Book 6
Chapter 101
|
1
iti pratisamādiṣṭo hanūmān mārutātmajaḥ praviveśa purīṃ laṅkāṃ pūjyamāno niśācaraiḥ 2 praviśya tu mahātejā rāvaṇasya niveśanam dadarśa śaśinā hīnāṃ sātaṅkām iva rohiṇīm 3 nibhṛtaḥ praṇataḥ prahvaḥ so 'bhigamyābhivādya ca rāmasya vacanaṃ sarvam ākhyātum upacakrame 4 vaidehi kuśalī rāmaḥ sasugrīvaḥ salakṣmaṇaḥ kuśalaṃ cāha siddhārtho hataśatrur ariṃdamaḥ 5 vibhīṣaṇasahāyena rāmeṇa haribhiḥ saha nihato rāvaṇo devi lakṣmaṇasya nayena ca 6 pṛṣṭvā ca kuśalaṃ rāmo vīras tvāṃ raghunandanaḥ abravīt paramaprītaḥ kṛtārthenāntarātmanā 7 priyam ākhyāmi te devi tvāṃ tu bhayaḥ sabhājaye diṣṭyā jīvasi dharmajñe jayena mama saṃyuge 8 labdho no vijayaḥ sīte svasthā bhava gatavyathā rāvaṇaḥ sa hataḥ śatrur laṅkā ceyaṃ vaśe sthitā 9 mayā hy alabdhanidreṇa dhṛtena tava nirjaye pratijñaiṣā vinistīrṇā baddhvā setuṃ mahodadhau 10 saṃbhramaś ca na kartavyo vartantyā rāvaṇālaye vibhīṣaṇa vidheyaṃ hi laṅkaiśvaryam idaṃ kṛtam 11 tad āśvasihi viśvastā svagṛhe parivartase ayaṃ cābhyeti saṃhṛṣṭas tvaddarśanasamutsukaḥ 12 evam uktā samutpatya sītā śaśinibhānanā praharṣeṇāvaruddhā sā vyājahāra na kiṃ cana 13 abravīc ca hariśreṣṭhaḥ sītām apratijalpatīm kiṃ tvaṃ cintayase devi kiṃ ca māṃ nābhibhāṣase 14 evam uktā hanumatā sītā dharme vyavasthitā abravīt paramapritā harṣagadgadayā girā 15 priyam etad upaśrutya bhartur vijayasaṃśritam praharṣavaśam āpannā nirvākyāsmi kṣaṇāntaram 16 na hi paśyāmi sadṛśaṃ cintayantī plavaṃgama matpriyākhyānakasyeha tava pratyabhinandanam 17 na ca paśyāmi tat saumya pṛthivyām api vānara sadṛśaṃ matpriyākhyāne tava dātuṃ bhavet samam 18 hiraṇyaṃ vā suvarṇaṃ vā ratnāni vividhāni ca rājyaṃ vā triṣu lokeṣu naitad arhati bhāṣitum 19 evam uktas tu vaidehyā pratyuvāca plavaṃgamaḥ pragṛhītāñjalir vākyaṃ sītāyāḥ pramukhe sthitaḥ 20 bhartuḥ priyahite yukte bhartur vijayakāṅkṣiṇi snigdham evaṃvidhaṃ vākyaṃ tvam evārhasi bhāṣitum 21 tavaitad vacanaṃ saumye sāravat snigdham eva ca ratnaughād vividhāc cāpi devarājyād viśiṣyate 22 arthataś ca mayā prāptā devarājyādayo guṇāḥ hataśatruṃ vijayinaṃ rāmaṃ paśyāmi yat sthitam 23 imās tu khalu rākṣasyo yadi tvam anumanyase hantum icchāmy ahaṃ sarvā yābhis tvaṃ tarjitā purā 24 kliśyantīṃ patidevāṃ tvām aśokavanikāṃ gatām ghorarūpasamācārāḥ krūrāḥ krūratarekṣaṇāḥ 25 rākṣasyo dāruṇakathā varam etaṃ prayaccha me icchāmi vividhair ghātair hantum etāḥ sudāruṇāḥ 26 muṣṭibhiḥ pāṇibhiś caiva caraṇaiś caiva śobhane ghorair jānuprahāraiś ca daśanānāṃ ca pātanaiḥ 27 bhakṣaṇaiḥ karṇanāsānāṃ keśānāṃ luñcanais tathā bhṛśaṃ śuṣkamukhībhiś ca dāruṇair laṅghanair hataiḥ 28 evaṃprakārair bahubhir viprakārair yaśasvini hantum icchāmy ahaṃ devi tavemāḥ kṛtakilbiṣāḥ 29 evam uktā mahumatā vaidehī janakātmajā uvāca dharmasahitaṃ hanūmantaṃ yaśasvinī 30 rājasaṃśrayavaśyānāṃ kurvatīnāṃ parājñayā vidheyānāṃ ca dāsīnāṃ kaḥ kupyed vānarottama 31 bhāgyavaiṣamya yogena purā duścaritena ca mayaitet prāpyate sarvaṃ svakṛtaṃ hy upabhujyate 32 prāptavyaṃ tu daśā yogān mayaitad iti niścitam dāsīnāṃ rāvaṇasyāhaṃ marṣayāmīha durbalā 33 ājñaptā rāvaṇenaitā rākṣasyo mām atarjayan hate tasmin na kuryur hi tarjanaṃ vānarottama 34 ayaṃ vyāghrasamīpe tu purāṇo dharmasaṃhitaḥ ṛkṣeṇa gītaḥ śloko me taṃ nibodha plavaṃgama 35 na paraḥ pāpam ādatte pareṣāṃ pāpakarmaṇām samayo rakṣitavyas tu santaś cāritrabhūṣaṇāḥ 36 pāpānāṃ vā śubhānāṃ vā vadhārhāṇāṃ plavaṃgama kāryaṃ kāruṇyam āryeṇa na kaś cin nāparādhyati 37 lokahiṃsāvihārāṇāṃ rakṣasāṃ kāmarūpiṇam kurvatām api pāpāni naiva kāryam aśobhanam 38 evam uktas tu hanumān sītayā vākyakovidaḥ pratyuvāca tataḥ sītāṃ rāmapatnīṃ yaśasvinīm 39 yuktā rāmasya bhavatī dharmapatnī yaśasvinī pratisaṃdiśa māṃ devi gamiṣye yatra rāghavaḥ 40 evam uktā hanumatā vaidehī janakātmajā abravīd draṣṭum icchāmi bhartāraṃ vānarottama 41 tasyās tadvacanaṃ śrutvā hanumān pavanātmajaḥ harṣayan maithilīṃ vākyam uvācedaṃ mahādyutiḥ 42 pūrṇacandrānanaṃ rāmaṃ drakṣyasy ārye salakṣmaṇam sthiramitraṃ hatāmitraṃ śacīva tridaśeśvaram 43 tām evam uktvā rājantīṃ sītāṃ sākṣād iva śriyam ājagāma mahāvego hanūmān yatra rāghavaḥ |
1
इति परतिसमादिष्टॊ हनूमान मारुतात्मजः परविवेश पुरीं लङ्कां पूज्यमानॊ निशाचरैः 2 परविश्य तु महातेजा रावणस्य निवेशनम ददर्श शशिना हीनां सातङ्काम इव रॊहिणीम 3 निभृतः परणतः परह्वः सॊ ऽभिगम्याभिवाद्य च रामस्य वचनं सर्वम आख्यातुम उपचक्रमे 4 वैदेहि कुशली रामः ससुग्रीवः सलक्ष्मणः कुशलं चाह सिद्धार्थॊ हतशत्रुर अरिंदमः 5 विभीषणसहायेन रामेण हरिभिः सह निहतॊ रावणॊ देवि लक्ष्मणस्य नयेन च 6 पृष्ट्वा च कुशलं रामॊ वीरस तवां रघुनन्दनः अब्रवीत परमप्रीतः कृतार्थेनान्तरात्मना 7 परियम आख्यामि ते देवि तवां तु भयः सभाजये दिष्ट्या जीवसि धर्मज्ञे जयेन मम संयुगे 8 लब्धॊ नॊ विजयः सीते सवस्था भव गतव्यथा रावणः स हतः शत्रुर लङ्का चेयं वशे सथिता 9 मया हय अलब्धनिद्रेण धृतेन तव निर्जये परतिज्ञैषा विनिस्तीर्णा बद्ध्वा सेतुं महॊदधौ 10 संभ्रमश च न कर्तव्यॊ वर्तन्त्या रावणालये विभीषण विधेयं हि लङ्कैश्वर्यम इदं कृतम 11 तद आश्वसिहि विश्वस्ता सवगृहे परिवर्तसे अयं चाभ्येति संहृष्टस तवद्दर्शनसमुत्सुकः 12 एवम उक्ता समुत्पत्य सीता शशिनिभानना परहर्षेणावरुद्धा सा वयाजहार न किं चन 13 अब्रवीच च हरिश्रेष्ठः सीताम अप्रतिजल्पतीम किं तवं