Book 4
Chapter 3
|
1
vaco vijñāya hanumān sugrīvasya mahātmanaḥ parvatād ṛśyamūkāt tu pupluve yatra rāghavau 2 sa tatra gatvā hanumān balavān vānarottamaḥ upacakrāma tau vāgbhir mṛdvībhiḥ satyavikramaḥ 3 svakaṃ rūpaṃ parityajya bhikṣurūpeṇa vānaraḥ ābabhāṣe ca tau vīrau yathāvat praśaśaṃsa ca 4 rājarṣidevapratimau tāpasau saṃśitavratau deśaṃ katham imaṃ prāptau bhavantau varavarṇinau 5 trāsayantau mṛgagaṇān anyāṃś ca vanacāriṇaḥ pampātīraruhān vṛkṣān vīkṣamāṇau samantataḥ 6 imāṃ nadīṃ śubhajalāṃ śobhayantau tarasvinau dhairyavantau suvarṇābhau kau yuvāṃ cīravāsasau 7 siṃhaviprekṣitau vīrau siṃhātibalavikramau śakracāpanibhe cāpe pragṛhya vipulair bhujaiḥ 8 śrīmantau rūpasaṃpannau vṛṣabhaśreṣṭhavikramau hastihastopamabhujau dyutimantau nararṣabhau 9 prabhayā parvatendro 'yaṃ yuvayor avabhāsitaḥ rājyārhāv amaraprakhyau kathaṃ deśam ihāgatau 10 padmapatrekṣaṇau vīrau jaṭāmaṇḍaladhāriṇau anyonyasadṛśau vīrau devalokād ivāgatau 11 yadṛcchayeva saṃprāptau candrasūryau vasuṃdharām viśālavakṣasau vīrau mānuṣau devarūpiṇau 12 siṃhaskandhau mahāsattvau samadāv iva govṛṣau āyatāś ca suvṛttāś ca bāhavaḥ parighottamāḥ sarvabhūṣaṇabhūṣārhāḥ kim arthaṃ na vibhūṣitaḥ 13 ubhau yogyāv ahaṃ manye rakṣituṃ pṛthivīm imām sasāgaravanāṃ kṛtsnāṃ vindhyameruvibhūṣitām 14 ime ca dhanuṣī citre ślakṣṇe citrānulepane prakāśete yathendrasya vajre hemavibhūṣite 15 saṃpūrṇā niśitair bāṇair tūṇāś ca śubhadarśanāḥ jīvitāntakarair ghorair jvaladbhir iva pannagaiḥ 16 mahāpramāṇau vipulau taptahāṭakabhūṣitau khaḍgāv etau virājete nirmuktabhujagāv iva 17 evaṃ māṃ paribhāṣantaṃ kasmād vai nābhibhāṣathaḥ 18 sugrīvo nāma dharmātmā kaś cid vānarayūthapaḥ vīro vinikṛto bhrātrā jagad bhramati duḥkhitaḥ 19 prāpto 'haṃ preṣitas tena sugrīveṇa mahātmanā rājñā vānaramukhyānāṃ hanumān nāma vānaraḥ 20 yuvābhyāṃ saha dharmātmā sugrīvaḥ sakhyam icchati tasya māṃ sacivaṃ vittaṃ vānaraṃ pavanātmajam 21 bhikṣurūpapraticchannaṃ sugrīvapriyakāmyayā ṛśyamūkād iha prāptaṃ kāmagaṃ kāmarūpiṇam 22 evam uktvā tu hanumāṃs tau vīrau rāmalakṣmaṇau vākyajñau vākyakuśalaḥ punar novāca kiṃ cana 23 etac chrutvā vacas tasya rāmo lakṣmaṇam abravīt prahṛṣṭavadanaḥ śrīmān bhrātaraṃ pārśvataḥ sthitam 24 sacivo 'yaṃ kapīndrasya sugrīvasya mahātmanaḥ tam eva kāṅkṣamāṇasya mamāntikam upāgataḥ 25 tam abhyabhāṣa saumitre sugrīvasacivaṃ kapim vākyajñaṃ madhurair vākyaiḥ snehayuktam ariṃdamam |
