Daniel

Verse Indeterminate Unknown

Gefrægn ic Hebreos      eadge lifgean
in Hierusalem,      goldhord dælan,
cyningdom habban,      swa him gecynde wæs,
siððan þurh metodes mægen      on Moyses hand

5

wearð wig gifen,      wigena mænieo,
and hie of Egyptum      ut aforon,
mægene micle.      þæt wæs modig cyn!
þenden hie þy rice      rædan moston,
burgum wealdan,      wæs him beorht wela.

10

þenden þæt folc mid him      hiera fæder wære
healdan woldon,      wæs him hyrde god,
heofonrices weard,      halig drihten,
wuldres waldend.      Se ðam werude geaf
mod and mihte,      metod alwihta,

15

þæt hie oft fela folca      feore gesceodon,
heriges helmum,      þara þe him hold ne wæs,
oðþæt hie wlenco anwod      æt winþege
deofoldædum,      druncne geðohtas.
þa hie æcræftas      ane forleton,

20

metodes mægenscipe,      swa no man scyle
his gastes lufan      wið gode dælan.
þa geseah ic þa gedriht      in gedwolan hweorfan,
Israhela cyn      unriht don,
wommas wyrcean.      þæt wæs weorc gode!

25

Oft he þam leodum      to lare sende,
heofonrices weard,      halige gastas,
þa þam werude      wisdom budon.
Hie þære snytro      soð gelyfdon
lytle hwile,      oðþæt hie langung beswac

30

eorðan dreamas      eces rædes,
þæt hie æt siðestan      sylfe forleton
drihtnes domas,      curon deofles cræft.
þa wearð reðemod      rices ðeoden,
unhold þeodum      þam þe æhte geaf.

35

Wisde him æt frymðe,      ða ðe on fruman ær ðon
wæron mancynnes      metode dyrust,
dugoða dyrust,      drihtne leofost;
herepað tæhte      to þære hean byrig,
eorlum elðeodigum,      on eðelland

40

þær Salem stod      searwum afæstnod,
weallum geweorðod.      To þæs witgan foron,
Caldea cyn,      to ceastre forð,
þær Israela      æhta wæron,
bewrigene mid weorcum;      to þam þæt werod gefor,

45

mægenþreat mære,      manbealwes georn.
Awehte þone wælnið      wera aldorfrea,
Babilones brego,      on his burhstede,
Nabochodonossor,      þurh niðhete,
þæt he secan ongan      sefan gehygdum

50

hu he Israelum      eaðost meahte
þurh gromra gang      guman oðþringan.
Gesamnode þa      suðan and norðan
wælhreow werod,      and west foran
herige hæðencyninga      to þære hean byrig.

55

Israela      eðelweardas
hæfdon lufan, lifwelan,      þenden hie let metod.
þa ic eðan gefrægn      ealdfeonda cyn
winburh wera.      þa wigan ne gelyfdon,
bereafodon þa receda wuldor      readan golde,

60

since and seolfre,      Salomones templ.
Gestrudan gestreona      under stanhliðum,
swilc eall swa þa eorlas      agan sceoldon,
oðþæt hie burga gehwone      abrocen hæfdon,
þara þe þam folce      to friðe stodon.

65

Gehlodon him to huðe      hordwearda gestreon,
feoh and frætwa,      swilc þær funden wæs,
and þa mid þam æhtum      eft siðedon,
and gelæddon eac      on langne sið
Israela cyn,      on eastwegas

70

to Babilonia,      beorna unrim,
under hand hæleð      hæðenum deman.
Nabochodonossor      him on nyd dyde
Israela bearn      ofer ealle lufen,
wæpna lafe      to weorcþeowum.

75

Onsende þa      sinra þegna
worn þæs werudes      west toferan,
þæt him þara leoda      land geheolde,
eðne eðel,      æfter Ebreum.
Het þa secan      sine gerefan

80

geond Israela      earme lafe,
hwilc þære geogoðe      gleawost wære
boca bebodes,      þe þær brungen wæs.
Wolde þæt þa cnihtas      cræft leornedon,
þæt him snytro on sefan      secgan mihte,

85

nales ðy þe he þæt moste      oððe gemunan wolde
þæt he þara gifena      gode þancode
þe him þær to duguðe      drihten scyrede.
þa hie þær fundon      þry freagleawe
æðele cnihtas      and æfæste,

90

ginge and gode      in godsæde;
an wæs Annanias,      oðer Azarias,
þridda Misael,      metode gecorene.
þa þry comon      to þeodne foran,
hearde and higeþancle,      þær se hæðena sæt,

95

cyning corðres georn,      in Caldea byrig.
þa hie þam wlancan      wisdom sceoldon,
weras Ebrea,      wordum cyðan,
higecræft heane,      þurh halig mod,
þa se beorn bebead,      Babilone weard,

