Book 7
Chapter 12
|
1
rākṣasendro 'bhiṣiktas tu bhrātṛbhyāṃ sahitas tadā tataḥ pradānaṃ rākṣasyā bhaginyāḥ samacintayat 2 dadau tāṃ kālakeyāya dānavendrāya rākṣasīm svasāṃ śūrpaṇakhāṃ nāma vidyujjihvāya nāmataḥ 3 atha dattvā svasāraṃ sa mṛgayāṃ paryaṭan nṛpaḥ tatrāpaśyat tato rāma mayaṃ nāma diteḥ sutam 4 kanyāsahāyaṃ taṃ dṛṣṭvā daśagrīvo niśācaraḥ apṛcchat ko bhavan eko nirmanuṣya mṛge vane 5 mayas tv athābravīd rāma pṛcchantaṃ taṃ niśācaram śrūyatāṃ sarvam ākhyāsye yathāvṛttam idaṃ mama 6 hemā nāmāpsarās tāta śrutapūrvā yadi tvayā daivatair mama sā dattā paulomīva śatakratoḥ 7 tasyāṃ saktamanās tāta pañcavarṣaśatāny aham sā ca daivata kāryeṇa gatā varṣaṃ caturdaśam 8 tasyāḥ kṛte ca hemāyāḥ sarvaṃ hemapuraṃ mayā vajravaidūryacitraṃ ca māyayā nirmitaṃ tadā 9 tatrāham aratiṃ vindaṃs tayā hīnaḥ suduḥkhitaḥ tasmāt purād duhitaraṃ gṛhītvā vanam āgataḥ 10 iyaṃ mamātmajā rājaṃs tasyāḥ kukṣau vivardhitā bhartāram anayā sārdham asyāḥ prāpto 'smi mārgitum 11 kanyāpitṛtvaṃ duḥkhaṃ hi narāṇāṃ mānakāṅkṣiṇām kanyā hi dve kule nityaṃ saṃśaye sthāpya tiṣṭhati 12 dvau sutau tu mama tv asyāṃ bhāryāyāṃ saṃbabhūvatuḥ māyāvī prathamas tāta dundubhis tadanantaram 13 etat te sarvam ākhyātaṃ yāthātathyena pṛcchataḥ tvām idānīṃ kathaṃ tāta jānīyāṃ ko bhavān iti 14 evam ukto rākṣasendro vinītam idam abravīt ahaṃ paulastya tanayo daśagrīvaś ca nāmataḥ 15 brahmarṣes taṃ sutaṃ jñātvā mayo harṣam upāgataḥ dātuṃ duhitaraṃ tasya rocayām āsa tatra vai 16 prahasan prāha daityendro rākṣasendram idaṃ vacaḥ iyaṃ mamātmajā rājan hemayāpsarasā dhṛtā kanyā mandodarī nāma patnyarthaṃ pratigṛhyatām 17 bāḍham ity eva taṃ rāma daśagrīvo 'bhyabhāṣata prajvālya tatra caivāgnim akarot pāṇisaṃgraham 18 na hi tasya mayo rāma śāpābhijñas tapodhanāt viditvā tena sā dattā tasya paitāmahaṃ kulam 19 amoghāṃ tasya śaktiṃ ca pradadau paramādbhutām pareṇa tapasā labdhāṃ jagnivāṁl lakṣmaṇaṃ yayā 20 evaṃ sa kṛtadāro vai laṅkāyām īśvaraḥ prabhuḥ gatvā tu nagaraṃ bhārye bhrātṛbhyāṃ samudāvahat 21 vairocanasya dauhitrīṃ vajrajvāleti nāmataḥ tāṃ bhāryāṃ kumbhakarṇasya rāvaṇaḥ samudāvahat 22 gandharvarājasya sutāṃ śailūṣasya mahātmana saramā nāma dharmajño lebhe bhāryāṃ vibhīṣaṇaḥ 23 tīre tu sarasaḥ sā vai saṃjajñe mānasasya ca mānasaṃ ca saras tāta vavṛdhe jaladāgame 24 mātrā tu tasyāḥ kanyāyāḥ snehanākranditaṃ vacaḥ saro mā vardhatety uktaṃ tataḥ sā saramābhavat 25 evaṃ te kṛtadārā vai remire tatra rākṣasāḥ svāṃ svāṃ bhāryām upādāya gandharvā iva nandane 26 tato mandodarī putraṃ meghanādam asūyata sa eṣa indrajin nāma yuṣmābhir abhidhīyate 27 jātamātreṇa hi purā tena rākṣasasūnunā rudatā sumahān mukto nādo jaladharopamaḥ 28 jaḍīkṛtāyāṃ laṅkāyāṃ tena nādena tasya vai pitā tasyākaron nāma meghanāda iti svayam 29 so 'vardhata tadā rāma rāvaṇāntaḥpure śubhe rakṣyamāṇo varastrībhiś channaḥ kāṣṭhair ivānalaḥ |
