Sacred Texts Hinduism Mahabharata Index Book 1 Index Previous Next
|
1
[वै] ते ऽलंकृताः कुण्डलिनॊ युवानः; परस्परं सपर्धमानाः समेताः अस्त्रं बलं चात्मनि मन्यमानाः; सर्वे समुत्पेतुर अहं कृतेन 2 रूपेण वीर्येण कुलेन चैव; धर्मेण चैवापि च यौवनेन समृद्धदर्पा मदवेगभिन्ना; मत्ता यथा हैमवता गजेन्द्राः 3 परस्परं सपर्धया परेक्षमाणाः; संकल्पजेनापि परिप्लुताङ्गाः कृष्णा ममैषेत्य अभिभाषमाणा; नृपासनेभ्यः सहसॊपतस्थुः 4 ते कषत्रिया रङ्ग गताः समेता; जिगीषमाणा दरुपदात्मजां ताम चकाशिरे पर्वतराजकन्याम; उमां यथा देवगणाः समेताः 5 कन्दर्प बाणाभिनिपीडिताङ्गाः; कृष्णागतैस ते हृदयैर नरेन्द्राः रङ्गावतीर्णा दरुपदात्मजार्थं; दवेष्यान हि चक्रुः सुहृदॊ ऽपि तत्र 6 अथाययुर देवगणा विमानै; रुद्रादित्या वसवॊ ऽथाश्विनौ च साध्याश च सर्वे मरुतस तथैव; यमं पुरस्कृत्य धनेश्वरं च 7 दैत्याः सुपर्णाश च महॊरगश च; देवर्षयॊ गुह्यकाश चारणाश च विश्वावसुर नारद पर्वतौ च; गन्धर्वमुख्याश च सहाप्सरॊभिः 8 हलायुधस तत्र च केशवश च; वृष्ण्यन्धकाश चैव यथा परधानाः परेक्षां सम चक्रुर यदुपुंगवास ते; सथिताश च कृष्णस्य मते बभूवुः 9 दृष्ट्वा हि तान मत्तगजेन्द्र रूपान; पञ्चाभिपद्मान इव वारणेन्द्रान भस्मावृताङ्गान इव हव्यवाहान; पार्थान परदध्यौ स यदुप्रवीरः 10 शशंस रामाय युधिष्ठिरं च; भीमं च जिष्णुं च यमौ च वीरौ शनैः शनैस तांश च निरीक्ष्य रामॊ; जनार्दनं परीतमना ददर्श 11 अन्ये तु नाना नृपपुत्रपौत्राः; कृष्णा गतैर नेत्रमनः सवभावैः वयायच्छमाना ददृशुर भरमन्तीं; संदष्ट दन्तच छदताम्रवक्त्राः 12 तथैव पार्थाः पृथु बाहवस ते; वीरौ यमौ चैव महानुभावौ तां दरौपदीं परेक्ष्य तदा सम सर्वे; कन्दर्प बाणाभिहता बभूवुः 13 देवर्षिगन्धर्वसमाकुलं तत; सुपर्णनागासुरसिद्धजुष्टम दिव्येन गन्धेन समाकुलं च; दिव्यैश च माल्यैर अवकीर्यमाणम 14 महास्वनैर दुन्दुभिनादितैश च; बभूव तत संकुलम अन्तरिक्षम विमानसंबाधम अभूत समन्तात; सवेणु वीणा पणवानुनादम 15 ततस तु ते राजगणाः करमेण; कृष्णा निमित्तं नृप विक्रमन्तः तत कारुमुकं संहननॊपपन्नं; सज्यं न शेकुस तरसापि कर्तुम 16 ते विक्रमन्तः सफुरता दृढेन; निष्कृष्यमाणा धनुषा नरेन्द्राः विचेष्टमाना धरणीतलस्था; दीना अदृश्यन्त विभग्न चित्ताः 17 हाहाकृतं तद धनुषा दृढेन; निष्पिष्टभग्नाङ्गद कुण्डलं च कृष्णा निमित्तं विनिवृत्तभावं; राज्ञां तदा मण्डलम आर्तम आसीत 18 तस्मिंस तु संभ्रान्तजने समाजे; निक्षिप्तवादेषु नराधिपेषु कुन्तीसुतॊ जिष्णुर इयेष कर्तुं; सज्यं धनुस तत सशरं स वीरः |
1
