domat cruciatus.
Psalmus.
Cum ivocarem. [Ps. 4, 2.]
Antiphona.
Justus, pius, humilis, et modestus
Iste suis praefuit exemplis honestus.
Psalmus.
Verba mea. [Ps. 5, 2.]
Antiphona.
Magnus inter caeteros gratia divina
Plenus fulget velut stella matutina.
Psalmus.
Domine Dominus. [Ps. 6, 1.]
Versus.
Posuisti, Domine, super caput ejus:
Responsorium.
[Coronam de lapide pretioso].
Lectio quarta.
Nec mora totius sceleris armariolum predictus Haco et satillites (satellites) sui in necem Beati Magni conspiraverunt: seditionem igitur cum Beato Magno pacifice palliantes in dolo locuti scilicet, ut Beatus Magnus et Haco statuto die in quandam insulam quae dicitur Eglissei ecclesia cum pari numero et armorum convenirent, foedus percuterent, pacem prolocutam firmarent, ne in futurum contentionis scrupulus processu temporis reduceretur et pax firmata deformaretur nequaquam.
Responsorium.
Preter carnem in carne vivere,
Studet Magnus divino munere,
Miro poene (15) se domans genere.
Versus.
Annis decem in thoro virginis
Labe carens mansit libidinis,
Miro poene se domans genere.
Lectio quinta.
Placuit hoc Beato Magno, et ad praedictam insulam in qua mansio sita erat, cum duabus longis navibus nullius mali habens suspicionem pervenit. Imminente vero die inter eos statuto praedictus Haco cum septem vel octo navibus viris sanctorum Christi sanguinem sitientibus onustis sibi associatis praedictam insulam applicuit. Seditionem igitur Haconis comperiens, nec formidine percussus ecclesiam adiit: suis igitur vim repellere volentibus, et Haconis furori resistere suggerentibus, fertur respondisse se malle injuriam accipere quam irrogare, sciens quod omnis fraus in se reversa colliditur.
Responsorium.
Haco Magni terras et praedia
Sibi subdens invasit omnia,
Contra mitem furit insania.
Versus.
Nulla Magnus fractus injuria
Cuncta suffert mira constantia.
Contra mitem furit insania.
Lectio sexta.
Erat autem hora in qua sacerdos, sacris vestibus indutus, in altari Unigenitum Patri sub panis specie et vini in signum humanae reconciliationis presentavit, nec ab re illum hoc fecisse credendum est ut illic hostia fieret ubi totius mundi hostia salutaris offerebatur. Missis quidem (sic) igitur quatuor apparitoribus quorum pedes veloces ad effundendum sanguinem erant, qui ad omne opus nefarium caeteris omnium proniores essent et promptiores, Christum Dei rapere, et illum sibi praesentari constituunt. O quam dira et inaudita presumtio! lupi crudelis immanitas ovem rapere, lacerare atque jugulare in pastorum presentia non veretur. Irruentibus igitur in ecclesiam Dei apparitoribus, justus ab injustis injuste rapitur, extrahitur et Haconis presentiae presentatur. Nec mora electus, est (sic) data ab Hacone sententia, lictori traditur ut capitali sententia plecteretur.
Responsorium.
Cessit Magnus furentis odio,
Rex Anglorum quem sumptu regio
Suo digne fovet palatio.
Versus.
Anni redit transacti spatio
Nutu Dei tutus martyrio,
Rex digne suo fovet palatio.
Gloria Patri.
In tertio nocturno, antiphona.
Vir Sanctus ad propria reversus componit
Cum Hacone perfido, qui fraudem disponit,
Expetit ecclesiam, qua fraude comperta,
Ut pararet hostiam se Christo spe certa.
Psalmus.
In Domino confido. [Ps. 10, 1.]
Antiphona.
Hostes turbat Comitis more salutaris,
Hostia dum refici expectat altaris;
Sanctum trahunt, rapiunt, templum irrumpentes,
Sacro plenum pabulo extrahunt amentes.
Psalmus.
Domine quis. [Ps. 14, 1.]
Antiphona.
Haconis presentiae Magnus presentatur,
Sitit agni sanguine lupus fore satur,
Protulit sententiam ut morti tradatur,
Et lictori traditur ut hanc exequatur.