100

swiðmod cyning,      sinum þegnum,
þæt þa frumgaras      be feore dæde,
þæt þam gengum þrym      gad ne wære
wiste ne wæde      in woruldlife.
þa wæs breme      Babilone weard,

105

mære and modig      ofer middangeard,
egesful ylda bearnum.      No he æ fremede,
ac in oferhygde      æghwæs lifde.
þa þam folctogan      on frumslæpe,
siððan to reste gehwearf      rice þeoden,

110

com on sefan hwurfan      swefnes woma,
hu woruld wære      wundrum geteod,
ungelic yldum      oð edsceafte.
Wearð him on slæpe      soð gecyðed,
þætte rices gehwæs      reðe sceolde gelimpan,

115

eorðan dreamas,      ende wurðan.
þa onwoc wulfheort,      se ær wingal swæf,
Babilone weard.      Næs him bliðe hige,
ac him sorh astah,      swefnes woma.
No he gemunde      þæt him meted wæs.

120

Het þa tosomne      sinra leoda
þa wiccungdom      widost bæron,
frægn þa ða mænigeo      hwæt hine gemætte,
þenden reordberend      reste wunode.
Wearð he on þam egesan      acol worden,

125

þa he ne wisse      word ne angin
swefnes sines;      het him secgan þeah.
þa him unbliðe      andswaredon
deofolwitgan      (næs him dom gearu
to asecganne      swefen cyninge):

130

"Hu magon we swa dygle,      drihten, ahicgan
on sefan þinne,      hu ðe swefnede,
oððe wyrda gesceaft      wisdom bude,
gif þu his ærest ne meaht      or areccan?"
þa him unbliðe      andswarode

135

wulfheort cyning,      witgum sinum:
"Næron ge swa eacne      ofer ealle men
modgeþances      swa ge me sægdon,
and þæt gecwædon,      þæt ge cuðon
mine aldorlege,      swa me æfter wearð,

140

oððe ic furðor      findan sceolde.
Nu ge mætinge      mine ne cunnon,
þa þe me for werode      wisdom berað.
Ge sweltað deaðe,      nymþe ic dom wite
soðan swefnes,      þæs min sefa myndgað."

145

Ne meahte þa seo mænigeo      on þam meðelstede
þurh witigdom      wihte aþencean
ne ahicgan,      þa hit forhæfed gewearð
þætte hie sædon      swefn cyninge,
wyrda gerynu,      oðþæt witga cwom,

150

Daniel to dome,      se wæs drihtne gecoren,
snotor and soðfæst,      in þæt seld gangan.
Se wæs ordfruma      earmre lafe
þære þe þam hæðenan      hyran sceolde.
Him god sealde      gife of heofnum

155

þurh hleoðorcwyde      haliges gastes,
þæt him engel godes      eall asægde
swa his mandrihten      gemæted wearð.
ða eode Daniel,      þa dæg lyhte,
swefen reccan      sinum frean,

160

sægde him wislice      wereda gesceafte,
þætte sona ongeat      swiðmod cyning
ord and ende      þæs þe him ywed wæs.
ða hæfde Daniel      dom micelne,
blæd in Babilonia      mid bocerum,

165

siððan he gesæde      swefen cyninge,
þæt he ær for fyrenum      onfon ne meahte,
Babilonie weard,      in his breostlocan.
No hwæðere þæt Daniel      gedon mihte
þæt he wolde metodes      mihte gelyfan,

170

ac he wyrcan ongan      weoh on felda
þam þe deormode      Diran heton,
se wæs on ðære ðeode      ðe swa hatte,
bresne Babilonige.      þære burge weard
anne manlican      ofer metodes est,

175

gyld of golde,      gumum arærde,
for þam þe gleaw ne wæs,      gumrices weard,
reðe and rædleas,      riht ......
þa wearð hæleða hlyst      þa hleoðor cwom
byman stefne      ofer burhware.

180

þa hie for þam cumble      on cneowum sæton,
onhnigon to þam herige      hæðne þeode,
wurðedon wihgyld,      ne wiston wræstran ræd,
efndon unrihtdom,      swa hyra aldor dyde,
mane gemenged,      mode gefrecnod.

185

Fremde folcmægen,      swa hyra frea ærest,
unræd efnde,      (him þæs æfter becwom
yfel endelean),      unriht dyde.
þær þry wæron      on þæs þeodnes byrig,
eorlas Israela,      þæt hie a noldon

190

hyra þeodnes dom      þafigan onginnan,
þæt hie to þam beacne      gebedu rærde,
ðeah ðe ðær on herige      byman sungon.
ða wæron æðelum god      Abrahames bearn,
wæron wærfæste,      wiston drihten

195

ecne uppe,      ælmihtigne.
Cnihtas cynegode      cuð gedydon,
þæt hie him þæt gold      to gode noldon
habban ne healdan,      ac þone hean cyning,
gasta hyrde,      ðe him gife sealde.