[vai] te 'laṃkṛtāḥ kuṇḍalino yuvānaḥ; parasparaṃ spardhamānāḥ sametāḥ astraṃ balaṃ cātmani manyamānāḥ; sarve samutpetur ahaṃ kṛtena 2 rūpeṇa vīryeṇa kulena caiva; dharmeṇa caivāpi ca yauvanena samṛddhadarpā madavegabhinnā; mattā yathā haimavatā gajendrāḥ 3 parasparaṃ spardhayā prekṣamāṇāḥ; saṃkalpajenāpi pariplutāṅgāḥ kṛṣṇā mamaiṣety abhibhāṣamāṇā; nṛpāsanebhyaḥ sahasopatasthuḥ 4 te kṣatriyā raṅga gatāḥ sametā; jigīṣamāṇā drupadātmajāṃ tām cakāśire parvatarājakanyām; umāṃ yathā devagaṇāḥ sametāḥ 5 kandarpa bāṇābhinipīḍitāṅgāḥ; kṛṣṇāgatais te hṛdayair narendrāḥ raṅgāvatīrṇā drupadātmajārthaṃ; dveṣyān hi cakruḥ suhṛdo 'pi tatra 6 athāyayur devagaṇā vimānai; rudrādityā vasavo 'thāśvinau ca sādhyāś ca sarve marutas tathaiva; yamaṃ puraskṛtya dhaneśvaraṃ ca 7 daityāḥ suparṇāś ca mahoragaś ca; devarṣayo guhyakāś cāraṇāś ca viśvāvasur nārada parvatau ca; gandharvamukhyāś ca sahāpsarobhiḥ 8 halāyudhas tatra ca keśavaś ca; vṛṣṇyandhakāś caiva yathā pradhānāḥ prekṣāṃ sma cakrur yadupuṃgavās te; sthitāś ca kṛṣṇasya mate babhūvuḥ 9 dṛṣṭvā hi tān mattagajendra rūpān; pañcābhipadmān iva vāraṇendrān bhasmāvṛtāṅgān iva havyavāhān; pārthān pradadhyau sa yadupravīraḥ 10 śaśaṃsa rāmāya yudhiṣṭhiraṃ ca; bhīmaṃ ca jiṣṇuṃ ca yamau ca vīrau śanaiḥ śanais tāṃś ca nirīkṣya rāmo; janārdanaṃ prītamanā dadarśa 11 anye tu nānā nṛpaputrapautrāḥ; kṛṣṇā gatair netramanaḥ svabhāvaiḥ vyāyacchamānā dadṛśur bhramantīṃ; saṃdaṣṭa dantac chadatāmravaktrāḥ 12 tathaiva pārthāḥ pṛthu bāhavas te; vīrau yamau caiva mahānubhāvau tāṃ draupadīṃ prekṣya tadā sma sarve; kandarpa bāṇābhihatā babhūvuḥ 13 devarṣigandharvasamākulaṃ tat; suparṇanāgāsurasiddhajuṣṭam divyena gandhena samākulaṃ ca; divyaiś ca mālyair avakīryamāṇam 14 mahāsvanair dundubhināditaiś ca; babhūva tat saṃkulam antarikṣam vimānasaṃbādham abhūt samantāt; saveṇu vīṇā paṇavānunādam 15 tatas tu te rājagaṇāḥ krameṇa; kṛṣṇā nimittaṃ nṛpa vikramantaḥ tat kārumukaṃ saṃhananopapannaṃ; sajyaṃ na śekus tarasāpi kartum 16 te vikramantaḥ sphuratā dṛḍhena; niṣkṛṣyamāṇā dhanuṣā narendrāḥ viceṣṭamānā dharaṇītalasthā; dīnā adṛśyanta vibhagna cittāḥ 17 hāhākṛtaṃ tad dhanuṣā dṛḍhena; niṣpiṣṭabhagnāṅgada kuṇḍalaṃ ca kṛṣṇā nimittaṃ vinivṛttabhāvaṃ; rājñāṃ tadā maṇḍalam ārtam āsīt 18 tasmiṃs tu saṃbhrāntajane samāje; nikṣiptavādeṣu narādhipeṣu kuntīsuto jiṣṇur iyeṣa kartuṃ; sajyaṃ dhanus tat saśaraṃ sa vīraḥ |