Book 2
Chapter 85
|
1
kṛtabuddhiṃ nivāsāya tathaiva sa munis tadā bharataṃ kaikayī putram ātithyena nyamantrayat 2 abravīd bharatas tv enaṃ nanv idaṃ bhavatā kṛtam pādyam arghyaṃ tathātithyaṃ vane yad ūpapadyate 3 athovāca bharadvājo bharataṃ prahasann iva jāne tvāṃ prīti saṃyuktaṃ tuṣyes tvaṃ yena kena cit 4 senāyās tu tavaitasyāḥ kartum icchāmi bhojanam mama pritir yathā rūpā tvam arho manujarṣabha 5 kimarthaṃ cāpi nikṣipya dūre balam ihāgataḥ kasmān nehopayāto 'si sabalaḥ puruṣarṣabha 6 bharataḥ pratyuvācedaṃ prāñjalis taṃ tapodhanam sasainyo nopayāto 'smi bhagavan bhagavad bhayāt 7 vāji mukhyā manuṣyāś ca mattāś ca vara vāraṇāḥ pracchādya mahatīṃ bhūmiṃ bhagavann anuyānti mām 8 te vṛkṣān udakaṃ bhūmim āśrameṣūṭajāṃs tathā na hiṃsyur iti tenāham eka evāgatas tataḥ 9 ānīyatām itaḥ senety ājñaptaḥ paramarṣiṇā tathā tu cakre bharataḥ senāyāḥ samupāgamam 10 agniśālāṃ praviśyātha pītvāpaḥ parimṛjya ca ātithyasya kriyāhetor viśvakarmāṇam āhvayat 11 āhvaye viśvakarmāṇam ahaṃ tvaṣṭāram eva ca ātithyaṃ kartum icchāmi tatra me saṃvidhīyatām 12 prāk srotasaś ca yā nadyaḥ pratyak srotasa eva ca pṛthivyām antarikṣe ca samāyāntv adya sarvaśaḥ 13 anyāḥ sravantu maireyaṃ surām anyāḥ suniṣṭhitām aparāś codakaṃ śītam ikṣukāṇḍarasopamam 14 āhvaye devagandharvān viśvāvasuhahāhuhūn tathaivāpsaraso devīr gandharvīś cāpi sarvaśaḥ 15 ghṛtācīm atha viśvācīṃ miśrakeśīm alambusām śakraṃ yāś copatiṣṭhanti brahmāṇaṃ yāś ca bhāminīḥ sarvās tumburuṇā sārdham āhvaye saparicchadāḥ 16 vanaṃ kuruṣu yad divyaṃ vāso bhūṣaṇapatravat divyanārīphalaṃ śaśvat tat kauberam ihaiva tu 17 iha me bhagavān somo vidhattām annam uttamam bhakṣyaṃ bhojyaṃ ca coṣyaṃ ca lehyaṃ ca vividhaṃ bahu 18 vicitrāṇi ca mālyāni pādapapracyutāni ca surādīni ca peyāni māṃsāni vividhāni ca 19 evaṃ samādhinā yuktas tejasāpratimena ca śikṣāsvarasamāyuktaṃ tapasā cābravīn muniḥ 20 manasā dhyāyatas tasya prāṅmukhasya kṛtāñjaleḥ ājagmus tāni sarvāṇi daivatāni pṛthakpṛthak 21 malayaṃ durduraṃ caiva tataḥ svedanudo 'nilaḥ upaspṛśya vavau yuktyā supriyātmā sukhaḥ śivaḥ 22 tato 'bhyavartanta ghanā divyāḥ kusumavṛṣṭayaḥ devadundubhighoṣaś ca dikṣu sarvāsu śuśruve 23 pravavuś cottamā vātā nanṛtuś cāpsarogaṇāḥ prajagur devagandharvā vīṇā pramumucuḥ svarān 24 sa śabdo dyāṃ ca bhūmiṃ ca prāṇināṃ śravaṇāni ca viveśoccāritaḥ ślakṣṇaḥ samo layaguṇānvitaḥ 25 