200

Oft hie to bote      balde gecwædon
þæt hie þæs wiges      wihte ne rohton,
ne hie to þam gebede      mihte gebædon
hæðen heriges wisa,      þæt hie þider hweorfan wolden,
guman to þam gyldnan gylde,      þe he him to gode geteode.

205

þegnas þeodne sægdon      þæt hie þære geþeahte wæron,
hæftas hearan,      in þisse hean byrig,
þa þis hegan ne willað,      ne þysne wig wurðigean,
þe ðu þe to wuldre      wundrum teodest.
ða him bolgenmod      Babilone weard

210

yrre andswarode,      eorlum onmælde
grimme þam gingum,      and geocre oncwæð,
þæt hie gegnunga      gyldan sceolde
oððe þrowigean      þreanied micel,
frecne fyres wylm,      nymðe hie friðes wolde

215

wilnian to þam wyrrestan,      weras Ebrea,
guman to þam golde,      þe he him to gode teode.
Noldon þeah þa hyssas      hyran larum
in hige hæðnum.      Hogedon georne
þæt æ godes      ealle gelæste,

220

and ne awacodon      wereda drihtne,
ne þan mæ gehwurfe      in hæðendom,
ne hie to facne      freoðo wilnedan,
þeah þe him se bitera deað      geboden wære.
þa wearð yrre anmod cyning,      het he ofn onhætan

225

to cwale cnihta feorum      forðam þe hie his cræftas onsocon.
þa he wæs gegleded,      swa he grimmost mihte,
frecne fyres lige,      þa he þyder folc samnode,
and gebindan het,      Babilone weard,
grim and gealhmod,      godes spelbodan.

230

Het þa his scealcas      scufan þa hyssas
in bælblyse,      beornas geonge.
Gearo wæs se him geoce gefremede;      þeah þe hie swa grome nydde
in fæðm fyres lige,      hwæðere heora feorh generede
mihtig metodes weard.      Swa þæt mænige gefrunon,

235

halige him þær help geteode,      sende him of hean rodore
god, gumena weard,      gast þone halgan.
Engel in þone ofn innan becwom      þær hie þæt aglac drugon,
freobearn fæðmum beþeahte      under þam fyrenan hrofe.
Ne mihte þeah heora wlite      gewemman owiht

240

wylm þæs wæfran liges,      þa hie se waldend nerede.
Hreohmod wæs se hæðena þeoden,      het hie hraðe bærnan.
æled wæs ungescead micel.      þa wæs se ofen onhæted,
isen eall ðurhgleded.      Hine ðær esnas mænige
wurpon wudu on innan,      swa him wæs on wordum gedemed;

245

bæron brandas on bryne      blacan fyres,
(wolde wulfheort cyning      wall onsteallan,
iserne ymb æfæste),      oðþæt up gewat
lig ofer leofum      and þurh lust gesloh
micle mare      þonne gemet wære.

250

ða se lig gewand      on laðe men,
hæðne of halgum.      Hyssas wæron
bliðemode,      burnon scealcas
ymb ofn utan,      alet gehwearf
teonfullum on teso.      ðær to geseah

255

Babilone brego.      Bliðe wæron
eorlas Ebrea,      ofestum heredon
drihten on dreame,      dydon swa hie cuðon
ofne on innan,      aldre generede.
Guman glædmode      god wurðedon,

260

under þæs fæðme      þe geflymed wearð
frecne fyres hæto.      Freobearn wurdon
alæten liges gange,      ne hie him þær lað gedydon.
Næs him se sweg to sorge      ðon ma þe sunnan scima,
ne se bryne beot mæcgum      þe in þam beote wæron,

265

ac þæt fyr fyr scyde      to ðam þe ða scylde worhton,
hwearf on þa hæðenan hæftas      fram þam halgan cnihton,
werigra wlite minsode,      þa ðe ðy worce gefægon.
Geseah ða swiðmod cyning,      ða he his sefan ontreowde,
wundor on wite agangen;      him þæt wræclic þuhte.