चिन्तयसे देवि किं च मां नाभिभाषसे 14 एवम उक्ता हनुमता सीता धर्मे वयवस्थिता अब्रवीत परमप्रिता हर्षगद्गदया गिरा 15 परियम एतद उपश्रुत्य भर्तुर विजयसंश्रितम परहर्षवशम आपन्ना निर्वाक्यास्मि कषणान्तरम 16 न हि पश्यामि सदृशं चिन्तयन्ती पलवंगम मत्प्रियाख्यानकस्येह तव परत्यभिनन्दनम 17 न च पश्यामि तत सौम्य पृथिव्याम अपि वानर सदृशं मत्प्रियाख्याने तव दातुं भवेत समम 18 हिरण्यं वा सुवर्णं वा रत्नानि विविधानि च राज्यं वा तरिषु लॊकेषु नैतद अर्हति भाषितुम 19 एवम उक्तस तु वैदेह्या परत्युवाच पलवंगमः परगृहीताञ्जलिर वाक्यं सीतायाः परमुखे सथितः 20 भर्तुः परियहिते युक्ते भर्तुर विजयकाङ्क्षिणि सनिग्धम एवंविधं वाक्यं तवम एवार्हसि भाषितुम 21 तवैतद वचनं सौम्ये सारवत सनिग्धम एव च रत्नौघाद विविधाच चापि देवराज्याद विशिष्यते 22 अर्थतश च मया पराप्ता देवराज्यादयॊ गुणाः हतशत्रुं विजयिनं रामं पश्यामि यत सथितम 23 इमास तु खलु राक्षस्यॊ यदि तवम अनुमन्यसे हन्तुम इच्छाम्य अहं सर्वा याभिस तवं तर्जिता पुरा 24 कलिश्यन्तीं पतिदेवां तवाम अशॊकवनिकां गताम घॊररूपसमाचाराः करूराः करूरतरेक्षणाः 25 राक्षस्यॊ दारुणकथा वरम एतं परयच्छ मे इच्छामि विविधैर घातैर हन्तुम एताः सुदारुणाः 26 मुष्टिभिः पाणिभिश चैव चरणैश चैव शॊभने घॊरैर जानुप्रहारैश च दशनानां च पातनैः 27 भक्षणैः कर्णनासानां केशानां लुञ्चनैस तथा भृशं शुष्कमुखीभिश च दारुणैर लङ्घनैर हतैः 28 एवंप्रकारैर बहुभिर विप्रकारैर यशस्विनि हन्तुम इच्छाम्य अहं देवि तवेमाः कृतकिल्बिषाः 29 एवम उक्ता महुमता वैदेही जनकात्मजा उवाच धर्मसहितं हनूमन्तं यशस्विनी 30 राजसंश्रयवश्यानां कुर्वतीनां पराज्ञया विधेयानां च दासीनां कः कुप्येद वानरॊत्तम 31 भाग्यवैषम्य यॊगेन पुरा दुश्चरितेन च मयैतेत पराप्यते सर्वं सवकृतं हय उपभुज्यते 32 पराप्तव्यं तु दशा यॊगान मयैतद इति निश्चितम दासीनां रावणस्याहं मर्षयामीह दुर्बला 33 आज्ञप्ता रावणेनैता राक्षस्यॊ माम अतर्जयन हते तस्मिन न कुर्युर हि तर्जनं वानरॊत्तम 34 अयं वयाघ्रसमीपे तु पुराणॊ धर्मसंहितः ऋक्षेण गीतः शलॊकॊ मे तं निबॊध पलवंगम 35 न परः पापम आदत्ते परेषां पापकर्मणाम समयॊ रक्षितव्यस तु सन्तश चारित्रभूषणाः 36 पापानां वा शुभानां वा वधार्हाणां पलवंगम कार्यं कारुण्यम आर्येण न कश चिन नापराध्यति 37 लॊकहिंसाविहाराणां रक्षसां कामरूपिणम कुर्वताम अपि पापानि नैव कार्यम अशॊभनम 38 एवम उक्तस तु हनुमान सीतया वाक्यकॊविदः परत्युवाच ततः सीतां रामपत्नीं यशस्विनीम 39 युक्ता रामस्य भवती धर्मपत्नी यशस्विनी परतिसंदिश मां देवि गमिष्ये यत्र राघवः 40 एवम उक्ता हनुमता वैदेही जनकात्मजा अब्रवीद दरष्टुम इच्छामि भर्तारं वानरॊत्तम 41 तस्यास तद्वचनं शरुत्वा हनुमान पवनात्मजः हर्षयन मैथिलीं वाक्यम उवाचेदं महाद्युतिः 42 पूर्णचन्द्राननं रामं दरक्ष्यस्य आर्ये सलक्ष्मणम सथिरमित्रं हतामित्रं शचीव तरिदशेश्वरम 43 ताम एवम उक्त्वा राजन्तीं सीतां साक्षाद इव शरियम आजगाम महावेगॊ हनूमान यत्र राघवः |