1
वचॊ विज्ञाय हनुमान सुग्रीवस्य महात्मनः पर्वताद ऋश्यमूकात तु पुप्लुवे यत्र राघवौ 2 स तत्र गत्वा हनुमान बलवान वानरॊत्तमः उपचक्राम तौ वाग्भिर मृद्वीभिः सत्यविक्रमः 3 सवकं रूपं परित्यज्य भिक्षुरूपेण वानरः आबभाषे च तौ वीरौ यथावत परशशंस च 4 राजर्षिदेवप्रतिमौ तापसौ संशितव्रतौ देशं कथम इमं पराप्तौ भवन्तौ वरवर्णिनौ 5 तरासयन्तौ मृगगणान अन्यांश च वनचारिणः पम्पातीररुहान वृक्षान वीक्षमाणौ समन्ततः 6 इमां नदीं शुभजलां शॊभयन्तौ तरस्विनौ धैर्यवन्तौ सुवर्णाभौ कौ युवां चीरवाससौ 7 सिंहविप्रेक्षितौ वीरौ सिंहातिबलविक्रमौ शक्रचापनिभे चापे परगृह्य विपुलैर भुजैः 8 शरीमन्तौ रूपसंपन्नौ वृषभश्रेष्ठविक्रमौ हस्तिहस्तॊपमभुजौ दयुतिमन्तौ नरर्षभौ 9 परभया पर्वतेन्द्रॊ ऽयं युवयॊर अवभासितः राज्यार्हाव अमरप्रख्यौ कथं देशम इहागतौ 10 पद्मपत्रेक्षणौ वीरौ जटामण्डलधारिणौ अन्यॊन्यसदृशौ वीरौ देवलॊकाद इवागतौ 11 यदृच्छयेव संप्राप्तौ चन्द्रसूर्यौ वसुंधराम विशालवक्षसौ वीरौ मानुषौ देवरूपिणौ 12 सिंहस्कन्धौ महासत्त्वौ समदाव इव गॊवृषौ आयताश च सुवृत्ताश च बाहवः परिघॊत्तमाः सर्वभूषणभूषार्हाः किम अर्थं न विभूषितः 13 उभौ यॊग्याव अहं मन्ये रक्षितुं पृथिवीम इमाम ससागरवनां कृत्स्नां विन्ध्यमेरुविभूषिताम 14 इमे च धनुषी चित्रे शलक्ष्णे चित्रानुलेपने परकाशेते यथेन्द्रस्य वज्रे हेमविभूषिते 15 संपूर्णा निशितैर बाणैर तूणाश च शुभदर्शनाः जीवितान्तकरैर घॊरैर जवलद्भिर इव पन्नगैः 16 महाप्रमाणौ विपुलौ तप्तहाटकभूषितौ खड्गाव एतौ विराजेते निर्मुक्तभुजगाव इव 17 एवं मां परिभाषन्तं कस्माद वै नाभिभाषथः 18 सुग्रीवॊ नाम धर्मात्मा कश चिद वानरयूथपः वीरॊ विनिकृतॊ भरात्रा जगद भरमति दुःखितः 19 पराप्तॊ ऽहं परेषितस तेन सुग्रीवेण महात्मना राज्ञा वानरमुख्यानां हनुमान नाम वानरः 20 युवाभ्यां सह धर्मात्मा सुग्रीवः सख्यम इच्छति तस्य मां सचिवं वित्तं वानरं पवनात्मजम 21 भिक्षुरूपप्रतिच्छन्नं सुग्रीवप्रियकाम्यया ऋश्यमूकाद इह पराप्तं कामगं कामरूपिणम 22 एवम उक्त्वा तु हनुमांस तौ वीरौ रामलक्ष्मणौ वाक्यज्ञौ वाक्यकुशलः पुनर नॊवाच किं चन 23 एतच छरुत्वा वचस तस्य रामॊ लक्ष्मणम अब्रवीत परहृष्टवदनः शरीमान भरातरं पार्श्वतः सथितम 24 सचिवॊ ऽयं कपीन्द्रस्य सुग्रीवस्य महात्मनः तम एव काङ्क्षमाणस्य ममान्तिकम उपागतः 25 तम अभ्यभाष सौमित्रे सुग्रीवसचिवं कपिम वाक्यज्ञं मधुरैर वाक्यैः सनेहयुक्तम अरिंदमम |