tasminn uparate śabde divye śrotrasukhe nṛṇām dadarśa bhārataṃ sainyaṃ vidhānaṃ viśvakarmaṇaḥ 26 babhūva hi samā bhūmiḥ samantāt pañcayojanam śādvalair bahubhiś channā nīlavaidūryasaṃnibhaiḥ 27 tasmin bilvāḥ kapitthāś ca panasā bījapūrakāḥ āmalakyo babhūvuś ca cūtāś ca phalabhūṣaṇāḥ 28 uttarebhyaḥ kurubhyaś ca vanaṃ divyopabhogavat ājagāma nadī divyā tīrajair bahubhir vṛtā 29 catuḥśālāni śubhrāṇi śālāś ca gajavājinām harmyaprāsādasaṃghātās toraṇāni śubhāni ca 30 sitameghanibhaṃ cāpi rājaveśma sutoraṇam śuklamālyakṛtākāraṃ divyagandhasamukṣitam 31 caturasram asaṃbādhaṃ śayanāsanayānavat divyaiḥ sarvarasair yuktaṃ divyabhojanavastravat 32 upakalpita sarvānnaṃ dhautanirmalabhājanam kḷptasarvāsanaṃ śrīmat svāstīrṇaśayanottamam 33 praviveśa mahābāhur anujñāto maharṣiṇā veśma tad ratnasaṃpūrṇaṃ bharataḥ kaikayīsutaḥ 34 anujagmuś ca taṃ sarve mantriṇaḥ sapurohitāḥ babhūvuś ca mudā yuktā taṃ dṛṣṭvā veśma saṃvidhim 35 tatra rājāsanaṃ divyaṃ vyajanaṃ chatram eva ca bharato mantribhiḥ sārdham abhyavartata rājavat 36 āsanaṃ pūjayām āsa rāmāyābhipraṇamya ca vālavyajanam ādāya nyaṣīdat sacivāsane 37 ānupūrvyān niṣeduś ca sarve mantrapurohitāḥ tataḥ senāpatiḥ paścāt praśāstā ca niṣedatuḥ 38 tatas tatra muhūrtena nadyaḥ pāyasakardamāḥ upātiṣṭhanta bharataṃ bharadvājasya śāsanat 39 tāsām ubhayataḥ kūlaṃ pāṇḍumṛttikalepanāḥ ramyāś cāvasathā divyā brahmaṇas tu prasādajāḥ 40 tenaiva ca muhūrtena divyābharaṇabhūṣitāḥ āgur viṃśatisāhasrā brāhmaṇā prahitāḥ striyaḥ 41 suvarṇamaṇimuktena pravālena ca śobhitāḥ āgur viṃśatisāhasrāḥ kuberaprahitāḥ striyaḥ 42 yābhir gṛhītaḥ puruṣaḥ sonmāda iva lakṣyate āgur viṃśatisāhasrā nandanād apsarogaṇāḥ 43 nāradas tumburur gopaḥ parvataḥ sūryavarcasaḥ ete gandharvarājāno bharatasyāgrato jaguḥ 44 alambusā miśrakeśī puṇḍarīkātha vāmanā upānṛtyaṃs tu bharataṃ bharadvājasya śāsanāt 45 yāni mālyāni deveṣu yāni caitrarathe vane prayāge tāny adṛśyanta bharadvājasya śāsanāt 46 bilvā mārdaṅgikā āsañ śamyā grāhā bibhītakāḥ aśvatthā nartakāś cāsan bharadvājasya tejasā 47 tataḥ saralatālāś ca tilakā naktamālakāḥ prahṛṣṭās tatra saṃpetuḥ kubjābhūtātha vāmanāḥ 48 śiṃśapāmalakī jambūr yāś cānyāḥ kānane latāḥ pramadā vigrahaṃ kṛtvā bharadvājāśrame 'vasan 49 surāṃ surāpāḥ pibata pāyasaṃ ca bubhukśitāḥ māṃsani ca sumedhyāni bhakṣyantāṃ yāvad icchatha 50 utsādya snāpayanti sma nadītīreṣu