270

Hyssas hale hwurfon      in þam hatan ofne,
ealle æfæste ðry;      him eac þær wæs
an on gesyhðe,      engel ælmihtiges.
Him þær on ofne      owiht ne derede,
ac wæs þær inne      ealles gelicost

275

efne þonne on sumera      sunne scineð,
and deaw dryge      on dæge weorðeð,
winde geondsawen.      þæt wæs wuldres god
þe hie generede      wið þam niðhete.
ða Azarias      ingeþancum

280

hleoðrade halig      þurh hatne lig,
dreag dæda georn,      drihten herede,
wer womma leas,      and þa word acwæð:
"Metod alwihta, hwæt!      þu eart mihtum swið
niðas to nergenne.      Is þin nama mære,

285

wlitig and wuldorfæst      ofer werðeode.
Siendon þine domas      in daga gehwam
soðe and geswiðde      and gesigefæste,
swa þu eac sylfa eart.     
Syndon þine willan      on woruldspedum

290

rihte and gerume,      rodora waldend.
Geoca user georne nu,      gasta scyppend,
and þurh hyldo help,      halig drihten,
nu we þec for þreaum      and for ðeonydum
and for eaðmedum      arna biddað,

295

lige belegde.      We ðæs lifgende
worhton on worulde,      eac ðon wom dyde
user yldran;      for oferhygdum
bræcon bebodo      burhsittende,
had oferhogedon      halgan lifes.

300

Siendon we towrecene      geond widne grund,
heapum tohworfene,      hyldelease;
is user lif      geond landa fela
fracoð and gefræge      folca manegum,
þa usic bewræcon      to þæs wyrrestan

305

eorðcyninga      æhta gewealde,
on hæft heorugrimra,      and we nu hæðenra
þeowned þoliað.      þæs þe þanc sie,
wereda wuldorcyning,      þæt þu us þas wrace teodest.
Ne forlet þu usic ane,      ece drihten,

310

for ðam miltsum      ðe ðec men hligað,
and for ðam treowum      þe þu, tirum fæst,
niða nergend,      genumen hæfdest
to Abrahame      and to Isaace
and to Iacobe,      gasta scyppend.

315

þu him þæt gehete      þurh hleoðorcwyde,
þæt þu hyra frumcyn      in fyrndagum
ican wolde,      þætte æfter him
on cneorissum      cenned wurde,
and seo mænigeo      mære wære,

320

had to hebbanne      swa heofonsteorran
bebugað bradne hwyrft,      oððe brimfaroþes,
sæfaroða sand,      geond sealtne wæg
in eare gryndeð,      þæt his unrim a
in wintra worn      wurðan sceolde.

325

Fyl nu frumspræce,      ðeah heora fea lifigen!
Wlitiga þinne wordcwyde      and þin wuldor on us!
Gecyð cræft and miht      þæt þa Caldeas
and folca fela      gefrigen habbað,
ða þe under heofenum      hæðene lifigeað,

330

and þæt þu ana eart      ece drihten,
weroda waldend,      woruldgesceafta,
sigora settend,      soðfæst metod!"
Swa se halga wer      hergende wæs
metodes miltse      and his mihta sped

335

rehte þurh reorde.      ða of roderum wæs
engel ælbeorht      ufan onsended,
wlitescyne wer      on his wuldorhaman,
se him cwom to frofre      and to feorhnere
mid lufan and mid lisse.      Se ðone lig tosceaf,

340

halig and heofonbeorht,      hatan fyres,
tosweop hine and toswende      þurh þa swiðan miht,
ligges leoman,      þæt hyra lice ne wæs
owiht geegled,      ac he on andan sloh
fyr on feondas      for fyrendædum.

345

þa wæs on þam ofne,      þær se engel becwom,
windig and wynsum,      wedere gelicost
þonne hit on sumeres tid      sended weorðeð
dropena drearung      on dæges hwile,
wearmlic wolcna scur.      Swylc bið wedera cyst,

350

swylc wæs on þam fyre      frean mihtum
halgum to helpe.      Wearð se hata lig
todrifen and todwæsced      þær þa dædhwatan
geond þone ofen eodon,      and se engel mid,
feorh nerigende,      se ðær feorða wæs,

355

Annanias      and Azarias
and Misael.      þær þa modhwatan
þry on geðancum      ðeoden heredon,
bædon bletsian      bearn Israela
eall landgesceaft      ecne drihten,

360

ðeoda waldend.      Swa hie þry cwædon,
modum horsce,      þurh gemæne word:
"ðe gebletsige,      bylywit fæder,
woruldcræfta wlite      and weorca gehwilc!
Heofonas and englas,      and hluttor wæter,

365

þa ðe ofer roderum      on rihtne gesceaft
wuniað in wuldre,      ða þec wurðiað!
And þec, ælmihtig,      ealle gesceafte,
rodorbeorhtan tunglu,      þa þe ryne healdað,
sunna and mona,      sundor anra gehwilc

370

herige in hade!      And heofonsteorran,
deaw and deor scur,      ða ðec domige!
And þec, mihtig god,      gastas lofige!
Byrnende fyr      and beorht sumor
nergend hergað!      Niht somod and dæg,

375

and þec landa gehwilc,      leoht and þeostro,
herige on hade,      somod hat and ceald!
And þec, frea mihtig,      forstas and snawas,
winterbiter weder      and wolcenfaru,
lofige on lyfte!      And þec ligetu,

380

blace, berhtmhwate,      þa þec bletsige!
Eall eorðan grund,      ece drihten,
hyllas and hrusan      and hea beorgas,
sealte sæwægas,      soðfæst metod,
eastream yða      and upcyme,

385

wætersprync wylla,      ða ðec wurðiað!
Hwalas ðec herigað,      and hefonfugolas,
lyftlacende,      þa ðe lagostreamas,
wæterscipe wecgað!      And wildu deor
and neata gehwilc      naman bletsie!

390

And manna bearn      modum lufiað,
and þec Israela,      æhta scyppend,
herigað in hade,      herran sinne!
And þec haligra      heortan cræftas,
soðfæstra gehwæs      sawle and gastas,

395

lofiað liffrean,      lean sellende
eallum eadmodum,      ece drihten!
Annanias ðec      and Adzarias
and Misael      metod domige
breostgeðancum!      We þec bletsiað,

400

frea folca gehwæs,      fæder ælmihtig,
soð sunu metodes,      sawla nergend,
hæleða helpend,      and þec, halig gast,
wurðiað in wuldre,      witig drihten!
We ðec herigað,      halig drihten,

405

and gebedum bremað!      þu gebletsad eart,
gewurðad wideferhð      ofer worulde hrof,
heahcyning heofones,      halgum mihtum,
lifes leohtfruma,      ofer landa gehwilc!"
ða þæt ehtode      ealdor þeode,

410

Nabochodonossor,      wið þam nehstum
folcgesiðum:      "þæt eower fela geseah,
þeode mine,      þæt we þry sendon,
geboden to bæle      in byrnende
fyres leoman.      Nu ic þær feower men

415

geseo to soðe,      nales me sefa leogeð."
ða cwæð se ðe wæs      cyninges ræswa,
wis and wordgleaw:      "þæt is wundra sum
þæt we ðær eagum      on lociað.
Geðenc, ðeoden min,      þine gerysna!

420

Ongyt georne      hwa þa gyfe sealde
gingum gædelingum!      Hie god herigað,
anne ecne,      and ealles him
be naman gehwam      on neod sprecað,
þanciað þrymmes      þristum wordum,

425

cweðað he sie ana      ælmihtig god,
witig wuldorcyning,      worlde and heofona.
Aban þu þa beornas,      brego Caldea,
ut of ofne.      Nis hit owihtes god
þæt hie sien on þam laðe      leng þonne þu þurfe."

430

Het þa se cyning to him      cnihtas gangan.
Hyssas hearde      hyrdon lare,
cyrdon cynegode      swa hie gecyðde wæron,
hwurfon hæleð geonge      to þam hæðenan foran.
Wæron þa bende forburnene      þe him on banum lagon,

435

laðsearo leoda cyninges,      and hyra lice geborgen.
Næs hyra wlite gewemmed,      ne nænig wroht on hrægle,
ne feax fyre beswæled,      ac hie on friðe drihtnes
of ðam grimman gryre      glade treddedon,
gleawmode guman,      on gastes hyld.

440

ða gewat se engel up      secan him ece dreamas
on heanne hrof      heofona rices,
heh þegn and hold      halgum metode.
Hæfde on þam wundre gewurðod      ðe þa gewyrhto ahton.
Hyssas heredon drihten      for þam hæðenan folce,

445

septon hie soðcwidum      and him sædon fela
soðra tacna,      oðþæt he sylfa gelyfde
þæt se wære mihta waldend      se ðe hie of ðam mirce generede.
Gebead þa se bræsna      Babilone weard
swiðmod sinum leodum,      þæt se wære his aldre scyldig,

450

se ðæs onsoce      þætte soð wære
mære mihta waldend,      se hie of þam morðre alysde.
Agæf him þa his leoda lafe      þe þær gelædde wæron
on æht ealdfeondum,      þæt hie are hæfdon.
Wæs heora blæd in Babilone,      siððan hie þone bryne fandedon,

455

dom wearð æfter duguðe gecyðed,      siððan hie drihtne gehyrdon.
Wæron hyra rædas rice,      siððan hie rodera waldend,
halig heofonrices weard,      wið þone hearm gescylde.
þa ic secan gefrægn      soðum wordum,
siððan he wundor onget,     

460

Babilone weard,      þurh fyres bryne,
hu þa hyssas þry      hatan ofnes,
færgryre fyres,      oferfaren hæfdon.
Wylm þurhwodon,      swa him wiht ne sceod
grim gleda nið,      godes spelbodan,

465

frecnan fyres,      ac him frið drihtnes
wið þæs egesan gryre      aldor gescylde.
ða se ðeoden ongan      geðinges wyrcan;
het þa tosomne      sine leode,
and þa on þam meðle      ofer menigo bebead

