Book 2
Chapter 63
|
1
yām eva rātriṃ te dūtāḥ praviśanti sma tāṃ purīm bharatenāpi tāṃ rātriṃ svapno dṛṣṭo 'yam apriyaḥ 2 vyuṣṭām eva tu tāṃ rātriṃ dṛṣṭvā taṃ svapnam apriyam putro rājādhirājasya subhṛśaṃ paryatapyata 3 tapyamānaṃ samājñāya vayasyāḥ priyavādinaḥ āyāsaṃ hi vineṣyantaḥ sabhāyāṃ cakrire kathāḥ 4 vādayanti tathā śāntiṃ lāsayanty api cāpare nāṭakāny apare prāhur hāsyāni vividhāni ca 5 sa tair mahātmā bharataḥ sakhibhiḥ priya vādibhiḥ goṣṭhīhāsyāni kurvadbhir na prāhṛṣyata rāghavaḥ 6 tam abravīt priyasakho bharataṃ sakhibhir vṛtam suhṛdbhiḥ paryupāsīnaḥ kiṃ sakhe nānumodase 7 evaṃ bruvāṇaṃ suhṛdaṃ bharataḥ pratyuvāca ha śṛṇu tvaṃ yan nimittaṃme dainyam etad upāgatam 8 svapne pitaram adrākṣaṃ malinaṃ muktamūrdhajam patantam adriśikharāt kaluṣe gomaye hrade 9 plavamānaś ca me dṛṣṭaḥ sa tasmin gomayahrade pibann añjalinā tailaṃ hasann iva muhur muhuḥ 10 tatas tilodanaṃ bhuktvā punaḥ punar adhaḥśirāḥ tailenābhyaktasarvāṅgas tailam evāvagāhata 11 svapne 'pi sāgaraṃ śuṣkaṃ candraṃ ca patitaṃ bhuvi sahasā cāpi saṃśantaṃ jvalitaṃ jātavedasaṃ 12 avadīrṇāṃ ca pṛthivīṃ śuṣkāṃś ca vividhān drumān ahaṃ paśyāmi vidhvastān sadhūmāṃś caiva pārvatān 13 pīṭhe kārṣṇāyase cainaṃ niṣaṇṇaṃ kṛṣṇavāsasaṃ prahasanti sma rājānaṃ pramadāḥ kṛṣṇapiṅgalāḥ 14 tvaramāṇaś ca dharmātmā raktamālyānulepanaḥ rathena kharayuktena prayāto dakṣiṇāmukhaḥ 15 evam etan mayā dṛṣṭam imāṃ rātriṃ bhayāvahām ahaṃ rāmo 'tha vā rājā lakṣmaṇo vā mariṣyati 16 naro yānena yaḥ svapne kharayuktena yāti hi acirāt tasya dhūmāgraṃ citāyāṃ saṃpradṛśyate etannimittaṃ dīno 'haṃ tan na vaḥ pratipūjaye 17 śuṣyatīva ca me kaṇṭho na svastham iva me manaḥ jugupsann iva cātmānaṃ na ca paśyāmi kāraṇam 18 imāṃ hi duḥsvapnagatiṃ niśāmya tām; anekarūpām avitarkitāṃ purā bhayaṃ mahat tad dhṛdayān na yāti me; vicintya rājānam acintyadarśanam |
1
याम एव रात्रिं ते दूताः परविशन्ति सम तां पुरीम भरतेनापि तां रात्रिं सवप्नॊ दृष्टॊ ऽयम अप्रियः 2 वयुष्टाम एव तु तां रात्रिं दृष्ट्वा तं सवप्नम अप्रियम पुत्रॊ राजाधिराजस्य सुभृशं पर्यतप्यत 3 तप्यमानं समाज्ञाय वयस्याः परियवादिनः आयासं हि विनेष्यन्तः सभायां चक्रिरे कथाः 4 वादयन्ति तथा शान्तिं लासयन्त्य अपि चापरे नाटकान्य अपरे पराहुर हास्यानि विविधानि च 5 स तैर महात्मा भरतः सखिभिः परिय वादिभिः गॊष्ठीहास्यानि कुर्वद्भिर न पराहृष्यत राघवः 6 तम अब्रवीत परियसखॊ भरतं सखिभिर वृतम सुहृद्भिः पर्युपासीनः किं सखे नानुमॊदसे 7 एवं बरुवाणं सुहृदं भरतः परत्युवाच ह शृणु तवं यन निमित्तंमे दैन्यम एतद उपागतम 8 सवप्ने पितरम अद्राक्षं मलिनं मुक्तमूर्धजम पतन्तम अद्रिशिखरात कलुषे गॊमये हरदे 9 पलवमानश च मे दृष्टः स तस्मिन गॊमयह्रदे पिबन्न अञ्जलिना तैलं हसन्न इव मुहुर मुहुः 10 ततस तिलॊदनं भुक्त्वा पुनः पुनर अधःशिराः तैलेनाभ्यक्तसर्वाङ्गस तैलम एवावगाहत 11 सवप्ने ऽपि सागरं शुष्कं चन्द्रं च पतितं भुवि सहसा चापि संशन्तं जवलितं जातवेदसं 12 अवदीर्णां च पृथिवीं शुष्कांश च विविधान दरुमान अहं पश्यामि विध्वस्तान सधूमांश चैव पार्वतान 13 पीठे कार्ष्णायसे चैनं निषण्णं कृष्णवाससं परहसन्ति सम राजानं परमदाः कृष्णपिङ्गलाः 14 तवरमाणश च धर्मात्मा रक्तमाल्यानुलेपनः रथेन खरयुक्तेन परयातॊ दक्षिणामुखः 15 एवम एतन मया दृष्टम इमां रात्रिं भयावहाम अहं रामॊ ऽथ वा राजा लक्ष्मणॊ वा मरिष्यति 16 नरॊ यानेन यः सवप्ने खरयुक्तेन याति हि अचिरात तस्य धूमाग्रं चितायां संप्रदृश्यते एतन्निमित्तं दीनॊ ऽहं तन न वः परतिपूजये 17 शुष्यतीव च मे कण्ठॊ न सवस्थम इव मे मनः जुगुप्सन्न इव चात्मानं न च पश्यामि कारणम 18 इमां हि दुःस्वप्नगतिं निशाम्य ताम; अनेकरूपाम अवितर्कितां पुरा भयं महत तद धृदयान न याति मे; विचिन्त्य राजानम अचिन्त्यदर्शनम |