The Descent into Hell

Verse Indeterminate Saxon

Ongunnon him on uhtan      æþelcunde mægð
gierwan to geonge;      wiston gumena gemot
æþelinges lic      eorðærne biþeaht.
Woldan werigu wif      wope bimænan

5

æþelinges deað      ane hwile,
reonge bereotan.      Ræst wæs acolad,
heard wæs hinsið;      hæleð wæron modge,
þe hy æt þam beorge      bliðe fundon.
Cwom seo murnende      Maria on dægred,

10

heht hy oþre mid      eorles dohtor.
Sohton sarigu tu      sigebearn godes
ænne in þæt eorðærn      þær hi ær wiston
þæt hine gehyddan      hæleð Iudea;
wendan þæt he on þam beorge      bidan sceolde,

15

ana in þære easterniht.      Huru þæs oþer þing
wiston þa wifmenn,      þa hy on weg cyrdon!
Ac þær cwom on uhtan      an engla þreat,
behæfde heapa wyn      hælendes burg.
Open wæs þæt eorðærn,      æþelinges lic

20

onfeng feores gæst,      folde beofode,
hlogan helwaran;      hagosteald onwoc
modig from moldan,      mægenþrym aras
sigefæst ond snottor.      Sægde Iohannis,
hæleð helwarum,      hlyhhende spræc

25

modig to þære mengo      ymb his mæges ......:
"Hæfde me gehaten      hælend user,
þa he me on þisne sið      sendan wolde,
þæt he me gesoht...      siex monað,
ealles folces fruma.      Nu ...... sceacen.

30

Wene ic ful swiþe      ond witod
...... to dæge      dryhten wille
...... gesecan,      sigebearn godes."
Fysde hine þa to fore      frea moncynnes;
wolde heofona helm      helle weallas

35

forbrecan ond forbygan,      þære burge þrym
onginnan reafian,      reþust ealra cyninga.
Ne rohte he to þære hilde      helmberendra,
ne he byrnwigend      to þam burggeatum
lædan ne wolde,      ac þa locu feollan,

40

clustor of þam ceastrum;      cyning in oþrad,
ealles folces fruma      forð onette,
weoruda wuldorgiefa.      Wræccan þrungon,
hwylc hyra þæt sygebearn      geseon moste,
Adam ond Abraham,      Isac ond Iacob,

45

monig modig eorl,      Moyses ond Dauid,
Esaias      ond Sacharias,
heahfædra fela,      swylce eac hæleþa gemot,
witgena weorod,      wifmonna þreat,
fela fæmnena,      folces unrim.

50

Geseah þa Iohannis      sigebearn godes
mid þy cyneþrymme      cuman to helle,
ongeat þa geomormod      godes sylfes sið.
Geseah he helle duru      hædre scinan,
þa þe longe ær      bilocen wæron,

55

beþeahte mid þystre;      se þegn wæs on wynne.
Abead þa bealdlice      burgwarena ord
modig fore þære mengo      ond to his mæge spræc
ond þa wilcuman      wordum grette:
"þe þæs þonc sie,      þeoden user,

60

þæt þu us... ...ige      secan woldest,
nu we on þissum bendum      bidan ......
þonne monige bindeð      broþorleasne
wræccan ......      (he bið wide fah),
ne bið he no þæs nearwe      under niðloc...

65

þæs bitre gebunden      under bealuclommum,
þæt he þy yð ne mæge      ellen habban,
þonne he his hlafordes      hyldo gelyfeð,
þæt hine of þam bendum      bicgan wille.
Swa we ealle to þe      an gelyfað,

70

dryhten min se dyra.      Ic adreag fela
siþþan þu end to me      in siþadest,
þa þu me gesealdest      sweord ond byrnan,
helm ond heorosceorp,      (a ic þæt heold nu giet),
ond þu me gecyðdest,      cyneþrymma wyn,

75

þæt þu mundbora      minum wære.
Eala Gabrihel,      hu þu eart gleaw ond scearp,
milde ond gemyndig      ond monþwære,
wis on þinum gewitte      ond on þinum worde snottor!
þæt þu gecyðdest      þa þu þone cnyht to us

80

brohtest in Bethlem.      Bidan we þæs longe,
setan on sorgum,      sibbe oflyste,
wynnum ond wenum,      hwonne we word godes
þurh his sylfes muð      secgan hyrde.
Eala Maria,      hu þu us modigne

85

cyning acendest,      þa þu þæt cild to us
brohtest in Bethlem.      We þæs beofiende
under helle dorum      hearde sceoldon
bidan in bendum.      Bona weorces gefeah;
wæron ure ealdfind      ealle on wynnum

90

þonne hy gehyrdon      hu we hreowen...
...on murnende      mægburg usse,
oþþæt ......      sigedryhten god,
bimengdes...      ...gust ealra cyninga.
     nu us mon modge þe

95

ageaf from usse geogoðe.      We þurh gifre mod
beswican us sylfe;      we þa synne forþon
berað in urum breostum      to bonan honda,
sculon eac to ussum feondum      freoþo wilnian.
Eala Hierusalem      in Iudeum,

100

hu þu in þære stowe      stille gewunadest!
Ne mostan þe geondferan      foldbuende
ealle lifgende,      þa þe lof singað.
Eala Iordane      in Iudeum,
hu þu in þære stowe      stille gewunadest!

105

Nales þu geondflowan      foldbuende;
mostan hy þynes wætres      wynnum brucan.
Nu ic þe halsie,      hælend user,
deope in gedyrstum,      (þu eart dryhten Crist),
þæt þu us gemiltsie,      monna scyppend.

110

þu fore monna lufan      þinre modor bosm
sylfa gesohtes,      sigedryhten god,
nales fore þinre þearfe,      þeoda waldend,
ac for þam miltsum      þe þu moncynne
oft ætywdest,      þonne him wæs are þearf.

115

þu meaht ymbfon      eal folca gesetu,
swylce þu meaht geriman,      rice dryhten,
sæs sondgrotu,      selast ealra cyninga.
Swylce ic þe halsige,      hælend user,
fore ...inum cildhade,      cyninga selast,

120

ond fore þære wunde,      weoruda dry...
þinum æriste,      æþelinga wyn,
ond fore þinre me...      ...ian nama,
þa ealle hellwara      hergað ond lof...
...lum      þe þe ymb stondað,

125

þa þu þe lete sittan      ...... hond,
þa þu us on þisne wræcsið,      weoroda dryhten,
þurh þines sylfes geweald      secan woldest,
ond fore Hierusalem      in Iudeum,
(sceal seo burg nu þa      bidan efne swa þeah,

130

þeoden leofa,      þines eftcymes),
ond for Iordane      in Iudeum,
(wit unc in þære burnan      baþodan ætgædre).
Oferwurpe þu mid þy wætre,      weoruda dryhten,
bliþe mode      ealle burgwaran,

135

swylce git Iohannis      in Iordane
mid þy fullwihte      fægre onbryrdon
ealne þisne middangeard.      Sie þæs symle meotude þonc!"