470

wyrd gewordene      and wundor godes,
þætte on þam cnihtum      gecyðed wæs:
"Onhicgað nu      halige mihte,
wise wundor godes!      We gesawon
þæt he wið cwealme gebearh      cnihtum on ofne,

475

lacende lig,      þam þe his lof bæron;
forþam he is ana      ece drihten,
dema ælmihtig,      se ðe him dom forgeaf,
spowende sped,      þam þe his spel berað.
Forðon witigað      þurh wundor monig

480

halgum gastum      þe his hyld curon.
Cuð is þæt me Daniel      dyglan swefnes
soð gesæde,      þæt ær swiðe oðstod
manegum on mode      minra leoda,
forþam ælmihtig      eacenne gast

485

in sefan sende,      snyttro cræftas."
Swa wordum spræc      werodes ræswa,
Babilone weard,      siððan he beacen onget,
swutol tacen godes.      No þy sel dyde,
ac þam æðelinge      oferhygd gesceod,

490

wearð him hyrra hyge      and on heortan geðanc
mara on modsefan      þonne gemet wære,
oðþæt hine mid nyde      nyðor asette
metod ælmihtig,      swa he manegum deð
þara þe þurh oferhyd      up astigeð.

495

þa him wearð on slæpe      swefen ætywed,
Nabochodonossor;      him þæt neh gewearð.
þuhte him þæt on foldan      fægre stode
wudubeam wlitig,      se wæs wyrtum fæst,
beorht on blædum.      Næs he bearwe gelic,

500

ac he hlifode      to heofontunglum,
swilce he oferfæðmde      foldan sceatas,
ealne middangeard,      oð merestreamas,
twigum and telgum.      ðær he to geseah,
þuhte him þæt se wudubeam      wilddeor scylde,

505

ane æte      eallum heolde,
swylce fuglas eac      heora feorhnere
on þæs beames      bledum name.
ðuhte him þæt engel      ufan of roderum
stigan cwome      and stefne abead,

510

torhtan reorde.      Het þæt treow ceorfan
and þa wildan deor      on weg fleon,
swylce eac þa fugolas,      þonne his fyll come.
Het þonne besnædan      seolfes blædum,
twigum and telgum,      and þeh tacen wesan,

515

wunian wyrtruman      þæs wudubeames
eorðan fæstne,      oðþæt eft cyme
grene bleda,      þonne god sylle.
Het eac gebindan      beam þone miclan
ærenum clammum      and isernum,

520

and gesæledne      in susl don,
þæt his mod wite      þæt migtigra
wite wealdeð      þonne he him wið mæge.
þa of slæpe onwoc,      (swefn wæs æt ende),
eorðlic æðeling,      him þæs egesa stod,

525

gryre fram ðam gaste      ðe þyder god sende.
Het þa tosomne      sine leode,
folctogan feran,      frægn ofer ealle
swiðmod cyning      hwæt þæt swefen bude,
nalles þy he wende      þæt hie hit wiston,

530

ac he cunnode      hu hie cweðan woldon.
ða wæs to ðam dome      Daniel haten,
godes spelboda.      Him wæs gæst geseald,
halig of heofonum,      se his hyge trymede.
On þam drihtenweard      deopne wisse

535

sefan sidne geþanc      and snytro cræft,
wisne wordcwide.      Oft he wundor manig,
metodes mihta,      for men ætbær.
þa he secgan ongan      swefnes woman,
heahheort and hæðen      heriges wisa,

540

ealne þone egesan      þe him eowed wæs.
Bæd hine areccan      hwæt seo run bude,
hofe haligu word      and in hige funde
to gesecganne      soðum wordum
hwæt se beam bude      þe he blican geseah,

545

and him witgode      wyrda geþingu.
He ða swigode,      hwæðere soð ongeat,
Daniel æt þam dome,      þæt his drihten wæs,
gumena aldor,      wið god scyldig.
Wandode se wisa,      hwæðre he worde cwæð,

550

æcræftig ar,      to þam æðelinge:
"þæt is, weredes weard,      wundor unlytel,
þæt þu gesawe      þurh swefen cuman,
heofonheane beam      and þa halgan word,
yrre and egeslicu,      þa se engel cwæð,

555

þæt þæt treow sceolde,      telgum besnæded,
foran afeallan,      þæt ær fæste stod,
and þonne mid deorum      dreamleas beon,
westen wunian,      and his wyrtruman
foldan befolen,      fyrstmearc wesan

560

stille on staðole,      swa seo stefn gecwæð,
ymb seofon tida      sæde eft onfon.
Swa þin blæd lið.      Swa se beam geweox,
heah to heofonum,      swa þu hæleðum eart
ana eallum      eorðbuendum

565

weard and wisa.      Nis þe wiðerbreca,
man on moldan,      nymðe metod ana.
Se ðec aceorfeð      of cyningdome,
and ðec wineleasne      on wræc sendeð,
and þonne onhweorfeð      heortan þine,

570

þæt þu ne gemyndgast      æfter mandreame,
ne gewittes wast      butan wildeora þeaw,
ac þu lifgende      lange þrage
heorta hlypum      geond holt wunast.
Ne bið þec mælmete      nymþe mores græs,

575

ne rest witod,      ac þec regna scur
weceð and wreceð      swa wildu deor,
oðþæt þu ymb seofon winter      soð gelyfest,
þæt sie an metod      eallum mannum,
reccend and rice,      se on roderum is.