Psalmus.
Domine in virtute. [Ps. 20, 1.]
Versus.
Justus ut palma florebit [in domo Domini plantatus.
Responsorium.
Gaudeamus et exultemus in ejus sacra solemnitate.]
Lectio septima.
Evangelium secundum Johannem iii. c.
In illo tempore dixit Jesus discipulis suis, Nisi
granum frumenti cadens in terra mortuum fuerit, ipsum
solum manet. Et reliqua.
Ex eadem historia.
Eductus igitur hilari mente et intrepido animo quasi ad epulas invitatus agonem suum Domino precibus commendans, securi bis in cerebrum suum vibrata ictum ferientis suscepit. Sed quem lictor exemit mundo hunc Christus intulit coelo. Corpus solo sternitur, sed anima in coelo sublimatur.
Responsorium.
Novi inde regnat perfidia,
Alter Abel fratris invidia
Ruit, victor regnat in gloria.
Plangens ista plaudit Orcadia.
Versus.
Haco Magno sub pacis basio
Mortem parat fraudis consilio.
Plangens ista plaudit Orcadia.
Lectio octava.
Hodie depositis corruptibilibus exuviis ascendit supernis; et est ei honor et gloria coram simul discumbentibus; ascendit inquam claris (16) meritis, triumphis gloriosus. Passus est Beatus Magnus martyr proprio sanguine laureatus, anno Domini millesimo centesimo quarto, sextodecimo Kalend. Maii, feria secunda.
Responsorium.
Hostes movet Magni collegium,
Propulsare et scelus nefarium,
Sanctus auctorque fore taedium (17)
Mavult gratis pati martyrium.
Lectio nona.
Nunc ergo dilectissimi sanguinarios affectus propulsantes et coelestia desideria Dei invitantes (18) subjugatis vitiorum incursibus, ipsius meritis vestigiis toto mentis desiderio, in quantum nostra fragilitas permittit, inhaerere studeamus; ipse sit forma cui impremamur, (19) exemplar quod imitemur. Ergo devotionis legibus et debitae reverentiae destitutis, mole peccaminum nostrorum pressi, Beati martyris praesidium efflagitemus, quatenus ipsius meritis et precibus suffragantibus coronae immarcescibilis, quam hodierna die consecutus est, participes effici mereamur, praestante Domino nostro Jesu Christo, qui cum Patre et Spiritu Sancto vivit et regnat Deus.
Responsorium.
Jesu pie, nos Magni precibus,
Noxae reos absolve nexibus,
Condemnati carnis operibus,
Ne privemur supernis sedibus.
Versus.
Mentes nostras illustra moribus,
Pacem dona nostris temporibus,
Condemnati carnis operibus,
Ne privemur supernis (20) sedibus.
Gloria Patri.
Versus.
Ora pro nobis beate martyr Magne.
In Laudibus, antiphona.
Favus stillans frangitur mellis dans dulcorem,
Mala quaeque fugiunt cujus per odorem.
Psalmus. Dominus regnavit. [Ps. 92, 1.]
Antiphona.
Vir sanctus occiditur cujus dant stuporem
Signa, caecos luminant, temperant furorem.
Psalmus.
Jubilate. [Ps. 65, 1.]
Antiphona.
Surdi, muti, precibus Magni reparantur,
Claudis data sanitas, leprosi mundantur.
Psalmus.
Deus Deus meus. [Ps. 62, 1.]
Antiphona.
Ferro vincti martyris ope relaxantur,
Naufragantes nexibus mortis liberantur.
Psalmus.
Benedicite. [Ps. 65, 8.]
Antiphona.
Fit moestis laetitia, aegris medicina,
Spes firma periculis, salus in ruina.
Capitulum.
Beatus vir, ut supra.
Hymnus.
Exultemus concrepantes sonora melodia
Sancti Magni venerantes martyris insignia,
Ejus digna praedicantes post palmam (21) miracula.
Odor manat en unguenti, alabastrum frangitur,
Quovis morbo gravescente salus vera redditur
Plebs concurrit, fit egenti cuiquam quod petitur.
Leprum mundat, et furorem pellit ab amentibus,
Contuendi dat vigorem privatis luminibus,
Mutis fandi praebet morem, gressum claudicantibus.