valguṣu apy ekam ekaṃ puruṣaṃ pramadāḥ satpa cāṣṭa ca 51 saṃvahantyaḥ samāpetur nāryo ruciralocanāḥ parimṛjya tathā nyāyaṃ pāyayanti varāṅganāḥ 52 hayān gajān kharān uṣṭrāṃs tathaiva surabheḥ sutān ikṣūṃś ca madhujālāṃś ca bhojayanti sma vāhanān ikṣvākuvarayodhānāṃ codayanto mahābalāḥ 53 nāśvabandho 'śvam ājānān na gajaṃ kuñjaragrahaḥ mattapramattamuditā camūḥ sā tatra saṃbabhau 54 tarpitā sarvakāmais te raktacandanarūṣitāḥ apsarogaṇasaṃyuktāḥ sainyā vācam udairayan 55 naivāyodhyāṃ gamiṣyāmo na gamiṣyāma daṇḍakān kuśalaṃ bharatasyāstu rāmasyāstu tathā sukham 56 iti pādātayodhāś ca hastyaśvārohabandhakāḥ anāthās taṃ vidhiṃ labdhvā vācam etām udairayan 57 saṃprahṛṣṭā vinedus te narās tatra sahasraśaḥ bharatasyānuyātāraḥ svarge 'yam iti cābruvan 58 tato bhuktavatāṃ teṣāṃ tad annam amṛtopamam divyān udvīkṣya bhakṣyāṃs tān abhavad bhakṣaṇe matiḥ 59 preṣyāś ceṭyaś ca vadhvaś ca balasthāś cāpi sarvaśaḥ babhūvus te bhṛśaṃ tṛptāḥ sarve cāhatavāsasaḥ 60 kuñjarāś ca kharoṣṭraś ca go'śvāś ca mṛgapakṣiṇaḥ babhūvuḥ subhṛtās tatra nānyo hy anyam akalpayat 61 nāśuklavāsās tatrāsīt kṣudhito malino 'pi vā rajasā dhvastakeśo vā naraḥ kaś cid adṛśyata 62 ājaiś cāpi ca vārāhair niṣṭhānavarasaṃcayaiḥ phalaniryūhasaṃsiddhaiḥ sūpair gandharasānvitaiḥ 63 puṣpadhvajavatīḥ pūrṇāḥ śuklasyānnasya cābhitaḥ dadṛśur vismitās tatra narā lauhīḥ sahasraśaḥ 64 babhūvur vanapārśveṣu kūpāḥ pāyasakardamāḥ tāś ca kāmadughā gāvo drumāś cāsan madhuścyutaḥ 65 vāpyo maireya pūrṇāś ca mṛṣṭamāṃsacayair vṛtāḥ pratapta piṭharaiś cāpi mārgamāyūrakaukkuṭaiḥ 66 pātrīṇāṃ ca sahasrāṇi śātakumbhamayāni ca sthālyaḥ kumbhyaḥ karambhyaś ca dadhipūrṇāḥ susaṃskṛtāḥ yauvanasthasya gaurasya kapitthasya sugandhinaḥ 67 hradāḥ pūrṇā rasālasya dadhnaḥ śvetasya cāpare babhūvuḥ pāyasasyānte śarkarāyāś ca saṃcayāḥ 68 kalkāṃś cūrṇakaṣāyāṃś ca snānāni vividhāni ca dadṛśur bhājanasthāni tīrtheṣu saritāṃ narāḥ 69 śuklān aṃśumataś cāpi dantadhāvanasaṃcayān śuklāṃś candanakalkāṃś ca samudgeṣv avatiṣṭhataḥ 70 darpaṇān parimṛṣṭāṃś ca vāsasāṃ cāpi saṃcayān pādukopānahāṃ caiva yugmān yatra sahasraśaḥ 71 āñjanīḥ kaṅkatān kūrcāṃś chatrāṇi ca dhanūṃṣi ca marmatrāṇāni citrāṇi śayanāny āsanāni ca 72 pratipānahradān pūrṇān kharoṣṭragajavājinām avagāhya sutīrthāṃś ca hradān sotpala puṣkarān 73 nīlavaidūryavarṇāṃś ca mṛdūn yavasasaṃcayān nirvāpārthaṃ paśūnāṃ te dadṛśus tatra sarvaśaḥ 74 vyasmayanta manuṣyās te svapnakalpaṃ tad adbhutam dṛṣṭvātithyaṃ kṛtaṃ tādṛg bharatasya maharṣiṇā 75 ity evaṃ ramamāṇānāṃ devānām iva nandane bharadvājāśrame ramye sā rātrir vyatyavartata 76 pratijagmuś ca tā nadyo gandharvāś ca yathāgatam bharadvājam anujñāpya tāś ca sarvā varāṅganāḥ 77 tathaiva mattā madirotkaṭā narās; tathaiva divyāgurucandanokṣitāḥ tathaiva divyā vividhāḥ sraguttamāḥ; pṛthakprakīrṇā manujaiḥ pramarditāḥ |
1
कृतबुद्धिं निवासाय तथैव स मुनिस तदा भरतं कैकयी पुत्रम आतिथ्येन नयमन्त्रयत 2 अब्रवीद भरतस तव एनं नन्व इदं भवता कृतम पाद्यम अर्घ्यं तथातिथ्यं वने यद ऊपपद्यते 3 अथॊवाच भरद्वाजॊ भरतं परहसन्न इव जाने तवां परीति संयुक्तं तुष्येस तवं येन केन चित 4 सेनायास तु तवैतस्याः कर्तुम इच्छामि भॊजनम मम परितिर यथा रूपा तवम अर्हॊ मनुजर्षभ 5 किमर्थं चापि निक्षिप्य दूरे बलम इहागतः कस्मान नेहॊपयातॊ ऽसि सबलः पुरुषर्षभ 6 भरतः परत्युवाचेदं पराञ्जलिस तं तपॊधनम ससैन्यॊ नॊपयातॊ ऽसमि भगवन भगवद भयात 7 वाजि मुख्या मनुष्याश च मत्ताश च वर वारणाः परच्छाद्य महतीं भूमिं भगवन्न अनुयान्ति माम 8 ते वृक्षान उदकं भूमिम आश्रमेषूटजांस तथा न हिंस्युर इति तेनाहम एक एवागतस ततः 9 आनीयताम इतः सेनेत्य आज्ञप्तः परमर्षिणा तथा तु चक्रे भरतः सेनायाः समुपागमम 10 अग्निशालां परविश्याथ पीत्वापः परिमृज्य च आतिथ्यस्य करियाहेतॊर विश्वकर्माणम आह्वयत 11 आह्वये विश्वकर्माणम अहं तवष्टारम एव च आतिथ्यं कर्तुम इच्छामि तत्र मे संविधीयताम 12 पराक सरॊतसश च या नद्यः परत्यक सरॊतस एव च पृथिव्याम अन्तरिक्षे च समायान्त्व अद्य सर्वशः 13 अन्याः सरवन्तु मैरेयं सुराम अन्याः सुनिष्ठिताम अपराश चॊदकं शीतम इक्षुकाण्डरसॊपमम 14 आह्वये देवगन्धर्वान विश्वावसुहहाहुहून तथैवाप्सरसॊ देवीर गन्धर्वीश चापि सर्वशः 15 घृताचीम अथ विश्वाचीं मिश्रकेशीम अलम्बुसाम शक्रं याश चॊपतिष्ठन्ति बरह्माणं याश च भामिनीः सर्वास तुम्बुरुणा सार्धम आह्वये सपरिच्छदाः 16 वनं कुरुषु यद दिव्यं वासॊ भूषणपत्रवत दिव्यनारीफलं शश्वत तत कौबेरम इहैव तु 17 इह मे भगवान सॊमॊ विधत्ताम अन्नम उत्तमम भक्ष्यं भॊज्यं च चॊष्यं च लेह्यं च विविधं बहु 18 विचित्राणि च माल्यानि पादपप्रच्युतानि च सुरादीनि च पेयानि मांसानि विविधानि च 19 एवं समाधिना युक्तस तेजसाप्रतिमेन च शिक्षास्वरसमायुक्तं तपसा चाब्रवीन मुनिः 20 मनसा धयायतस तस्य पराङ्मुखस्य कृताञ्जलेः आजग्मुस तानि सर्वाणि दैवतानि पृथक्पृथक 21 मलयं दुर्दुरं चैव ततः सवेदनुदॊ ऽनिलः उपस्पृश्य ववौ युक्त्या सुप्रियात्मा सुखः शिवः 22 ततॊ ऽभयवर्तन्त घना दिव्याः कुसुमवृष्टयः देवदुन्दुभिघॊषश च दिक्षु सर्वासु शुश्रुवे 23 परववुश