580

Is me swa þeah willa      þæt se wyrtruma
stille wæs on staðole,      swa seo stefn gecwæð,
and ymbe seofan tide      sæde onfenge.
Swa þin rice      restende bið,
anwalh for eorlum,      oðþæt þu eft cymst.

585

Gehyge þu, frea min,      fæstlicne ræd.
Syle ælmyssan,      wes earmra hleo,
þinga for ðeodne,      ær ðam seo þrah cyme
þæt he þec aworpe      of woruldrice.
Oft metod alæt      monige ðeode

590

wyrcan bote,      þonne hie woldon sylfe,
fyrene fæstan,      ær him fær godes
þurh egesan gryre      aldre gesceode."
No þæs fela Daniel      to his drihtne gespræc
soðra worda      þurh snytro cræft,

595

þæt þæs a se rica      reccan wolde,
middangeardes weard,      ac his mod astah,
heah fram heortan;      he þæs hearde ongeald.
Ongan ða gyddigan      þurh gylp micel
Caldea cyning      þa he ceastergeweorc,

600

Babilone burh,      on his blæde geseah,
Sennera feld      sidne bewindan,
heah hlifigan;      þæt se heretyma
werede geworhte      þurh wundor micel,
wearð ða anhydig      ofer ealle men,

605

swiðmod in sefan,      for ðære sundorgife
þe him god sealde,      gumena rice,
world to gewealde      in wera life:
"ðu eart seo micle      and min seo mære burh
þe ic geworhte      to wurðmyndum,

610

rume rice.      Ic reste on þe,
eard and eðel,      agan wille."
ða for ðam gylpe      gumena drihten
forfangen wearð      and on fleam gewat,
ana on oferhyd      ofer ealle men.

615

Swa wod wera      on gewindagum
geocrostne sið      in godes wite,
ðara þe eft lifigende      leode begete,
Nabochodonossor,      siððan him nið godes,
hreð of heofonum,      hete gesceode.

620

Seofon winter samod      susl þrowode,
wildeora westen,      winburge cyning.
ða se earfoðmæcg      up locode,
wilddeora gewita,      þurh wolcna gang.
Gemunde þa on mode      þæt metod wære,

625

heofona heahcyning,      hæleða bearnum
ana ece gast.      þa he eft onhwearf
wodan gewittes,      þær þe he ær wide bær
herewosan hige,      heortan getenge.
þa his gast ahwearf      in godes gemynd,

630

mod to mannum,      siððan he metod onget.
Gewat þa earmsceapen      eft siðian,
nacod nydgenga,      nið geðafian,
wundorlic wræcca      and wæda leas,
mætra on modgeðanc,      to mancynne,

635

ðonne gumena weard      in gylpe wæs.
Stod middangeard      æfter mandrihtne,
eard and eðel      æfter þam æðelinge,
seofon winter samod,      swa no swiðrode
rice under roderum      oðþæt se ræswa com.

640

þa wæs eft geseted      in aldordom
Babilone weard,      hæfde beteran ðeaw,
leohtran geleafan      in liffruman,
þætte god sealde      gumena gehwilcum
welan swa wite,      swa he wolde sylf.

645

Ne lengde þa      leoda aldor
witegena wordcwyde,      ac he wide bead
metodes mihte      þær he meld ahte,
siðfæt sægde      sinum leodum,
wide waðe      þe he mid wilddeorum ateah,

650

oðþæt him frean godes      in gast becwom
rædfæst sefa,      ða he to roderum beseah.
Wyrd wæs geworden,      wundor gecyðed,
swefn geseðed,      susl awunnen,
dom gedemed,      swa ær Daniel cwæð,

655

þæt se folctoga      findan sceolde
earfoðsiðas      for his ofermedlan.
Swa he ofstlice      godspellode
metodes mihtum      for mancynne,
siððan in Babilone      burhsittendum

660

lange hwile      lare sægde,
Daniel domas.      Siððan deora gesið,
wildra wærgenga,      of waðe cwom,
Nabochodonossor      of niðwracum,
siððan weardode      wide rice,

665

heold hæleða gestreon      and þa hean burh,
frod, foremihtig      folca ræswa,
Caldea cyning,      oðþæt him cwelm gesceod,
swa him ofer eorðan      andsaca ne wæs
gumena ænig      oðþæt him god wolde

670

þurh hryre hreddan      hea rice.
Siððan þær his aferan      ead bryttedon,
welan, wunden gold,      in þære widan byrig,
ealhstede eorla,      unwaclice,
heah hordmægen,      þa hyra hlaford læg.