Ferro vincti relaxantur, surdi simul audiunt,
Casu fracti mox sanantur, mala quaeque fugiunt,
Naufragantes liberantur dum procellae saeviunt.
O quam probat hunc beatum ossis ejus ustio.
Bis fit auri crux crematum os, sed ossis tercio (22)
Crux fit os ejus sacratum, tam miro commercio.
Magne pater famulorum tibi supplicantium,
Sordes terge delictorium, fidem firma mentium,
Adeptores praemiorum quo simus coelestium.
Laus perennis Trinitati, salus, virtus, gloria,
Uni decus Deitati, mira cujus gratia
Sui cuncti majestati serviunt per saecula. Amen.
Versus.
Justus germin[abit sicut lilium.
Responsorium.
Et florebit in aeternum ante Dominum.]
Antiphona.
Magne pater conforta flebiles,
Ope pia sustenta debiles,
Casu mortis eripe fragiles,
Regno vitae ne sumus exules.
Psalmus.
Benedictus. [Luc. 1. 68.]
Oratio.
Deus cujus nutu absque sanctorum solatio nullius temporis praeterit cursus, tribue nobis quaesumus tua piissima dignatione ut Sancti Magni martyris tui pia interventione a cunctis adversitatibus assidua protectione tuae magnae misericordiae mereamur potiri. Per Dominum nostrum Jesum Christum.
Ad primam, antiphona.
Favus, etc. [ut supr.]
Psalmus.
Deus in nomine tuo. [Ps. 53, 1.]
Antiphona.
Gratias tibi Deus.
Psalmus.
Quicunque vult.
Ad tertiam, antiphona.
Vir sanctus [ut supra, P. 312].
Psalmus.
Legem pone. [Ps. 119, 33-48.]
Capitulum.
Beatus vir et alia capitula, ac Responsoria de communi unius martyris.
Ad sextam, antiphona.
Surdi, etc. [ut supra, P. 316].
Ad nonam, antiphona.
Fit moestis, etc. [ut supra, p. 316].
Ad secundas vesperas super psalmos feriales, antiphona.
Favus stillans, etc. [ut supra, P. 315].
Capitulum.
Beatus vir. [qui in sapientia morabitur, et qui in justitia sua meditabitur, et in sensu cogitabit circumspectionem Dei. Eccl. ch. 14. 22. ]
Hymnus.
Exultemus [ut supra, P. 316].
Versus.
Justus germinabit, etc. [ut supra, P. 317].
Antiphona.
Hic vir [despiciens mundum et terrena triumphans, Divitias caelo condidit, ore, manu.]
Psalmus.
Magnificat [ut supra].
Oratio ut supra.
****************
1. "Solennitate." Ex Breviario Aberdonensi, pars hiem., in propr. Sanct., fol. 87, seq., coll. cum Vita Sancti Magni in Actis Sanctorum Boll., Die decima sexta Aprilis.
2. "Beatus vir." The portions within brackets have been filled in from the Sarum Breviary by the kindness of the Rev. Canon Cooke.
3. "Corde," "cordis" Boll.
4. "Fructus horum sceleribus," "factus homo sceleribus" Boll. rightly.
5. "suo," "sub" Boll. rightly.
6. "Actum," "Actu" Boll. rightly.
7. "primitus," "juvenis," Boll.
8. "Et," "Ut" Boll. rightly.
9. "Gloria." For this line Boll. reads "Per nova mundus resultet "gaudia," less rightly.
10. "Victis," "Victus" Boll. rightly.
11. "Patrem," "partem" Boll. rightly.
12. "Subjugaret," "subjugabat" Boll.
13. "Affatu," "afflatu" Boll. rightly.
14. "Reditus," "redditus" Boll.
15. "Poene," "plane" Boll.
16. "Claris," "clarus" Boll. rightly
17. "Sanctus auctorque fore taedium," The Boll. Coll. reads "Sanctus retorquens ferre toedium."
18. "Invitantes," imitantes?
19. "Impremamur," "imprimamus" Boll.
20. "Supernis," "aeternis" Boll.
21. "Palmam," "Mortem" Boll.
22. "Bis fit," etc. Here the Boll. read "Bis ut aurum concrematur os, sed ustum tercio."