Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 7 Index Previous Next
|
1
[स] सहदेवम अथायान्तं दरॊण परेप्सुं विशां पते कर्णॊ वैकर्तनॊ युद्धे वारयाम आस भारत 2 सहदेवस तु राधेयं विद्ध्वा नवभिर आशुगैः पुनर विव्याध दशभिर निशितैर नतपर्वभिः 3 तं कर्णः परतिविव्याध शतेन नतपर्वणाम सज्यं चास्य धनुः शीघ्रं चिच्छेद लघुहस्तवत 4 ततॊ ऽनयद धनुर आदाय माद्रीपुत्रः परतापवान कर्णं विव्याध विंशत्या तद अद्भुतम इवाभवत 5 तस्य कर्णॊ हयान हत्वा शरैः संनतपर्वभिः सारथिं चास्य भल्लेन दरुतं निन्ये यमक्षयम 6 विरथः सहदेवस तु खड्गं चर्म समाददे तद अप्य अस्य शरैः कर्णॊ वयधमत परहसन्न इव 7 ततॊ गुर्वीं महाघॊरां हेमचित्रां महागदाम परेषयाम आस समरे वैकर्तन रथं परति 8 ताम आपतन्तीं सहसा सहदेव परवेरिताम वयष्टम्भयच छरैः कर्णॊ भूमौ चैनाम अपातयत 9 गदां विनिहतां दृष्ट्वा सहदेवस तवरान्वितः शक्तिं चिक्षेप कर्णाय ताम अप्य अस्याच्छिनच छरैः 10 स संभ्रमस ततस तूर्णम अवप्लुत्य रथॊत्तमात सहदेवॊ महाराज दृष्ट्वा कर्णं वयवस्थितम रथचक्रं ततॊ गृह्य मुमॊचाधिरथिं परति 11 तम आपतन्तं सहसा कालचक्रम इवॊद्यतम शरैर अनेकसाहस्रैर अछिनत सूतनन्दनः 12 तस्मिंस तु वितथे चक्रे कृते तेन महात्मना वार्यमाणश च विशिखैः सहदेवॊ रणं जहौ 13 तम अभिद्रुत्य राधेयॊ मुहूर्ताद भरतर्षभ अब्रवीत परहसन वाक्यं सहदेवं विशां पते 14 मा युध्यस्व रणे वीर विशिष्टै रथिभिः सह सदृशैर युध्य माद्रेय वचॊ मे मा विशङ्किताः 15 अथैनं धनुषॊ ऽगरेण तुदन भूयॊ ऽबरवीद वचः एषॊ ऽरजुनॊ रणे यत्तॊ युध्यते कुरुभिः सह तत्र गच्छस्व माद्रेय गृहं वा यदि मन्यसे 16 एवम उक्त्वा तु तं कर्णॊ रथेन रथिनां वरः परायात पाञ्चाल पाण्डूनां सैन्यानि परहसन्न इव 17 वधप्राप्तं तु माद्रेयं नावधीत समरे ऽरिहा कुन्त्याः समृत्वा वचॊ राजन सत्यसंधॊ महारथः 18 सहदेवस ततॊ राजन विमनाः शरपीडितः कर्ण वाक्शल्य तप्तश च जीवितान निरविद्यत 19 आरुरॊह रथं चापि पाञ्चाल्यस्य महात्मन जनमेजयस्य समरे तवरायुक्तॊ महारथः 20 विराटं सह सेनं तु दरॊणार्थे दरुतम आगतम मद्रराजः शरौघेण छादयाम आस धन्विनम 21 तयॊः समभवद युद्धं समरे दृढधन्विनॊः यादृशं हय अभवद राजञ जम्भ वासवयॊः पुरा 22 मद्रराजॊ महाराज विराटं वाहिनीपतिम आजघ्ने तवरितं तीक्ष्णैः शतेन नतपर्वणाम 23 परतिविव्याध तं राजा नवभिर निशितैः शरैः पुनश चैव तरिसप्तत्या भूयश चैव शतेन ह 24 तस्य मद्राधिपॊ हत्वा चतुरॊ रथवाजिनः सूतं धवजं च समरे रथॊपस्थाद अपातयत 25 हताश्वात तु रथात तूर्णम अवप्लुत्य महारथः तस्थौ विस्फारयंश चापं विमुञ्चंश च शिताञ शरान 26 शतानीकस ततॊ दृष्ट्वा भरातरं हतवाहनम रथेनाभ्यपतत तूर्णं सर्वलॊकस्य पश्यतः 27 शतानीकम अथायान्तं मद्रराजॊ महामृधे विशिखैर बहुभिर विद्ध्वा ततॊ निन्ये यमक्षयम 28 तस्मिंस तु निहते वीरे विराटॊ रथसत्तमः आरुरॊह रथं तूर्णं तम एव धवजमालिनम 29 ततॊ विस्फार्य नयने करॊधाद दविगुणविक्रमः मद्रराजरथं तूर्णं छादयाम आस पत्रिभिः 30 ततॊ मद्राधिपः करुद्धः शतेन नतपर्वणाम आजघानॊरसि दृढं विराटं वाहिनीपतिम 31 सॊ ऽतिविद्धॊ महाराज रथॊपस्थ उपाविशत कश्मलं चाविशत तीव्रं विराटॊ भरतर्षभ सारथिस तम अपॊवाह समरे शरविक्षतम 32 ततः सा महती सेना पराद्रवन निशि भारत वध्यमाना शरशतैः शल्येनाहव शॊभिना 33 तां दृष्ट्वा विद्रुतां सेनां