1
राक्षसेन्द्रॊ ऽभिषिक्तस तु भरातृभ्यां सहितस तदा ततः परदानं राक्षस्या भगिन्याः समचिन्तयत 2 ददौ तां कालकेयाय दानवेन्द्राय राक्षसीम सवसां शूर्पणखां नाम विद्युज्जिह्वाय नामतः 3 अथ दत्त्वा सवसारं स मृगयां पर्यटन नृपः तत्रापश्यत ततॊ राम मयं नाम दितेः सुतम 4 कन्यासहायं तं दृष्ट्वा दशग्रीवॊ निशाचरः अपृच्छत कॊ भवन एकॊ निर्मनुष्य मृगे वने 5 मयस तव अथाब्रवीद राम पृच्छन्तं तं निशाचरम शरूयतां सर्वम आख्यास्ये यथावृत्तम इदं मम 6 हेमा नामाप्सरास तात शरुतपूर्वा यदि तवया दैवतैर मम सा दत्ता पौलॊमीव शतक्रतॊः 7 तस्यां सक्तमनास तात पञ्चवर्षशतान्य अहम सा च दैवत कार्येण गता वर्षं चतुर्दशम 8 तस्याः कृते च हेमायाः सर्वं हेमपुरं मया वज्रवैदूर्यचित्रं च मायया निर्मितं तदा 9 तत्राहम अरतिं विन्दंस तया हीनः सुदुःखितः तस्मात पुराद दुहितरं गृहीत्वा वनम आगतः 10 इयं ममात्मजा राजंस तस्याः कुक्षौ विवर्धिता भर्तारम अनया सार्धम अस्याः पराप्तॊ ऽसमि मार्गितुम 11 कन्यापितृत्वं दुःखं हि नराणां मानकाङ्क्षिणाम कन्या हि दवे कुले नित्यं संशये सथाप्य तिष्ठति 12 दवौ सुतौ तु मम तव अस्यां भार्यायां संबभूवतुः मायावी परथमस तात दुन्दुभिस तदनन्तरम 13 एतत ते सर्वम आख्यातं याथातथ्येन पृच्छतः तवाम इदानीं कथं तात जानीयां कॊ भवान इति 14 एवम उक्तॊ राक्षसेन्द्रॊ विनीतम इदम अब्रवीत अहं पौलस्त्य तनयॊ दशग्रीवश च नामतः 15 बरह्मर्षेस तं सुतं जञात्वा मयॊ हर्षम उपागतः दातुं दुहितरं तस्य रॊचयाम आस तत्र वै 16 परहसन पराह दैत्येन्द्रॊ राक्षसेन्द्रम इदं वचः इयं ममात्मजा राजन हेमयाप्सरसा धृता कन्या मन्दॊदरी नाम पत्न्यर्थं परतिगृह्यताम 17 बाढम इत्य एव तं राम दशग्रीवॊ ऽभयभाषत परज्वाल्य तत्र चैवाग्निम अकरॊत पाणिसंग्रहम 18 न हि तस्य मयॊ राम शापाभिज्ञस तपॊधनात विदित्वा तेन सा दत्ता तस्य पैतामहं कुलम 19 अमॊघां तस्य शक्तिं च परददौ परमाद्भुताम परेण तपसा लब्धां जग्निवाँल लक्ष्मणं यया 20 एवं स कृतदारॊ वै लङ्कायाम ईश्वरः परभुः गत्वा तु नगरं भार्ये भरातृभ्यां समुदावहत 21 वैरॊचनस्य दौहित्रीं वज्रज्वालेति नामतः तां भार्यां कुम्भकर्णस्य रावणः समुदावहत 22 गन्धर्वराजस्य सुतां शैलूषस्य महात्मन सरमा नाम धर्मज्ञॊ लेभे भार्यां विभीषणः 23 तीरे तु सरसः सा वै संजज्ञे मानसस्य च मानसं च सरस तात ववृधे जलदागमे 24 मात्रा तु तस्याः कन्यायाः सनेहनाक्रन्दितं वचः सरॊ मा वर्धतेत्य उक्तं ततः सा सरमाभवत 25 एवं ते कृतदारा वै रेमिरे तत्र राक्षसाः सवां सवां भार्याम उपादाय गन्धर्वा इव नन्दने 26 ततॊ मन्दॊदरी पुत्रं मेघनादम असूयत स एष इन्द्रजिन नाम युष्माभिर अभिधीयते 27 जातमात्रेण हि पुरा तेन राक्षससूनुना रुदता सुमहान मुक्तॊ नादॊ जलधरॊपमः 28 जडीकृतायां लङ्कायां तेन नादेन तस्य वै पिता तस्याकरॊन नाम मेघनाद इति सवयम 29 सॊ ऽवर्धत तदा राम रावणान्तःपुरे शुभे रक्ष्यमाणॊ वरस्त्रीभिश छन्नः काष्ठैर इवानलः |