चॊत्तमा वाता ननृतुश चाप्सरॊगणाः परजगुर देवगन्धर्वा वीणा परमुमुचुः सवरान 24 स शब्दॊ दयां च भूमिं च पराणिनां शरवणानि च विवेशॊच्चारितः शलक्ष्णः समॊ लयगुणान्वितः 25 तस्मिन्न उपरते शब्दे दिव्ये शरॊत्रसुखे नृणाम ददर्श भारतं सैन्यं विधानं विश्वकर्मणः 26 बभूव हि समा भूमिः समन्तात पञ्चयॊजनम शाद्वलैर बहुभिश छन्ना नीलवैदूर्यसंनिभैः 27 तस्मिन बिल्वाः कपित्थाश च पनसा बीजपूरकाः आमलक्यॊ बभूवुश च चूताश च फलभूषणाः 28 उत्तरेभ्यः कुरुभ्यश च वनं दिव्यॊपभॊगवत आजगाम नदी दिव्या तीरजैर बहुभिर वृता 29 चतुःशालानि शुभ्राणि शालाश च गजवाजिनाम हर्म्यप्रासादसंघातास तॊरणानि शुभानि च 30 सितमेघनिभं चापि राजवेश्म सुतॊरणम शुक्लमाल्यकृताकारं दिव्यगन्धसमुक्षितम 31 चतुरस्रम असंबाधं शयनासनयानवत दिव्यैः सर्वरसैर युक्तं दिव्यभॊजनवस्त्रवत 32 उपकल्पित सर्वान्नं धौतनिर्मलभाजनम कॢप्तसर्वासनं शरीमत सवास्तीर्णशयनॊत्तमम 33 परविवेश महाबाहुर अनुज्ञातॊ महर्षिणा वेश्म तद रत्नसंपूर्णं भरतः कैकयीसुतः 34 अनुजग्मुश च तं सर्वे मन्त्रिणः सपुरॊहिताः बभूवुश च मुदा युक्ता तं दृष्ट्वा वेश्म संविधिम 35 तत्र राजासनं दिव्यं वयजनं छत्रम एव च भरतॊ मन्त्रिभिः सार्धम अभ्यवर्तत राजवत 36 आसनं पूजयाम आस रामायाभिप्रणम्य च वालव्यजनम आदाय नयषीदत सचिवासने 37 आनुपूर्व्यान निषेदुश च सर्वे मन्त्रपुरॊहिताः ततः सेनापतिः पश्चात परशास्ता च निषेदतुः 38 ततस तत्र मुहूर्तेन नद्यः पायसकर्दमाः उपातिष्ठन्त भरतं भरद्वाजस्य शासनत 39 तासाम उभयतः कूलं पाण्डुमृत्तिकलेपनाः रम्याश चावसथा दिव्या बरह्मणस तु परसादजाः 40 तेनैव च मुहूर्तेन दिव्याभरणभूषिताः आगुर विंशतिसाहस्रा बराह्मणा परहिताः सत्रियः 41 सुवर्णमणिमुक्तेन परवालेन च शॊभिताः आगुर विंशतिसाहस्राः कुबेरप्रहिताः सत्रियः 42 याभिर गृहीतः पुरुषः सॊन्माद इव लक्ष्यते आगुर विंशतिसाहस्रा नन्दनाद अप्सरॊगणाः 43 नारदस तुम्बुरुर गॊपः पर्वतः सूर्यवर्चसः एते गन्धर्वराजानॊ भरतस्याग्रतॊ जगुः 44 अलम्बुसा मिश्रकेशी पुण्डरीकाथ वामना उपानृत्यंस तु भरतं भरद्वाजस्य शासनात 45 यानि माल्यानि देवेषु यानि चैत्ररथे वने परयागे तान्य अदृश्यन्त भरद्वाजस्य शासनात 46 बिल्वा मार्दङ्गिका आसञ शम्या गराहा बिभीतकाः अश्वत्था नर्तकाश चासन भरद्वाजस्य तेजसा 47 ततः सरलतालाश च तिलका नक्तमालकाः परहृष्टास तत्र संपेतुः कुब्जाभूताथ वामनाः 48 शिंशपामलकी जम्बूर याश चान्याः कानने लताः परमदा विग्रहं कृत्वा भरद्वाजाश्रमे ऽवसन 49 सुरां सुरापाः पिबत पायसं च बुभुक्शिताः मांसनि च सुमेध्यानि भक्ष्यन्तां यावद इच्छथ 50 उत्साद्य सनापयन्ति सम नदीतीरेषु वल्गुषु अप्य एकम एकं पुरुषं परमदाः सत्प चाष्ट च 51 संवहन्त्यः समापेतुर नार्यॊ रुचिरलॊचनाः परिमृज्य तथा नयायं पाययन्ति वराङ्गनाः 