वासुदेवधनंजयौ परायातां तत्र राजेन्द्र यत्र शल्यॊ वयवस्थितः 34 तौ तु परत्युद्ययौ राजन राक्षसेन्द्रॊ हय अलम्बुसः अष्टचक्रसमायुक्तम आस्थाय परवरं रथम 35 तुरंगम मुखैर युक्तं पिशाचैर घॊरदर्शनैः लॊहितार्द्र पताकं तं रक्तमाल्यविभूषितम कार्ष्णायसमयं घॊरम ऋक्षचर्मावृतं महत 36 रौद्रेण चित्रपक्षेण विवृताक्षेण कूजता धवजेनॊच्छ्रिततुण्डेन गृध्रराजेन राजता 37 स बभौ राक्षसॊ राजन भिन्नाञ जनचयॊपमः रुरॊधार्जुनम आयान्तं परभञ्जनम इवाद्रिराट किरन बाणगणान राजञ शतशॊ ऽरजुनमूर्धनि 38 अतितीव्रम अभूद युद्धं नरराक्षसयॊर मृधे दरष्टॄणां परीतिजननं सर्वेषां भरतर्षभ 39 तम अर्जुनः शतेनैव पत्रिणाम अभ्यताडयत नवभिश च शितैर बाणैश चिच्छेद धवजम उच्छ्रितम 40 सारथिं च तरिभिर बाणैस तरिभिर एव तरिवेणुकम धनुर एकेन चिच्छेद चतुर्भिश चतुरॊ हयान विरथस्यॊद्यतं खड्गं शरेणास्य दविधाछिनत 41 अथैनं निशितैर बाणैश चतुर्भिर भरतर्षभ पार्थॊ ऽरदयद राक्षसेन्द्रं स विद्धः पराद्रवद भयात 42 तं विजित्यार्जुनस तूर्णं दरॊणान्तिकम उपाययौ किरञ शरगणान राजन नरवारणवाजिषु 43 वध्यमाना महाराज पाण्डवेन यशस्विना सैनिका नयपतन्न उर्व्यां वातनुन्ना इव दरुमाः 44 तेषु तूत्साद्यमानेषु फल्गुनेन महात्मना संप्राद्रवद बलं सर्वं पुत्राणां ते विशां पते |
1
[s] sahadevam athāyāntaṃ droṇa prepsuṃ viśāṃ pate karṇo vaikartano yuddhe vārayām āsa bhārata 2 sahadevas tu rādheyaṃ viddhvā navabhir āśugaiḥ punar vivyādha daśabhir niśitair nataparvabhiḥ 3 taṃ karṇaḥ prativivyādha śatena nataparvaṇām sajyaṃ cāsya dhanuḥ śīghraṃ ciccheda laghuhastavat 4 tato 'nyad dhanur ādāya mādrīputraḥ pratāpavān karṇaṃ vivyādha viṃśatyā tad adbhutam ivābhavat 5 tasya karṇo hayān hatvā śaraiḥ saṃnataparvabhiḥ sārathiṃ cāsya bhallena drutaṃ ninye yamakṣayam 6 virathaḥ sahadevas tu khaḍgaṃ carma samādade tad apy asya śaraiḥ karṇo vyadhamat prahasann iva 7 tato gurvīṃ mahāghorāṃ hemacitrāṃ mahāgadām preṣayām āsa samare vaikartana rathaṃ prati 8 tām āpatantīṃ sahasā sahadeva praveritām vyaṣṭambhayac charaiḥ karṇo bhūmau cainām apātayat 9 gadāṃ vinihatāṃ dṛṣṭvā sahadevas tvarānvitaḥ śaktiṃ cikṣepa karṇāya tām apy asyācchinac charaiḥ 10 sa saṃbhramas tatas tūrṇam avaplutya rathottamāt sahadevo mahārāja dṛṣṭvā karṇaṃ vyavasthitam rathacakraṃ tato gṛhya mumocādhirathiṃ prati 11 tam āpatantaṃ sahasā kālacakram ivodyatam śarair anekasāhasrair achinat sūtanandanaḥ 12 tasmiṃs tu vitathe cakre kṛte tena mahātmanā vāryamāṇaś ca viśikhaiḥ sahadevo raṇaṃ jahau 13 tam abhidrutya rādheyo muhūrtād bharatarṣabha abravīt prahasan vākyaṃ sahadevaṃ viśāṃ pate 14 mā yudhyasva raṇe vīra viśiṣṭai rathibhiḥ saha sadṛśair yudhya mādreya vaco me mā viśaṅkitāḥ 15 athainaṃ dhanuṣo 'greṇa tudan bhūyo 'bravīd vacaḥ eṣo 'rjuno raṇe yatto yudhyate kurubhiḥ saha tatra gacchasva mādreya gṛhaṃ vā yadi manyase 16 evam uktvā tu taṃ karṇo rathena rathināṃ varaḥ prāyāt pāñcāla pāṇḍūnāṃ sainyāni prahasann iva 17 vadhaprāptaṃ tu mādreyaṃ nāvadhīt samare 'rihā kuntyāḥ smṛtvā vaco rājan satyasaṃdho mahārathaḥ 18 sahadevas tato rājan vimanāḥ śarapīḍitaḥ karṇa vākśalya taptaś ca jīvitān niravidyata 19 āruroha rathaṃ cāpi pāñcālyasya mahātmana janamejayasya samare tvarāyukto mahārathaḥ 20 virāṭaṃ saha senaṃ tu droṇārthe drutam āgatam madrarājaḥ śaraugheṇa chādayām āsa dhanvinam 21 tayoḥ samabhavad yuddhaṃ samare dṛḍhadhanvinoḥ yādṛśaṃ hy abhavad rājañ jambha vāsavayoḥ purā 22 madrarājo mahārāja virāṭaṃ vāhinīpatim ājaghne tvaritaṃ tīkṣṇaiḥ śatena nataparvaṇām 23 prativivyādha taṃ rājā navabhir niśitaiḥ śaraiḥ punaś caiva trisaptatyā bhūyaś caiva śatena ha 24 tasya madrādhipo hatvā caturo rathavājinaḥ sūtaṃ dhvajaṃ ca samare rathopasthād apātayat 25 hatāśvāt tu rathāt tūrṇam avaplutya mahārathaḥ tasthau visphārayaṃś cāpaṃ vimuñcaṃś ca śitāñ śarān 26 śatānīkas tato dṛṣṭvā bhrātaraṃ hatavāhanam rathenābhyapatat tūrṇaṃ sarvalokasya paśyataḥ 27 śatānīkam athāyāntaṃ madrarājo mahāmṛdhe viśikhair bahubhir viddhvā tato ninye yamakṣayam 28 tasmiṃs tu nihate vīre virāṭo rathasattamaḥ āruroha rathaṃ tūrṇaṃ tam eva dhvajamālinam 29 tato visphārya nayane krodhād dviguṇavikramaḥ madrarājarathaṃ tūrṇaṃ chādayām āsa patribhiḥ 30 tato madrādhipaḥ kruddhaḥ śatena nataparvaṇām ājaghānorasi dṛḍhaṃ virāṭaṃ vāhinīpatim 31 so 'tividdho mahārāja rathopastha upāviśat kaśmalaṃ cāviśat tīvraṃ virāṭo bharatarṣabha sārathis tam apovāha samare śaravikṣatam 32 tataḥ sā mahatī senā prādravan niśi bhārata vadhyamānā śaraśataiḥ śalyenāhava śobhinā 33 tāṃ dṛṣṭvā vidrutāṃ senāṃ vāsudevadhanaṃjayau prāyātāṃ tatra rājendra yatra śalyo vyavasthitaḥ 34 tau tu pratyudyayau rājan rākṣasendro hy alambusaḥ aṣṭacakrasamāyuktam āsthāya pravaraṃ ratham 35 turaṃgama mukhair yuktaṃ piśācair ghoradarśanaiḥ lohitārdra patākaṃ taṃ raktamālyavibhūṣitam kārṣṇāyasamayaṃ ghoram ṛkṣacarmāvṛtaṃ mahat 36 raudreṇa citrapakṣeṇa vivṛtākṣeṇa kūjatā dhvajenocchritatuṇḍena gṛdhrarājena rājatā 37 sa babhau rākṣaso rājan bhinnāñ janacayopamaḥ rurodhārjunam āyāntaṃ prabhañjanam ivādrirāṭ kiran bāṇagaṇān rājañ śataśo 'rjunamūrdhani 38 atitīvram abhūd yuddhaṃ nararākṣasayor mṛdhe draṣṭṝṇāṃ prītijananaṃ sarveṣāṃ bharatarṣabha 39 tam arjunaḥ śatenaiva patriṇām abhyatāḍayat navabhiś ca śitair bāṇaiś ciccheda dhvajam ucchritam 40 sārathiṃ ca tribhir bāṇais tribhir eva triveṇukam dhanur ekena ciccheda caturbhiś caturo hayān virathasyodyataṃ khaḍgaṃ śareṇāsya dvidhāchinat 41 athainaṃ niśitair bāṇaiś caturbhir bharatarṣabha pārtho 'rdayad rākṣasendraṃ sa viddhaḥ prādravad bhayāt 42 taṃ vijityārjunas tūrṇaṃ droṇāntikam upāyayau kirañ śaragaṇān rājan naravāraṇavājiṣu 43 vadhyamānā mahārāja pāṇḍavena yaśasvinā sainikā nyapatann urvyāṃ vātanunnā iva drumāḥ 44 teṣu tūtsādyamāneṣu phalgunena mahātmanā saṃprādravad balaṃ sarvaṃ putrāṇāṃ te viśāṃ pate |