Book 1
Chapter 76
|
1
gate rāme praśāntātmā rāmo dāśarathir dhanuḥ varuṇāyāprameyāya dadau haste sasāyakam 2 abhivādya tato rāmo vasiṣṭha pramukhān ṛṣīn pitaraṃ vihvalaṃ dṛṣṭvā provāca raghunandanaḥ 3 jāmadagnyo gato rāmaḥ prayātu caturaṅgiṇī ayodhyābhimukhī senā tvayā nāthena pālitā 4 rāmasya vacanaṃ śrutvā rājā daśarathaḥ sutam bāhubhyāṃ saṃpariṣvajya mūrdhni cāghrāya rāghavam 5 gato rāma iti śrutvā hṛṣṭaḥ pramudito nṛpaḥ codayām āsa tāṃ senāṃ jagāmāśu tataḥ purīm 6 patākādhvajinīṃ ramyāṃ tūryodghuṣṭanināditām siktarājapathāṃ ramyāṃ prakīrṇakusumotkarām 7 rājapraveśasumukhaiḥ paurair maṅgalavādibhiḥ saṃpūrṇāṃ prāviśad rājā janaughaiḥ samalaṃkṛtām 8 kausalyā ca sumitrā ca kaikeyī ca sumadhyamā vadhūpratigrahe yuktā yāś cānyā rājayoṣitaḥ 9 tataḥ sītāṃ mahābhāgām ūrmilāṃ ca yaśasvinīm kuśadhvajasute cobhe jagṛhur nṛpapatnayaḥ 10 maṅgalālāpanaiś caiva śobhitāḥ kṣaumavāsasaḥ devatāyatanāny āśu sarvās tāḥ pratyapūjayan 11 abhivādyābhivādyāṃś ca sarvā rājasutās tadā remire muditāḥ sarvā bhartṛbhiḥ sahitā rahaḥ 12 kṛtadārāḥ kṛtāstrāś ca sadhanāḥ sasuhṛjjanāḥ śuśrūṣamāṇāḥ pitaraṃ vartayanti nararṣabhāḥ 13 teṣām atiyaśā loke rāmaḥ satyaparākramaḥ svayambhūr iva bhūtānāṃ babhūva guṇavattaraḥ 14 rāmas tu sītayā sārdhaṃ vijahāra bahūn ṛtūn manasvī tadgatas tasyā nityaṃ hṛdi samarpitaḥ 15 priyā tu sītā rāmasya dārāḥ pitṛkṛtā iti guṇād rūpaguṇāc cāpi prītir bhūyo vyavardhata 16 tasyāś ca bhartā dviguṇaṃ hṛdaye parivartate antarjātam api vyaktam ākhyāti hṛdayaṃ hṛdā 17 tasya bhūyo viśeṣeṇa maithilī janakātmajā devatābhiḥ samā rūpe sītā śrīr iva rūpiṇī 18 tayā sa rājarṣisuto 'bhirāmayā; sameyivān uttamarājakanyayā atīva rāmaḥ śuśubhe 'tikāmayā; vibhuḥ śriyā viṣṇur ivāmareśvaraḥ |
1
गते रामे परशान्तात्मा रामॊ दाशरथिर धनुः वरुणायाप्रमेयाय ददौ हस्ते ससायकम 2 अभिवाद्य ततॊ रामॊ वसिष्ठ परमुखान ऋषीन पितरं विह्वलं दृष्ट्वा परॊवाच रघुनन्दनः 3 जामदग्न्यॊ गतॊ रामः परयातु चतुरङ्गिणी अयॊध्याभिमुखी सेना तवया नाथेन पालिता 4 रामस्य वचनं शरुत्वा राजा दशरथः सुतम बाहुभ्यां संपरिष्वज्य मूर्ध्नि चाघ्राय राघवम 5 गतॊ राम इति शरुत्वा हृष्टः परमुदितॊ नृपः चॊदयाम आस तां सेनां जगामाशु ततः पुरीम 6 पताकाध्वजिनीं रम्यां तूर्यॊद्घुष्टनिनादिताम सिक्तराजपथां रम्यां परकीर्णकुसुमॊत्कराम 7 राजप्रवेशसुमुखैः पौरैर मङ्गलवादिभिः संपूर्णां पराविशद राजा जनौघैः समलंकृताम 8 कौसल्या च सुमित्रा च कैकेयी च सुमध्यमा वधूप्रतिग्रहे युक्ता याश चान्या राजयॊषितः 9 ततः सीतां महाभागाम ऊर्मिलां च यशस्विनीम कुशध्वजसुते चॊभे जगृहुर नृपपत्नयः 10 मङ्गलालापनैश चैव शॊभिताः कषौमवाससः देवतायतनान्य आशु सर्वास ताः परत्यपूजयन 11 अभिवाद्याभिवाद्यांश च सर्वा राजसुतास तदा रेमिरे मुदिताः सर्वा भर्तृभिः सहिता रहः 12 कृतदाराः कृतास्त्राश च सधनाः ससुहृज्जनाः शुश्रूषमाणाः पितरं वर्तयन्ति नरर्षभाः 13 तेषाम अतियशा लॊके रामः सत्यपराक्रमः सवयम्भूर इव भूतानां बभूव गुणवत्तरः 14 रामस तु सीतया सार्धं विजहार बहून ऋतून मनस्वी तद्गतस तस्या नित्यं हृदि समर्पितः 15 परिया तु सीता रामस्य दाराः पितृकृता इति गुणाद रूपगुणाच चापि परीतिर भूयॊ वयवर्धत 16 तस्याश च भर्ता दविगुणं हृदये परिवर्तते अन्तर्जातम अपि वयक्तम आख्याति हृदयं हृदा 17 तस्य भूयॊ विशेषेण मैथिली जनकात्मजा देवताभिः समा रूपे सीता शरीर इव रूपिणी 18 तया स राजर्षिसुतॊ ऽभिरामया; समेयिवान उत्तमराजकन्यया अतीव रामः शुशुभे ऽतिकामया; विभुः शरिया विष्णुर इवामरेश्वरः |