675

ða in ðære ðeode awoc      his þæt þridde cneow.
Wæs Baldazar      burga aldor,
weold wera rices,      oðþæt him wlenco gesceod,
oferhyd egle.      ða wæs endedæg
ðæs ðe Caldeas      cyningdom ahton.

680

ða metod onlah      Medum and Persum
aldordomes      ymb lytel fæc,
let Babilone      blæd swiðrian,
þone þa hæleð      healdan sceoldon.
Wiste he ealdormen      in unrihtum,

685

ða ðe ðy rice      rædan sceoldon.
ða þæt gehogode      hamsittende,
Meda aldor,      þæt ær man ne ongan,
þæt he Babilone      abrecan wolde,
alhstede eorla,      þær æðelingas

690

under wealla hleo      welan brytnedon.
þæt wæs þara fæstna      folcum cuðost,
mæst and mærost      þara þe men bun,
Babilon burga,      oðþæt Baldazar
þurh gylp grome      godes frasade.

695

Sæton him æt wine      wealle belocene,
ne onegdon na      orlegra nið,
þeah ðe feonda folc      feran cwome
herega gerædum      to þære heahbyrig
þæt hie Babilone      abrecan mihton.

700

Gesæt þa to symble      siðestan dæge
Caldea cyning      mid cneomagum,
þær medugal wearð      mægenes wisa.
Het þam æðelum beran      Israela gestreon,
huslfatu halegu,      on hand werum,

705

þa ær Caldeas      mid cyneðrymme,
cempan in ceastre,      clæne genamon,
gold in Gerusalem,      ða hie Iudea
blæd forbræcon      billa ecgum,
and þurh hleoðorcyme,      herige genamon

710

beorhte frætwe.      ða hie tempel strudon,
Salomanes seld,      swiðe gulpon.
ða wearð bliðemod      burga aldor,
gealp gramlice      gode on andan,
cwæð þæt his hergas      hyrran wæron

715

and mihtigran      mannum to friðe
þonne Israela      ece drihten.
Him þæt tacen wearð      þær he to starude,
egeslic for eorlum      innan healle,
þæt he for leodum      ligeword gecwæð,

720

þa þær in egesan      engel drihtnes
let his hand cuman      in þæt hea seld,
wrat þa in wage      worda gerynu,
baswe bocstafas,      burhsittendum.
ða wearð folctoga      forht on mode,

725

acul for þam egesan.      Geseah he engles hand
in sele writan      Sennera wite.
þæt gyddedon      gumena mænigeo,
hæleð in healle,      hwæt seo hand write
to þam beacne      burhsittendum.

730

Werede comon      on þæt wundor seon.
Sohton þa swiðe      in sefan gehydum,
hwæt seo hand write      haliges gastes.
Ne mihton arædan      runcræftige men
engles ærendbec,      æðelinga cyn,

735

oðþæt Daniel com,      drihtne gecoren,
snotor and soðfæst,      in þæt seld gangan.
ðam wæs on gaste      godes cræft micel,
to þam ic georne gefrægn      gyfum ceapian
burhge weardas      þæt he him bocstafas

740

arædde and arehte,      hwæt seo run bude.
Him æcræftig      andswarode,
godes spelboda,      gleaw geðances:
"No ic wið feohsceattum      ofer folc bere
drihtnes domas,      ne ðe dugeðe can,

745

ac þe unceapunga      orlæg secge,
worda gerynu,      þa þu wendan ne miht.
þu for anmedlan      in æht bere
huslfatu halegu,      on hand werum.
On þam ge deoflu      drincan ongunnon,

750

ða ær Israela      in æ hæfdon
æt godes earce,      oðþæt hie gylp beswac,
windruncen gewit,      swa þe wurðan sceal.
No þæt þin aldor      æfre wolde
godes goldfatu      in gylp beran,

755

ne ðy hraðor hremde,      ðeah ðe here brohte
Israela gestreon      in his æhte geweald,
ac þæt oftor gecwæð      aldor ðeoda
soðum wordum      ofer sin mægen,
siððan him wuldres weard      wundor gecyðde,

760

þæt he wære ana      ealra gesceafta
drihten and waldend,      se him dom forgeaf,
unscyndne blæd      eorðan rices,
and þu lignest nu      þæt sie lifgende,
se ofer deoflum      dugeþum wealdeð."