52 हयान गजान खरान उष्ट्रांस तथैव सुरभेः सुतान इक्षूंश च मधुजालांश च भॊजयन्ति सम वाहनान इक्ष्वाकुवरयॊधानां चॊदयन्तॊ महाबलाः 53 नाश्वबन्धॊ ऽशवम आजानान न गजं कुञ्जरग्रहः मत्तप्रमत्तमुदिता चमूः सा तत्र संबभौ 54 तर्पिता सर्वकामैस ते रक्तचन्दनरूषिताः अप्सरॊगणसंयुक्ताः सैन्या वाचम उदैरयन 55 नैवायॊध्यां गमिष्यामॊ न गमिष्याम दण्डकान कुशलं भरतस्यास्तु रामस्यास्तु तथा सुखम 56 इति पादातयॊधाश च हस्त्यश्वारॊहबन्धकाः अनाथास तं विधिं लब्ध्वा वाचम एताम उदैरयन 57 संप्रहृष्टा विनेदुस ते नरास तत्र सहस्रशः भरतस्यानुयातारः सवर्गे ऽयम इति चाब्रुवन 58 ततॊ भुक्तवतां तेषां तद अन्नम अमृतॊपमम दिव्यान उद्वीक्ष्य भक्ष्यांस तान अभवद भक्षणे मतिः 59 परेष्याश चेट्यश च वध्वश च बलस्थाश चापि सर्वशः बभूवुस ते भृशं तृप्ताः सर्वे चाहतवाससः 60 कुञ्जराश च खरॊष्ट्रश च गॊऽशवाश च मृगपक्षिणः बभूवुः सुभृतास तत्र नान्यॊ हय अन्यम अकल्पयत 61 नाशुक्लवासास तत्रासीत कषुधितॊ मलिनॊ ऽपि वा रजसा धवस्तकेशॊ वा नरः कश चिद अदृश्यत 62 आजैश चापि च वाराहैर निष्ठानवरसंचयैः फलनिर्यूहसंसिद्धैः सूपैर गन्धरसान्वितैः 63 पुष्पध्वजवतीः पूर्णाः शुक्लस्यान्नस्य चाभितः ददृशुर विस्मितास तत्र नरा लौहीः सहस्रशः 64 बभूवुर वनपार्श्वेषु कूपाः पायसकर्दमाः ताश च कामदुघा गावॊ दरुमाश चासन मधुश्च्युतः 65 वाप्यॊ मैरेय पूर्णाश च मृष्टमांसचयैर वृताः परतप्त पिठरैश चापि मार्गमायूरकौक्कुटैः 66 पात्रीणां च सहस्राणि शातकुम्भमयानि च सथाल्यः कुम्भ्यः करम्भ्यश च दधिपूर्णाः सुसंस्कृताः यौवनस्थस्य गौरस्य कपित्थस्य सुगन्धिनः 67 हरदाः पूर्णा रसालस्य दध्नः शवेतस्य चापरे बभूवुः पायसस्यान्ते शर्करायाश च संचयाः 68 कल्कांश चूर्णकषायांश च सनानानि विविधानि च ददृशुर भाजनस्थानि तीर्थेषु सरितां नराः 69 शुक्लान अंशुमतश चापि दन्तधावनसंचयान शुक्लांश चन्दनकल्कांश च समुद्गेष्व अवतिष्ठतः 70 दर्पणान परिमृष्टांश च वाससां चापि संचयान पादुकॊपानहां चैव युग्मान यत्र सहस्रशः 71 आञ्जनीः कङ्कतान कूर्चांश छत्राणि च धनूंषि च मर्मत्राणानि चित्राणि शयनान्य आसनानि च 72 परतिपानह्रदान पूर्णान खरॊष्ट्रगजवाजिनाम अवगाह्य सुतीर्थांश च हरदान सॊत्पल पुष्करान 73 नीलवैदूर्यवर्णांश च मृदून यवससंचयान निर्वापार्थं पशूनां ते ददृशुस तत्र सर्वशः 74 वयस्मयन्त मनुष्यास ते सवप्नकल्पं तद अद्भुतम दृष्ट्वातिथ्यं कृतं तादृग भरतस्य महर्षिणा 75 इत्य एवं रममाणानां देवानाम इव नन्दने भरद्वाजाश्रमे रम्ये सा रात्रिर वयत्यवर्तत 76 परतिजग्मुश च ता नद्यॊ गन्धर्वाश च यथागतम भरद्वाजम अनुज्ञाप्य ताश च सर्वा वराङ्गनाः 77 तथैव मत्ता मदिरॊत्कटा नरास; तथैव दिव्यागुरुचन्दनॊक्षिताः तथैव दिव्या विविधाः सरगुत्तमाः; पृथक्प्रकीर्णा मनुजैः परमर्दिताः |