Book 2
Chapter 43
|
1
rāmo 'pi rātriśeṣeṇa tenaiva mahad antaram jagāma puruṣavyāghraḥ pitur ājñām anusmaran 2 tathaiva gacchatas tasya vyapāyād rajanī śivā upāsya sa śivāṃ saṃdhyāṃ viṣayāntaṃ vyagāhata 3 grāmān vikṛṣṭasīmāṃs tān puṣpitāni vanāni ca paśyann atiyayau śīghraṃ śarair iva hayottamaiḥ 4 śṛṇvan vāco manuṣyāṇāṃ grāmasaṃvāsavāsinām rājānaṃ dhig daśarathaṃ kāmasya vaśam āgatam 5 hā nṛśaṃsādya kaikeyī pāpā pāpānubandhinī tīkṣṇā saṃbhinnamaryādā tīkṣṇe karmaṇi vartate 6 yā putram īdṛśaṃ rājñaḥ pravāsayati dhārmikam vana vāse mahāprājñaṃ sānukrośam atandritam 7 etā vāco manuṣyāṇāṃ grāmasaṃvāsavāsinām śṛṇvann atiyayau vīraḥ kosalān kosaleśvaraḥ 8 tato vedaśrutiṃ nāma śivavārivahāṃ nadīm uttīryābhimukhaḥ prāyād agastyādhyuṣitāṃ diśam 9 gatvā tu suciraṃ kālaṃ tataḥ śītajalāṃ nadīm gomatīṃ goyutānūpām atarat sāgaraṃgamām 10 gomatīṃ cāpy atikramya rāghavaḥ śīghragair hayaiḥ mayūrahaṃsābhirutāṃ tatāra syandikāṃ nadīm 11 sa mahīṃ manunā rājñā dattām ikṣvākave purā sphītāṃ rāṣṭrāvṛtāṃ rāmo vaidehīm anvadarśayat 12 sūta ity eva cābhāṣya sārathiṃ tam abhīkṣṇaśaḥ haṃsamattasvaraḥ śrīmān uvāca puruṣarṣabhaḥ 13 kadāhaṃ punar āgamya sarayvāḥ puṣpite vane mṛgayāṃ paryāṭaṣyāmi mātrā pitrā ca saṃgataḥ 14 nātyartham abhikāṅkṣāmi mṛgayāṃ sarayūvane ratir hy eṣātulā loke rājarṣigaṇasaṃmatā 15 sa tam adhvānam aikṣvākaḥ sūtaṃ madhurayā girā taṃ tam artham abhipretya yayauvākyam udīrayan |
1
रामॊ ऽपि रात्रिशेषेण तेनैव महद अन्तरम जगाम पुरुषव्याघ्रः पितुर आज्ञाम अनुस्मरन 2 तथैव गच्छतस तस्य वयपायाद रजनी शिवा उपास्य स शिवां संध्यां विषयान्तं वयगाहत 3 गरामान विकृष्टसीमांस तान पुष्पितानि वनानि च पश्यन्न अतिययौ शीघ्रं शरैर इव हयॊत्तमैः 4 शृण्वन वाचॊ मनुष्याणां गरामसंवासवासिनाम राजानं धिग दशरथं कामस्य वशम आगतम 5 हा नृशंसाद्य कैकेयी पापा पापानुबन्धिनी तीक्ष्णा संभिन्नमर्यादा तीक्ष्णे कर्मणि वर्तते 6 या पुत्रम ईदृशं राज्ञः परवासयति धार्मिकम वन वासे महाप्राज्ञं सानुक्रॊशम अतन्द्रितम 7 एता वाचॊ मनुष्याणां गरामसंवासवासिनाम शृण्वन्न अतिययौ वीरः कॊसलान कॊसलेश्वरः 8 ततॊ वेदश्रुतिं नाम शिववारिवहां नदीम उत्तीर्याभिमुखः परायाद अगस्त्याध्युषितां दिशम 9 गत्वा तु सुचिरं कालं ततः शीतजलां नदीम गॊमतीं गॊयुतानूपाम अतरत सागरंगमाम 10 गॊमतीं चाप्य अतिक्रम्य राघवः शीघ्रगैर हयैः मयूरहंसाभिरुतां ततार सयन्दिकां नदीम 11 स महीं मनुना राज्ञा दत्ताम इक्ष्वाकवे पुरा सफीतां राष्ट्रावृतां रामॊ वैदेहीम अन्वदर्शयत 12 सूत इत्य एव चाभाष्य सारथिं तम अभीक्ष्णशः हंसमत्तस्वरः शरीमान उवाच पुरुषर्षभः 13 कदाहं पुनर आगम्य सरय्वाः पुष्पिते वने मृगयां पर्याटष्यामि मात्रा पित्रा च संगतः 14 नात्यर्थम अभिकाङ्क्षामि मृगयां सरयूवने रतिर हय एषातुला लॊके राजर्षिगणसंमता 15 स तम अध्वानम ऐक्ष्वाकः सूतं मधुरया गिरा तं तम अर्थम अभिप्रेत्य ययौवाक्यम उदीरयन |